«زبان عربی محاورهای را یاد بگیرید»، این جمله یکی از پر تکرارترین جملاتی است که در اسرائیل شنیده میشود، نه بهخاطر ریشههای مشترک آن با زبان عبری یا اینکه گویش اولیه یهودیان شهرکنشین بوده، بلکه برای بهتر جنگیدن، بیشتر آوارهکردن و فراتر اشغالکردن.در پس این جمله داستانی نهفتهاست که به ژوئن سال ۲۰۲۳ برمیگردد، زمانیکه یک شهرکنشین ۲۸ ساله اسرائیلیـآمریکایی تدارک برگزاری یکدوره مقدماتی آموزش آنلاین زبان عربی را دید. او برای متقاعد کردن شرکتکنندگان به حضور در این دوره از افسران ارتش اسرائیل مانند «مردخای کیدار»، «آریل اوسترایشر» و ازجمله «شبتای کوشلوفسکی»، از بنیانگذاران سازمان شبهنظامی «هاشومر یوش» کمک میگیرد. هدف این شهرکنشین استفاده از زبان عربی علیه فلسطینیها بود و این دقیقا هدف سازمان شبهنظامی «هاشومر یوش» بود که تلاش میکرد، با آموزش و تقویت زبان عربی در میان اعضای خود اراضی فلسطینی بیشتری را اشغال کند.این تنها یک نمونه از اقدامات شهرکنشینان برای آموزش زبان عربی در اسرائیل است، در طول دههگذشته آنها به هر دستاویزی برای آموزش این زبان متوسل شدهاند.
زبان عربی در اسرائیل
در سال ۲۰۱۳ مدارس حیفا اعلام کردند، دانشآموزانشان از یادگیری زبان عربی امتناع میکنند، چون آن را زبان دشمن میدانند. این موضوع عجیب یا اتفاقی نادر در اسرائیل نبود. رژیم استفاده از زبان عربی را در اماکن عمومی ممنوع کردهبود. کافی بود، یکی از اعضای کنست به زبان عربی جملهای بگوید تا درپی آن طوفانی از انتقادات به راه بیفتد. در سال ۲۰۱۸ اسرائیل زبان عبری را بهعنوان زبان اول رژیم اعلام کرد، درحالیکه تاریخ نشانمیدهد، تا قرن ۱۲ اغلب یهودیان دنیا از زبان عربی استفادهمیکردند و مهمترین کتابهای دینی و فلسفی یهود به زبان عربی است. اما با اولین ورود یهودیان صهیونیست به فلسطین «جنگ زبانها» نیز آغاز شد، اولین جنگ با یک شرکت آلمانی بود که در تأسیس «بنیاد آموزشی التخنیون» مشارکت داشت. درحالیکه شرکت خواهان استفاده از زبان آلمانی در مؤسسه بود، شهرکنشینان بر استفاده از زبان عبری تأکید داشتند.با این حال، تا دههپنجاه ارتش اسرائیل بر آموزش زبان عربی در میان یهودیان اسرائیلی تأکید داشت و در اینزمینه طرح مشترکی بین ارتش و وزارت خارجه اسرائیل برای گسترش آموزش زبان عربی اجرا شد که برای رژیم حائز اهمیت بسیاری بود.براساس دادهها، بخشاعظم نسل اول یهودیان عرب که به فلسطین مهاجرت کردهبودند، از بینرفته بودند و تسلط به زبانعربی از ۲۵.۶٪ در میان نسلاول مهاجران به ۱۴٪ در میان نسلدوم و ۱.۳٪ در میان نسلسوم کاهش یافته و بهنوعی زبانعربی درحال فراموشی بود.نتیجه آن شد که ۹۵٪ یهودیان ساکن اسرائیل قادر به ارتباط با زبان عربی نیستند، اگرچه بیشاز یکپنجم جمعیت رژیم را فلسطینیها تشکیلمیدهند. در مقابل، ۹۲٪ اعراب در اسرائیل به زبان عبری تسلط کامل دارند.
چرخش سیاسی به زبان عربی
در چادری عربی مردی با پوشش بادیهنشینان فلسطینی را میبینی. این مرد، آنطور که تصویر نشان میدهد، عرب نیست. «یوسف محفوظ لوی» از یهودیان ساکن «هرتزلیا» نزدیک تلآویو است. ارتباط او با اعراب فقط محدود به زبان و پوشش نیست، بلکه تسلط کاملش به زبان عربی محاورهای است.«لوی» دارای مدرک کارشناسیارشد زبانوادبیات عرب دانشگاه بار-ایلان در مؤسسات و سازمانهای مختلف اسرائیلی عربی تدریس میکند. او بنیانگذار «مؤسسه انسجام»((CLS است که مهمترین فعالیت آن اعزام مترجم برای بازرگانان اسرائیلی و عرب است.او زبان عربی را در مؤسسه مطالعات عربی «گیوات هاویوا» هم تدریس میکند و «شین کوپرمن» یکی از دانشجویان او بود که در شهرک «ابوگوش» خانهای تاریخی مربوط به دوران عثمانی را به مرکز آموزش زبان عربی محاورهای به یهودیان کرد.آنچه کار کوپرمن را مهم جلوه میداد، اینکه او درحال قانعکردن جامعه یهودیان نه فقط برای یادگیری زبان عربی، بلکه صحبت به آن بود، چون تأکید دارد، نه فقط در داخل، بلکه اطراف اسرائیل همه عرب زباناند، پس برای فهم آنها باید آن را یاد گرفت.
در سهسال گذشته، توجه به آموزش زبان عربی، حتی در سطح رسمی اسرائیل نیز افزایش داشتهاست. شهرداری قدساشغالی از اواخر سال ۲۰۲۲ طرح «اهلا»(خوشآمدید) را برای آموزش محاورهای زبان عربی اجرا کرد. وزارت آموزش اسرائیل نیز دانشآموزان رژیم را ملزم به یادگیری زبان عربی کرد، چون معتقد است، باید حرف حساب اعراب امروزی را بفهمیم، حتی اگر از آنها خوشمان نیاید و آنها دشمنمان باشند. در دانشگاهها، دانشگاه بن گوریون نقب و دانشگاه عبری قدس اولین دانشگاههایی بودند که خودجوش تغییراتی را در آموزش زبان عربی ایجاد کردند. دانشگاه عبری، اولین دانشگاه اسرائیل بود که از اساتید فلسطینی در گروه زبان و ادبیاتعرب خود استفادهکرد. دکتر «ایاس ناصر»، اولین استاد فلسطینی بود که در این دانشگاه استخدام شد. یادگیری زبان عربی در دانشگاه بن گوریون توسط اساتید عربزبان با سه جلسه در هفته دو سال زمان میبرد و تمرکز اصلی روی مکالمه است. «منار مکحول»، استاد ادبیات عرب دانشگاه تلآویو میگوید که اوضاع سیاسی هرلحظه درحال تغییر است و یهودیان اسرائیل باید توانایی خواندن و برقراری ارتباط به زبان عربی و درک اعراب، مستقل از رسانههای اسرائیلی را داشته باشند.
ابزار نظامی برای کشتار
«دانشآموزان مسلط به زبان عربی.. نیازمندِ کمک شما برای مقابله با حمله تروریستی هستیم که درباره آن به ما هشدار دادهشده» با این جملات افسر اسرائیلی در مدارس این رژیم بهدنبال ایجاد انگیزه در دانشآموزان برای یادگیری زبانعربی است. او تلاش میکند، با وحشتافکنی، این احساس را در آنها ایجاد کند که امنیت اسرائیل در گرو یادگیری زبانعربی توسط آنهاست. این بخشی از یک طرح مشترک بین ارتش و وزارت آموزش اسرائیل است که واحد «مطالعات عربی و خاورمیانهای» موسوم به (TELEM) وابسته به واحد ۸۲۰۰ ارتش اسرائیل آن را پیاده میکند.همکاری بین این دو وزارت اسرائیل به این طرح محدود نمیشود، بلکه از دههپنجاه قرن گذشته و با تمرکز بر آموزش زبان عربی به نیروهای ویژه آغاز و در دهههفتاد منجر به تشکیل (TELEM) شد و در سالهای اخیر بهشدت گسترش یافت.درحال حاضر، یهودیان افراطی به دلایل ایدئولوژیک روی یادگیری زبانعربی تأکید بسیار دارند. با همه اینها دلایل هرچه باشد، یادگیری زبان عربی در اسرائیل تنها با یک هدف صورت میگیرد: اشغال هرچه بیشتر سرزمینهای عربی و نه فقط فلسطینی. آنها از هر چیزی برای خود سلاح میسازند تا جاهطلبیها و توسعهطلبیهای خود را محقق کنند.