کارنامه سیاه عربستان در زمینه حقوق بشر و کاهش استقبال از اجلاس گروه ۲۰

 رهبران سعودی امیدوار بودند و هستند که ریاست اجلاس گروه 20 برایشان فرصتی ارزشمند برای برجسته کردن تحولات عربستان و جذب صد‌ها میلیارد سرمایه گذاری خارجی برای طرح‌های گردشگری و فناوری مانند ابر شهر « نئوم» باشد؛ اما شیوع اپیدمی کرونا در سرتاسر جهان و جنایات جنگی و محاصره در یمن و ترور «جمال خاشقجی » روزنامه نگار منتقد سعودی در کنسولگری ریاض در استانبول و بازداشت تعداد زیادی از فعالان حقوق بشر به علاوه شاهزادگان و تاجران در هتل «ریتزکارلتون» ریاض و همچنین مصادره بیش از یک میلیارد دلار از ثروت‌هایشان تحت عنوان «مبارزه با فساد» همگی عواملی هستند که نه تنها ممکن است امیدواری رهبران سعودی را با شکست روبرو کنند ؛ بلکه نتایج معکوسی نیز می‌دهند.

 از بدشانسی رهبران سعودی که می‌خواستند از این اجلاس برای بهبود چهره خود در سطح جهانی بهره ببرند، بزرگ‌ترین حامی آن‌ها یعنی «دونالد ترامپ » رئیس جمهور فعلی آمریکا در انتخابات اخیر ریاست جمهوری شکست خورد و اکنون با توجه به آینده نامعلومی که انتظارش را می‌کشد اوست که نیاز به حمایت دارد. علاوه براین سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشر تصمیم گرفتند اجلاسی موازی برگزار کنند که در آن بر نقض حقوق بشر توسط عربستان به ویژه بازداشت و شکنجه فعالان زندانی که بارزترین آن‌ها «لجین الهذلول» است که به نمادی جهانی تبدیل شده، تمرکز کنند.

«آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد روز جمعه در آستانه برگزاری اجلاس 20 هشدار داد که یمن با گرسنگی بی سابقه‌ای در جهان روبروست و ممکن است منجر به مرگ میلیون‌ها نفر از ملت یمن شود که دلیل آن اقدامات جنگی عربستان سعودی و امارات علیه این کشور از پنج سال گذشته است.

مقامات عربستان امیدوار بودند که برگزاری اجلاس 20 به میزبانی ریاض به صورت حضوری باشد تا جهان از اصلاحات ظاهری آن‌ها به ویژه در زمینه اعطای آزادی‌های متعدد به زنان از جمله آزادی سفر و کار در همه زمینه‌ها و نیز از بین بردن نفوذ نهاد دینی افراط گرای وهابیت و جایگزین کردن آن‌ با سازمان تفریحات برای بهبود جلوه کشور در جامعه غربی آگاه شود، اما وخیم‌تر شدن موارد نقض حقوق بشر و فقدان آزادی بیان و همچنین نبود دستگاه قضایی عادلانه ، بسیاری را وادار کرد تا به درخواست‌های تحریم این اجلاس بپیوندند. شهرداران شهر‌های بزرگ جهان از جمله لندن، پاریس، لس آنجلس و نیویورک از جمله این طرف‌ها هستند و ممکن است سطح حضور خود را در این اجلاس کاهش دهند.

فرصتی نزدیک به یک سال وجود داشت تا دولت عربستان اقدامات بنیادی برای بهبود چهره خود در سطح جهان در زمینه حقوق بشر و آزاد کردن بسیاری از فعالان زندانی انجام دهد و از فرصت این اجلاس و رسانه جهانی و منافع اقتصادی  آن استفاده کند ، اما این کار را نکرد و در آینده نزدیک هم به دلیل نبود هیچ گونه شاخصی در این زمینه این کار را نخواهد کرد.

 موارد مثبتی برای این اجلاس وجود دارد که «خالد الفالح» وزیر سرمایه گذاری عربستان اعلام کرد که 11 تریلیون دلار توسط شرکت کنندگان در این اجلاس برای حمایت از اقتصاد جهانی در مقابله با پیامدهای اپیدمی کرونا اختصاص داده شده و بدهی 75 کشور جهان به ارزش 14 میلیارد دلار نیز پرداخت شده ، اما این نکات مثبت در سایه سابقه منفی کشور میزبان در زمینه حقوق بشر از بین رفت.

زمانی که شاهزاده «خالد بن بندر بن سلطان» در مصاحبه ای با یک روزنامه انگلیسی در مورد احتمال آزادی فعالان زندانی قبل از برگزاری اجلاس مذکور به منظور بهبود چهره عربستان خبر داد، بسیاری درباره آزادی این فعالان خوشبین شدند؛ اما احتمالا برای انکار این اظهارات تحت فشار قرار گرفت. همین امر می‌تواند نکات دیگری را به اوضاع کنونی عربستان اضافه کند و اختلافات پنهانی میان ملت و مقامات دولتی را نشان دهد.

برگزاری اجلاس 20 به صورت مجازی می‌تواند ضربه‌ای مهلک به جاه‌طلبی‌های محمد بن سلمان باشد که در این اجلاس سعی داشت تا رهبران جهان را به سمت کشور خود جذب کند و اصلاحات ظاهری را که در کشورش انجام داده، در آن بازگو کند.

مهم‌ترین دستور کار اجلاس 20، مقابله با تبعات شیوع ویروس کرونا است. بررسی راه‌های جلوگیری از تأثیرگذاری بیشتر این همه‌گیری بر اقتصاد جهانی و ایجاد تسهیلاتی برای تسویه بدهی فقیرترین کشورها، از‌جمله موضوعاتی است که در این نشست مورد بحث قرار خواهد گرفت.

چهره عربستان در سطح جهان پس از کشته شدن جمال خاشقجی و همچنین جنایت‌های این کشور در یمن و بازداشت فعالان کاملا خدشه دار شده است.

همچنین سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی به عنوان سنگ بنای برنامه‌های اصلاحات اقتصادی ولیعهد سعودی ، نیز متزلزل شده است.

دو دیپلمات خارجی در منطقه اظهار داشتند که اجلاس گروه 20 به عنوان یک فرصت برای جلب توجه در بخشه‌ای نوظهور جهانگردی و سرگرمی عربستان تلقی می‌شد.

به گفته این دیپلمات ها، بحث در مورد حضور سران در این اجلاس اواخر سپتامبر نیز هنوز در جریان بود و رهبران سعودی و خارجی حضور فیزیکی خود را تأیید کردند. اما چند روز پس از آن اعلام شد این اجلاس به ریاست ملک سلمان که در ماه جولای تحت عمل جراحی قرار گرفته بود، به صورت مجازی برگزار خواهد شد و این موضوع بسیاری را غافلگیر کرد.

عربستان این رویداد را در سطح محلی از طریق یک کمپین رسانه‌ای قوی و بنرهایی که در سراسر شهرها ، تبلیغ کرد.

با وجود واکنش‌های بین‌المللی به جنایت‌های عربستان، سرکوب مخالفان و منتقدان از سوی این کشور ادامه یافته و با وجود تبلیغات گسترده در داخل عربستان برای برگزاری اجلاس گروه 20، گروه‌های حقوق‌بشری بین‌المللی و قانون‌گذاران غربی با اشاره به سابقه حکومت عربستان در نقض گسترده حقوق بشر از کشورهای عضو گروه 20 خواستند تا این نشست را تحریم کنند. ده‌ها قانون‌گذار در بریتانیا، اتحادیه اروپا و ایالات متحده از‌جمله مخالفان شرکت کشورهای غربی در این نشست بودند. در همین زمینه، گروه‌های شناخته‌شده و مطرح حامی حقوق بشر روز گذشته نشستی ضد گروه 20 را با موضوع «نقض حقوق بشر در پادشاهی عربستان» با حضور قانون‌گذاران آمریکایی، « خدیجه چنگیز» نامزد جمال خاشقجی و خانواده‌های فعالان زندانی از‌جمله «لجین الهذلول»، که از سه هفته قبل در اعتراض به شرایطش در زندان اعتصاب غذا کرده، برگزار کردند.

«مایکل پیج»، معاون مدیر بخش خاورمیانه دیده‌بان حقوق بشر،اعلام کرد : متأسفانه رهبران گروه 20 توجه چندانی به نقض گسترده حقوق بشر در عربستان نمی‌کنند و در عوض به تبلیغ چیزی می‌پردازند که حکومت ریاض خواستار آن است. به‌این‌ترتیب با افزایش سرمایه‌گذاری خارجی و افزایش درآمد حکومت عربستان باید در انتظار شدت‌گرفتن سرکوبگری‌ها در این کشور باشیم.