به گفته متخصصان کلینیک ستون فقرات امید سندروم مفاصل فاست، شرایطی مانند آرتروز است که در ستون فقرات رخ می‌دهد و می‌تواند منشا بسیاری از دردهای کمر و گردن باشد. این شرایط در نتیجه تغییرات دژنراتیو مفاصل میان مهره های ستون فقرات رخ می‌دهد. غضروف های مفصل فاست ممکن است شکسته شود و ملتهب شود و امواج درد را به انتهای ریشه های عصبی نزدیک خود ارسال نماید. از دارو ضد التهاب، فیزیوتراپی، تزریق مفصلی، بلوک عصبی و قطع عصب می‌توان در کنترل این علائم بهره گرفت. نشانه های مزمن می‌تواند به جراحی فیوژن مفاصل نیاز پیدا کند.
استفاده از داروی ضد التهاب باید زیر نظر متخصص گوارش انجام شود که عوارض گوارشی آن به حداقل برسید(برگرفته از سایت دکتر رضادوست متخصص گوارش)
آناتومی مفاصل فاست
ستون فقرات از ستونی از استخوان های متحرک به نام مهره تشکیل شده است که به یکدیگر متصل می‌شوند. هر مهره به شکل یک مجموعه سه مفصلی عمل می‌کند که یک دیسک بزرگ در جلو و دو مفصل فاست در پشت دارد. این طراحی سه پایه ای قوی است و در عین برقراری ارتباط میان استخوان ها، به ستون فقرات امکان خم شدن و چرخیدن را می‌دهد. مفاصل فاست و سینوویال (زلالی) که همراستا با غضروف قرار می‌گیرد، توسط مایع زلالی روان خواهد شد و توسط کپسول مفصلی پوشیده می‌شود. مفاصل فاست سالم با حرکت کمر به روی همدیگر می‌لغزند اما از چرخیدن بیش از حد جلوگیری می‌نماید.
سندروم مفاصل فاست
دردی که در یک یا چند مفصل فاست احساس می‌شود را تحت عنوان سندروم مفصل فاست یا آرتروپاتی فاست می‌نامند. تغییرات دژنراتیو در ستون فقرات می‌تواند منجر به عدم توازن مناسب وزنی در میان مفاصل فاست شود. این وزن اضافی بر روی یک سمت می‌تواند فرسایش و تغییرات این مفاصل در طول زمان را به همراه داشته باشد؛ کپسول مفصلی باریک شده، غضروف های نرم شکسته می‌شوند و به شکل خیابان های سنگفرش در می‌آیند و همچنین ممکن است خار استخوان ایجاد شود. به مانند آرتروز زانو، این تغییرات می‌تواند سختی حرکت مفاصل را به همراه داشته باشد و واکنش بدن در برابر این مشکل، عبارت خواهد بود از التهاب، تورم و درد. امواج درد مفصل ناراحت از طریق اعصاب کوچک درون کپسول، که به آن اعصاب حسگر شاخه میانی نیز گفته می‌شود، به مغز منتقل می‌شود در نتیجه همین مشکلات می‌توان انتظار گرفتگی عضلانی را نیز داشت.
دلایل سندروم مفصل فاست
با افزایش سن، غضروف مفاصل فرسایش می‌یابند. صدمه، حرکت مکرر، اضافه وزن، نحوه نادرست نشستن و ایستادن و دیگر مشکلاتی که در ستون فقرات رخ می‌دهد، می‌تواند راستای قرار گیری و حرکت مفاصل فاست را دچار مشکل نمود و درد به همراه داشته باشد. در مفاصل فاست می‌تواند با ایجاد مشکل در دیسک مهره ای آغاز شود. با انتقال وزن بدن به مفاصل فاست، غضروف شکسته شده و ضخامت مفصل کمتر شده و استخوان ها بر روی یکدیگر با اصطکاک مواجه خواهند شد.
|
سندروم مفاصل فاست در هر دو دسته مردان و زنان رخ خواهد داد. شیوع این مشکل در سنین 40 تا 70 سالگی و افرادی که مستعد بروز آرتروز هستند، بیشتر است. همچنین این مشکل در افرادی که درگیر آسیب به ستون فقرات بوده اند نیز ممکن است رخ دهد. |
نشانه های سندروم مفصل فاست
به منظور تشخیصی درست، باید منتظر فروکش نمود مشکلات اساسی بود. این نشانه ها می‌توانند عبارت باشند از:
- دردهای شدید در مفاصل فاست کمری و گردنی عموما غیردائمی است و اصولا به صورت غیرمنتظره و چند مرتبه در سال رخ می‌دهد
- اکثر بیماران به حساسیت موضعی در نقطه مفصل فاست ملتهب و مقداری ضعف انعطافی عضلات ستون فقرات مبتلا هستند.
- معمولا زمانی که به عقب تکیه داده می‌شود در مقایسه با حالت خم شدن به جلو، درد بیشتری وجود خواهد داشت.
- کمر درد ناشی از مفاصل فاست معمولا به سمت پایین و تا پشت باسن و پشت ران پا کشیده می‌شود. معمولا با این درد در جلوی پا مواجه نخواهیم بود و همینطور به ندرت تا زانوها یا ساق و کف پا کشیده می‌شوند؛ درست مشابه درد دیسک کمر.
- به همین شکل مشکلات مفاصل فاست گردنی نیز می‌تواند درد را به صورت موضعی یا به سمت شانه ها یا پشت منتشر نموده و به ندرت این دردها با بازوها و انگشتان منتقل می‌شود؛ درست مشابه با دیسک گردنی
شرایطی مشابه با مشکلات مفصل فاست
جالب است که وقتی التهاب مفاصل فاست در نواحی کمری و گردنی در بالاترین حد خود باشد، نشانه های آن خیلی شبیه نشانه های دیسک کمر ، عفونت عمقی، شکستگی، پارگی یکی از عضلات ستون فقرات، کمر درد یا مشکلات مزمن در ناحیه شکمی خواهد بود. مشخصا این حوادث می‌تواند بسیار ناتوان کننده و ترسنام باشد. از طرف دیگر، مشکلاتی جدی در ناحیه شکمی می‌تواند دردهای مانند مشکلات مفاصل فاست کمری، و مشکلات جدی عمقی در ناحیه گردن می‌تواند نشانه هایی همچون اختلال فاصت گردنی را به همراه داشته باشند و تشخیص دقیق از این میان باید همین مسائل را به درستی مشخص نمایند. آرتروز واقعی به عنوان عامل تحلیل فاست و درد نیز می‌تواند در نظر گرفته شود و این احتمال باید مورد آزمون قرار گیرد.
تشخیص سندروم مفصل فاست
درد فاست می‌تواند مشابه دیگر مشکلات ستون فقرات باشد. تشخیصی دقیق به منظور تشخیص آنکه آیا مفاصل فاست منشا درد هستند یا خیر، دارای اهمیت بسیاری است. ارزیابی شامل سابقه پزشکی و آزمایشات فیزیکی خواهد بود.پزشک تمامی اطلاعات ارائه شده، از جکله سابقه هرگونه صدمات وارده، موقعیت درد در بیمار، و مشکلاتی که در نحوه ایستادن و خوابیدن وجود دارند را در نظر خواهد گرفت. ممکن است از شما خواسته شود تا در موقعیت های مختلفی بایستید و حرکت نمایید تا محل درد را مشخص نمایید. پزشک ممکن است مفاصلتان را لمس کند تا حساسیتی از سوی شما در ستون فقرات را مشاهده نماید. مشاهده تصاویری از جمله عکس اشعه ایکس، سی تی اسکن یا MRI ممکن است برای تشخیص بهتر و بررسی وجود مشکلات دیگر در ستون فقرات یا لگن مورد نیاز باشد. تزریق مفصل فاست تشخیصی برای تایید دلیل درد معمولا انجام خواهد شد. داروی کورتیکواستروئید یا بی حسی موضعی به درون مفصل فاست تزریق خواهد شد. این تزریق با استفاده از فلوئوروسکوپی اشعه ایکس و به منظور حصول اطمینان از موقعیت دقیق سوزن در مفصل فاست انجام می‌شود. سطح دردتان از پیش و 20 تا 30 دقیقه پیش از تزریق تا هفته آینده بررسی خواهد شد. اگر بیش از 75 درصد دردتان کاهش پیدا نمودف می‌توان بیان کرد که مشکل و درد از مفصل فاست نشات می‌گیرد و در غیر اینصورت – عدم تغییر سطح درد پس از تزریق – احتمالا مشکل از مفصل فاست نبوده و مناش درد جای دیگری است.
درمان سندروم مفصل فاست
در حالیکه نمی تواند آرتروز مفاصل فاست را از میان برد، اما شواهدی وجود دارد که تمرینات، تغییر در سبک زندگی و مراقبت از کمر می‌تواند به کیفیت بهتری از زندگی منتهی شود. اگر درمان های مراقبتی به شما در کنترل و مدیریت درد کمکی نکرد، روشهایی همون تزریق، حذف عصبی و جراحی گزینه های دیگری است که ممکن است از سوی پزشک مطرح شوند.
خودمراقبتی
- وضعیت مناسب نشستن و ایستادن : حفظ انحنای معمول ستون فقرات به هنگام کشیدن صندلی ماشین به جلو و یا ایستادن در کنار سینک ظرفشویی و قرار دادن یک پا بر روی پله و خم نمودن زانوی دیگر، و یا قرار دادن چیزی به عنوان تکیه گاه کمر به هنگام نشستن در خودرو. حالتی بسیار مناسب به هنگام ایستادن یا نشستن، تیلت لگن است که در آن فرد باسن ها را به هم چسبانده و لگن پایین ترش را به سمت جلو چرخانده و در همین حالت به مدت چند ثانیه باقی خواهد ماند؛ این تمرین را می‌توان چند مرتبه در روز تکرار نمود.
- کمپرس سرد یا گرم : گرما برای مثال پوشاندن با پارچه گرم، یک بطری آب گرم یا حمام آب داغ، و یا سرما برای مثال برچسب های سرد می‌توانند به کاهش درد کمک نمایند.
- تغییر در فعالیت های روزانه : برای مثال کوتاه نمودن یا حذف رفت وآمدهای طولانی روزانه و افزودن استراحت های متناوب.
فیزیوتراپی
تمرین در بهبود وضعیت مفاصل فاست دردناک بسیار مفید است و می‌تواند به بهبود سریعترتان کمک نماید. فیزیوتراپ می‌تواند شما را در روش صحیح بلند نمودن اجسام و روشهای درست راه رفتن راهنمایی نموده و همچنین با شما و به منظور تقویت و کشش کمر، پاها و عضلات شکمی کار خواهند نمود. اگرچه فیزوتراپ نحوه انجام تمارین تقویتی و کششی را به شما نشان خواهند داد، اما انجام آنها بر عهده خودتان است.
دارو
برخی بیماران به داروهای خوراکی ضدالتهاب و یا پماد، کرم، بانداژ یا بریس های موضعی (برگرفته از سایت ارتوپدی فنی امید) نیاز پیدا خواهند نمود. برخی شل کننده های عضلانی برای گرفتگی های عضلانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
تزریق مفصلی استروئید
تزریق به مفصل فاست روشی کم تهاجمی است که در آن از تزریق مواد کورتیکواستروئید و عامل های بی حس کننده به درون مفصل دردناک استفاده می‌نماید. استروئیدها می‌توانند تورم و التهاب عصب ها را کاهش دهد. این کاهش درد می‌تواند از چند روز تا چند سال باقی بماند و امکان بهبود شرایط توسط فیزیوتراپی و برنامه های تمرینی را فراهم خواهد نمود. اگر مدام با درد همراه باشید، این روند را می‌توانید تکرار نمایید.
حذف عصب با استفاده از امواج رادیویی
اگر تزریق مفصلی استروئید موفقیت آمیز باشد اما درد به صورت گهگاهی ایجاد شود، از یک فرایند حذف به منظور سوزاندن عصب های کوچک در محل کپسول مفصلی استفاده می‌شود. در ابتدا یک آزمایش تشخیصی بلوک عصبی انجام می‌شود تا عصب هایی که باید تحت درمان قرار بگیرند، مشخص شوند. از تزریق بی حسی به منظور قطع درد استفاده خواهد شد. اگر بلوک موفقیت آمیز بود، استفاده از حذف توسط امواج رادیویی می‌تواند نتایج طولانی مدت تری را به همراه بیاورد. روش حذف عصبی به مانند بلوک عصبی اجرا می‌شود. وقتی که سوزنها در مکان خود قرار گرفتند، الکترودی وارد می‌شود و امواج رادیویی برخی از نوارهای عصبی شاخه میانی که منتقل کننده امواج درد در مفصل هستند را تخریب می‌نماید. این تسکین درد می‌تواند از 9 ماه تا بیش از 2 سال دوام داشته باشد. ممکن است که که عصب های سوزانده شده دوباره رشد نمایند.
جراحی
اگر تمامی روشهای دیگر، تسکینی برای این درد به همراه نداشت، جراحی فیوژن ستون فقرات می‌تواند گزینه ای باشد. از این گزینه معمولا در صورت وارد آمدن فشار ناشی از بزرگ شدگی مفصل فاست بر ریشه عصب، بیماری دیسک دژنراتیو و ناپایداری ستون فقرات استفاده می‌شود.
بهبود و پیشگیری
شایان ذکر است که تزریق و حذف با امواج رادیویی به نشانه ها کمک می‌کنند اما دلیل دژنراتیو اصلی مشکلات موجود در ستون فقرات را از میان نمی برند. تمارین کششی و تقویتی مرتب و تمارین قلبی-عروقی می‌تواند فرایند دژنراتیو را آهسته نموده و فشار وارد بر مفاصل فاست را با بهبود قدرت کلی و شرایط کمر و همچنین پایین آوردن التهابات بدن، کاهش دهد.
