زهران ممدانی، نامزد ۳۴ ساله حزب دموکرات آمریکا برای شهرداری نیویورک توانست با کسب بیش از ۵۰ درصد آرای انتخابات سهشنبه، شهردار نیویورک شود.
این نخستین بار است که یک مسلمان شیعه هندیتبار به شهرداری شهر نیویورک، بزرگترین شهر آمریکا میرسد. انتخاب ممدانی با که خود را یک سوسیال دموکرات معرفی میکند به عنوان شهردار قلب تپنده سرمایهداری جهان با واکنشهای گستردهای در سراسر جهان مواجه شد. ممدانی به عنوان مخالف نسلکشی در نوار غزه و منتقد حمایت بیقید و شرط آمریکا از اسرائیل، در شهری که بزرگترین جمعیت یهودی خارج از سرزمینهای اشغالی فلسطین را دارد به قدرت رسید.
هر چند انتخاب ممدانی به عنوان شهردار نیویورک با توجه به ترکیب نامزدها چندان دور از ذهن نبود و از هفتههای پیش از انتخابات بر اساس نظرسنجیها پیشبینی میشد که او به عنوان شهردار جدید نیویورک انتخاب شود، اما ویژگیهای شخصیتی او و تمایزش با ساختار سیاسی فعلی آمریکا باعث شد تا پیروزی او در انتخابات به یک خبر داغ بینالمللی تبدیل شود.
اریک آدامز، شهردار فعلی و اندرو کومو، رقیب ممدانی در انتخابات، هر دو شخصیتهای سیاسی نامحبوبی در میان رایدهندگان تلقی میشوند. آدامز و کومو، هر دو از ساختار مستقر حزب دموکرات و متهم در پروندههای فسا هستند. در این شرایط ممدانی توانست کارزار انتخاباتی خود را به عنوان انتخاب یک مسیر جدید، به جای ساختار کهنه و مستقر حزب دموکرات مطرح کند که بیش از هر چیز به رفاه و کیفیت زندگی شهروندان شهری که قرار است شهردار آن شود، اهمیت میدهد.
زهران ممدانی هر چند از خانوادهای نخبه آمدهاست، اما توانست خود را به عنوان یک فرد مردمی و حامی ضعفا معرفی کند.
انتخاب ممدانی به شهرداری نیویورک، هم یک پیام برای حزب دموکرات برای تغییر و تحول به سمت قشر کارگر بود و هم نشانهای از توهمزدایی شهروندان آمریکایی نسبت به ترامپ.
مهمترین و نخستین برداشت از انتخابات سهشنبه در آمریکا این بود که درست یک سال پس از پیروزی نسبتا قاطع دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری، محبوبیت رییس جمهور آمریکا نسبت به گذشته به شکل قابل توجهی کاهش پیدا کردهاست. شاید نیویورک محل مناسبی برای ارزیابی میزان حمایت از دونالد ترامپ نباشد، چرا که این شهر همواره یکی از دژهای مستحکم رای حزب دموکرات بودهاست، اما انتخابات در ایالتهای دیگر آمریکا هم نشان داد که دموکراتهای میانهرو با نسبت آرایی بسیار بهتر از کاملا هریس، نامزد انتخابات ۲۰۲۴ توانستهاند در انتخابات پیروز شوند.
ترامپ که شخصا اهل نیویورک است در انتخابات شهرداری از اندرو کومو، فرماندار پیشین ایالت نیویورک حمایت کردهبود. اندرو کومو در انتخابات مقدماتی داخلی حزب دموکرات نتوانست بر زهران ممدانی غالب شود و نهایتا تصمیم گرفت به عنوان نامزد مستقل در انتخابات شرکت کند.
حمایت ترامپ از رقیب دموکرات ممدانی این بود که رقیب جمهوریخواه او، کرتیس سیلوا، رای چندانی در شهر نیویورک نداشت. اما نهایتا ممدانی بود که با کسب بیش از ۵۰ درصد آرای اخذ شده در انتخابات شهرداری نیویورک به عنوان شهردار این شهر انتخاب شد.
نه کمونیسم و نه اسلامگرایی سیاسی
ممدانی ۳۴ ساله، جوانتر شهردار نیویورک در یک قرن گذشته خواهد بود. او از یک خانواده روشنفکر مهاجر میآید و با معرفی خود به عنوان سوسیال دموکرات توجهها را به خود جلب کرد.
مخالفان ممدانی او را به عنوان یک چپگرای افراطی و یک اسلامگرا که قصد دارد ترکیب اجتماعی و فرهنگی شهر نیویورک را دگرگون کند معرفی میکنند. اما واقعیت این است که ممدانی موفق شد بر همان موجی سوار شود که دونالد ترامپ با استفاده از آن توانستهبود رای بخش بزرگی از رایدهندگان طبقه فرودست آمریکایی را از آن خود کند.
بخش مهمی از شعارهای ممدانی در کارزار انتخاباتی نیویورک بر مبنای حمایت از معیشت و مقابله با افزایش هزینههای زندگی در نیویورک بود. شعارهایی مانند جلوگیری از افزایش قیمت اجاره آپارتمان در محلههای دارای کنترل قیمت اجاره، برقراری اتوبوسهای رایگان برای رفت و آمد کارگران و برقراری ساز و کار مراقبت رایگان از کودکان قبل از مدرسه، از جمله اصلیترین شعارهای او در انتخابات شهرداری نیویورک بود.
هر چند ممدانی بر تحولاتی مانند افزایش مالیات بر ثروتمندان اصرار دارد، اما واقعیت این است که رویکردهای سیاسی او بر خلاف تبلیغات مخالفانش فاصله زیادی با کمونیسم و مارکسیسم کلاسیک دارد. در واقع انتخاب ممدانی به عنوان شهردار نیویورک نتیجه سالیان دراز سیاستهای کاهش بودجه عمومی و کاهش مالیات بر ثروتمندان است که به خدمات عمومی چه در نیویورک و چه در سراسر آمریکا آسیب رساندهاست. این انتخاب نشان میدهد که قشر کارگر آمریکا همچنان به معیشت و هزینههای زندگی اولویت میدهد.
اما ممدانی به همان اندازه که شعارهای عوامپسندانه در حوزه معیشت و هزینههای زندگی داده، مخالفت خود را با رژیمهای خودکامه چپگرا نیز به وضوح بیان کردهاست. بر خلاف فضاسازیهای جمهوریخواهان علیه شهردار جدید نیویورک، او یکی از منتقدان جدی رژیمهای چپگرای کوبا و ونزوئلا محسوب میشود. ممدانی در عین حال هرگز شعار اسلامگرایی سیاسی ندادهاست. زهران ممدانی یک لیبرال تمام عیار است که از حقوق همجنسگرایان و برابریهای جنسی و جنسیتی حمایت میکند.
اما ویژگیهای منحصر به فرد ممدانی توانست او را به نخستین شهردار مسلمان، جوانترین شهردار در یک قرن گذشته و صاحب بیشترین آرا در نیم قرن گذشته تبدیل کند.
زهران ممدانی با استفاده از شبکه جوانان داوطلب و کمکهای کوچک شهروندان به کارزار انتخاباتیاش توانست خود را از یک شخصیت سیاسی کمتر شناختهشده در سطح شهر نیویورک به یک ستاره نوظهور سیاسی در سطح جهانی بدل کند.
هر چند حکیم جفریس، رهبر اقلیت دموکرات در مجلس نمایندگان آمریکا تاکید کردهاست که زهران ممدانی نماد آینده حزب دموکرات آمریکا نیست، اما به نظر میرسد که حزب دموکرات باید به تدریج از پیروزی ممدانی در انتخابات نیویورک درس بگیرد و بیش از پیش به خواستههای عموم رایدهندگان در آمریکا توجه کند.
مساله معیشت و هزینههای زندگی در طول سه انتخابات گذشته ریاست جمهوری، اصلیترین زمینهساز برتری نامزدهای انتخابات بود و این موضوع همچنان به عنوان اولویت اصلی رایدهندگان آمریکایی باقی ماندهاست.