در تحریم صنعت حمل و نقل هوایی کشور از سوی کشورهای غربی و عدم امکان خرید هواپیما از کمپانی‌هایی نظیر بوئینگ و ایرباس و با توجه به ارتباط مناسب سیاسی ایران و روسیه، میتوان برای نوسازی ناوگان مسافری سراغ هواپیماهای روسی هم رفت.
اخبار اقتصادی-کشور روسیه از گذشته به‌عنوان یک ابر قدرت در زمینه ساخت هواپیمای جنگنده شناخته میشد، اما هواپیماهای مسافری آن، به خوشنامی جنگندههای این کشور نبوده است.
حدود 20 سال پیش، روسیه با هدف تبدیل شدن به یک بازیگر مهم در عرصه هواپیماهای تجاری، عملیات طراحی و ساخت یک جت منطقهای با ظرفیت تقریبی 90 نفر را با مدیریت شرکت هواپیمایی سوخو آغاز کرد.
این هواپیما که سوخو سوپرجت 100 نامگذاری شد، در سال 2008 میلادی اولین پرواز مسافربری خود را انجام داد و در فرآیند تولید انبوه آن، شرکت سوخو توانست تا سال 2018، سفارش ساخت 301 فروند از این جت مسافری را بگیرد.
در حال حاضر و با توجه به نیاز کشورمان به نوسازی و تجهیز ناوگان هوایی، برقراری یک رابطه راهبردی با شرکت‌های هواپیمایی روسیه با توجه به توان مهندسی و وجود روابط مناسب سیاسی میان دو کشور ایران و روسیه، میتواند موجب بهبود صنعت هواپیمایی کشور شود.
کشور روسیه همواره یک سازنده مطرح در زمینه هواپیما به‌ویژه هواپیماهای جنگنده به حساب میآمد و همواره در یک رقابت فناورانه با جنگندههای آمریکایی بوده است؛ جنگندههای نام آشنای روسی سوخو و میگ در ایران و بسیاری از دیگر کشورها شناخته شده و در نیروهای هوایی کشورهای چین، هند، مصر، عراق، مالزی، اوکراین، چک، آذربایجان، ایران و دیگر کشورها استفاده شده و میشوند.
با وجود آوازه هواپیماهای جنگی روسیه در جهان، اما هواپیماهای مسافری روسیه نتوانستهاند تاکنون خود را به‌عنوان یک تولیدکننده مطرح در عرصه بینالمللی مطرح کنند.
سوخو در سوپرجت ۱۰۰ (SSJ100) با استفاده از پیش طرح خود و مشاورهٔ مقطعی از شرکت آمریکایی بوئینگ، کار طراحی را آغاز و پس از ساخت نمونه‌ها و آزمایش موفقیتآمیز آن‌ها، تولید انبوه را آغاز کرد و اولین پرواز این هواپیما در ۱۹ می ۲۰۰۸ را با موفقیت انجام داد.
شرکت سوخو در طراحی و ساخت سوپرجت 100 از همکاری و مشارکت شرکت‌های غربی و آمریکایی استفاده کرد، به طوری که میتوان این هواپیما را یک محصول مشترک شرقی و غربی به حساب آورد.
دو شرکت ساتورن و سنیکما در زمینه ساخت موتور هواپیمای سوخو، شرکت لیبهر آلمان در زمینه سیستم کنترل پرواز، شرکت تالس فرانسه در زمینه تجهیزات اویونیک، شرکت سفران فرانسه در زمینه ارابه‌های فرود و شرکت پارکر آمریکا در زمینه سیستمهای هیدرولیک هواپیما مشارکت داشتهاند.
از سال 2008 میلادی تاکنون تعداد پنج حادثه برای این هواپیما گزارش شده است که فقط دو مورد از آن‌ها همراه با تلفات انسانی بوده است؛ آخرین سانحه سوپرجت 100 مربوط به هواپیمای متعلق به خطوط هوایی ایرفلوتبود که در ۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۸ و در فرودگاه بین المللی شرمتیوو روسیه اتفاق افتاد، این هواپیما 30 دقیقه پس از آغاز پرواز با اعلام وضعیت اضطراری تصمیم به بازگشت به فرودگاه شرمتیوو گرفت اما در زمان فرود تعادل خود را از دست داده و پس از برخورد انتهای هواپیما با زمین، هواپیما دچار آتشسوزی میشود، در اثر این حادثه، 41 نفر از 78 مسافر این هواپیما کشته میشوند.
نقص فنی هواپیما، کافی نبودن تخصص حرفه‌ای خلبانان و کارمندان برج پرواز و شرایط بد آب و هوایی از علل سانحه هوایی در فرودگاه شرمیتوو مسکو اعلام شد.
روسیه در سالهای اخیر توجه ویژهای برای نقشآفرینی در عرصه ساخت هواپیماهای مسافربری داشته و در حال حاضر شرکت هواپیمایی متحده (UAC) روسیه در حال طراحی، ساخت و بهرهبرداری از 5 هواپیمای مسافری با مدیریت شرکت‌های سوخو، میگ، ایلیوشین، ایرکوت و یک همکاری مشترک با شرکت هواپیمایی تجاری چین (СОМАС) است.
شرکت هواپیمایی متحده روسیه در سال ۲۰۰۶ میلادی و با دستور ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه و از ادغام شرکت‌های ایلیوشین، سوخو، میگ، یاکوولف، ایرکوت، توپلف، تاپو و برییف ایجاد شد.
این فعالیتها نشانگر اهتمام روسیه برای حضور قدرتمند و جدی در عرصه هواپیماهای مسافری است که میتواند نوید دهنده موفقیتهای روسیه در ساخت هواپیماهای تجاری با استفاده از تجارب ساخت جنگندههای نظامی باشد.
اما در ایران با توجه به سقوط چندین هواپیمای توپولف روسی در سالهای اخیر، فضای سنگینی علیه صنعت هواپیمایی روسیه به وجود آمد، این جو بدبینی حتی در اظهارت برخی مسئولان نیز دیده میشود، به طوری که اخیرا یکی از نمایندگان مجلس پیشنهاد خرید هواپیماهای دست دوم اروپایی را به جای خرید هواپیماهای نو و جدید روسی مطرح کرده است.
با توجه به ظرفیتهای کشور روسیه در زمینه صنعت هواپیمایی و از طرفی نیاز کشور به نوسازی و تجهیز ناوگان هوایی و همچنین وجود روابط مناسب سیاسی میان دو کشور ایران و روسیه و نقش ویژه روسیه در دوران تحریم، ایجاد یک رابطه راهبردی با شرکت‌های هواپیمایی روسیه، میتواند موجب ارتقاء صنعت هواپیمایی هم از لحاظ تامین هواپیما و هم از لحاظ تولید مشترک قطعات هواپیمایی برای کشورمان شود.
