این روزها صرافی‌ها و پلتفرمهای خدمات و معاملات رمز ارز ایرانی به دلیل ویژگی‌هایی که دارند، به مهمترین فاکتورهای توسعه فناوری بلاکچین در ایران تبدیل شدهاند و حتی سایر بخش‌های آی‌تی و فین‌تک را تحت تاثیر قرار داده‌اند. با وجود اینکه زمان زیادی از تولد نخستین صرافی‌های رمز ارز در ایران نمی‌گذرد اما جای خوشحالی است این پلتفرم‌ها در کشور مورد توجه کاربران و علاقمندان حوزه ارزهای دیجیتال قرار گرفته و جایگزین پلتفرمهای پرچالش و پر ریسک خارجی شدهاند.
در حال حاضر نمونه‌های بومی موفقی از پلتفرمهای پیشرفته و معتبر وجود دارند که توانسته‌اند خوش بدرخشند و اتفاقات خوبی را رقم بزنند.
پلتفرمهای معتبر خدمات و معاملات رمز ارز ایرانی مثل اکسکوینو، نوبیتکس، والکس، اکسیر و چند صرافی دیگر و کارآفرینان و سرمایه‌گذاران ایرانی حوزه ارز دیجیتال نقش غیر قابل انکاری در در این حوزه داشته‌اند.
اما از مهمترین اتفاقات خوب در این زمینه می‌توان به موارد دیگری هم اشاره کرد. به همین بهانه در این مطلب به چند ظرفیت مهم دیگر این پلتفرمهای رمز ارز ایرانی اشاره می‌کنیم:
۱- تحقق اقتصاد مقاومتی در شرایط جنگ اقتصادی
اقتصاد مقاومتی راهکار یا الگویی است که در زمان تحریم‌های ناجوانمردانه غربی در کشور بیشتر از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. اما تحقق آن نیازمند توسعه اقتصادی درون‌زا و برون‌نگر است. فاکتورهایی که به‌راحتی در کسب‌وکارهای حوزه بلاکچین به خصوص در پلتفرمهای رمزارز و صرافی‌های ارز دیجیتال مشاهده می‌شود. در این میان کسب‌وکارهای نوپا و فناورانه‌محور این حوزه با ارائه ایده‌ها و امکانات جدید، سهم موثری در اکوسیستم کارآفرینی دانش‌بنیان داخلی و توسعه اشتغال دارند. مضافا اینکه این مدل استارتاپ‌ها بنا بر ماهیت و فلسفه وجودیشان می‌توانند ارزش افزوده اقتصادی قابل ملاحظه‌ای خلق کنند که این به‌نوبه خود گامی مهم در راستای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی خواهد بود.
ما در شرایط تحریم و جنگ اقتصادی ناجوانمردانه غرب و آمریکا علیه کشور و ظرفیت‌های بومی و ملی قرار داریم. تحریم‌ها باعث شدهاند که بسیاری از حوزه‌های فناوری از جمله فناوری بلاکچین در داخل ایران تحت تاثیر قرار بگیرند.
تحریم‌کنندگان علاقه‌ای به توسعه فناوری بلاکچین در ایران ندارند چون بسیاری از برنامه‌های آنها را به می‌ریزد؛ اما این همه ماجرا نیست.
مردم ایران، علاقمندان و فعالان تجارت رمز ارزها برای انجام معاملات خود نیاز دارند تا با خیال راحت به فعالیت در این حوزه بپردازند. در حالی که پلتفرم‌ها و صرافی‌های خارجی قابلیت دسترسی و نظارت از طرف نهادهای قانونی و حاکمیتی داخلی را ندارند، هر لحظه ممکن است سرمایه‌های ایرانیانی که برای معاملات از آنها استفاده می‌کنند به خطر بیفتد.
اتفاقی که مسبوق به سابقه است؛ یعنی حتی صرافی‌های معتبر رمز ارز بین‌المللی بارها حساب‌های ایرانیان را مسدود کرده‌اند. دستبردهای پلتفرهای غیرمعتبر خارجی به اموال و سرمایه‌های مردم ایران در این حوزه هم متاسفانه تا کنون کم نبوده است.
۲- از خدمات خوب تا توسعه فناوری
با توجه به خلأ بزرگی که کشور در بخش خدمات ارز دیجتال وجود داشت، ده‌ها پلتفرم و صرافی رمز ارز توانسته‌اند با سرعت بالایی تشکیل شده و رشد پیدا کنند. با اینکه تعداد انگشت‌شماری از آنها توانسته‌اند همزمان با ایجاد امکانات متنوع خدماتی به نیاز کاربران در زمینه امنیت سرمایه و داده به خوبی پاسخ گویند. شاید جنبه خدماتی بودن پلتفرمهای معاملات رمز ارز بیشتر به چشم آید اما همیشه توسعه خدمات، توسعه بهره‌وری، دانش و فناوری را در پی دارد. در مدت کمی که از عمر صرافی‌های ارز دیجیتال در ایران می‌گذرد شاهد بهبود فضای رقابتی، شفافیت و افزایش میزان رضایت‌مندی کاربران بوده‌ایم. همچنین خریداران رمز ارز و گیرندگان سایر خدمات مربوطه از صرافی‌های آنلاین توانسته‌اند علاوه بر دریافت خدمات با کیفیت بدون صرف کمترین وقت ممکن از طریق چند کلیک به هدف خود رسیده و از خرید، فروش، امنیت و خدمت دریافتی راضی باشند.
کارشناسان و صاحب‌نظران اعتقاد دارند پیش از ورود و توسعه فناوری بلاکچین، صنعت بانکداری شفافیت لازم را نداشت؛ اما یکی از مهمترین مزایای بلاکچین شفافیت است. در بلاکچین همزمان با حفظ امنیت اطلاعات صاحبان حساب‌ها، همه تراکنش‌ها با شفافیت کامل قابل مشاهده است.
این فناوری در حالی از سال ۱۹۹۱ میلادی در دنیا مطرح شد که مبنای اصلی آن بر ریاضیات و برنامه‌نویسی است.
کارشناسان این حوزه می‌گویند: «بلاکچین به تمام معنا فناوری است و مهندسی موضوع در آن خیلی جدی اتفاق افتاده است. فناوری مورد نیاز تمام کشورها از جمله ایران که صنعت کهنه چندصد‌ساله بانکداری را دچار تغییرات جدی می‌کند.»
اما بدون شک یکی از مهمترین و شاید مهمترین عنصر توسعه فناوری بلاکچین در ایران پلتفرمهای خدمات و معاملات رمز ارزها هستند. خوشبختانه با وجود تمامی چالش‌ها و نواقص، شکل‌گیری و توسعه این صرافی‌های ارز دیجیتال یا پلتفرم‌ها و کسب و کارهای خدمات فناوری‌محور حوزه رمز ارز، فناوری بلاکچین در کشور به رشد قابل توجهی رسیده است؛ دستاوردی ارزشمند و حیاتی که به عنوان پیشران یا هم‌نیاز توسعه فناوری‌های مهم دیگر در کشور مثل هوش مصنوعی یا اینترنت اشیا هم هست. پلتفرمهای خدمات و معاملات رمز ارز ایرانی با بومی‌سازی فناوری بلاکچین، انتقال فناوری‌های مرتبط به داخل کشور و افزایش سطح دانش فنی در ایران، دستاوردهای بزرگی رقم زده‌اند.
۳- ارتباط با جامعه دانشگاهی
در شرایط کنونی که کشور با بحران بیکاری دانش‌آموختگان مواجه است، طرح‌های اشتغال‌زایی با هزینه کمتر و کارآمدی بیشتر در اولویت قرار می‌گیرند. در این بین یکی از محورهای اصلی تمرکز پلتفرمهای خدمات و معاملات رمز ارز در ایران می‌تواند بر اشتغال دانش‌آموختگان و متقابلا بهره‌مندی از منابع دانشگاهی باشد. در واقع این پلتفرم‌هاها می‌توانند از ایده‌های کارآفرینانه دانشگاهی و اطلاعات علمی وابسته به آن به بهترین شکل بهره‌مند شوند. اساسا حمایت از ایده‌های علمی نوپای برآمده از حوزه دانشگاهی کشور، از اهداف همه استارتاپ‌های حوزه فناوری از جمله بلاکچین است.
چندی پیش نشست هم‌اندیشی برای توسعه صنعت بلاکچین و رمز ارزها در ایران، بین مجموعه اکسکوینو و دانشگاه صنعتی امیرکبیر، به میزبانی این دانشگاه برگزار شد. در این جلسه که اساتید، اعضای هیئت علمی و مدیران و نخبگان بلاکچین ایران حضور داشتند، طرفین بر لزوم پیوند محیط دانشگاهی و صنعت بلاکچین در کشور تاکید کردند تا بتوان هرچه سریعتر از ظرفیت‌های بالای این بخش برای اقتصاد کشور بهره برد.
همکاری مشترک سامانه اکسکوینو با دانشگاه امیرکبیر برای هم‌افزایی و تربیت نیروی انسانی متخصص در حوزه بلاکچین و رمز ارز خواهد بود. در این مسیر، پایان‌‌نامه‌های مشترک، انعقاد پروژه‌های تحقیقاتی، برگزاری کلاس‌های آموزشی، بورسیه دانشجویان توسط این هلدینگ انجام می‌شود.
