جنگ اسرائیل در غزه، از زمان آغاز آن در اکتبر ۲۰۲۳، یکی از پرسودترین مناقشات برای شرکتهای بزرگ اسلحهسازی آمریکا شده است.در شرایطی که غزه ویران میشد و صدها هزار غیرنظامی با مرگ و گرسنگی روبهرو بودند، کارخانههای اسلحهسازی در چندین ایالت آمریکا با تمام ظرفیت برای تأمین نیازهای نظامی اسرائیل فعال شدند و موجی از صادرات اسلحه به راه افتاد که طی تنها دو سال بیش از ۳۲ میلیارد دلار فروش داشت.«روزنامه «الشرق الاوسط» در گزارشی به نقل از «وال استریت ژورنال» مینویسد از زمان هفتم اکتبر ۲۰۲۳ و حمله نظامی گسترده اسرائیل به غزه، واشنگتن سریعا یک «پل تسلیحاتی بیسابقه» ایجاد کرد که شامل مهمات هدایتشونده دقیق، موشکهای دوربرد، هواپیماهای جنگنده و تجهیزات میدانی میشد.در حالی که معمولا کمکهای نظامی سالانه آمریکا به اسرائیل حدود ۳.۳ میلیارد دلار است، این رقم در سال ۲۰۲۴ به ۶.۸ میلیارد دلار افزایش یافت. این تنها حمایت مالی مستقیم است؛ حمایتهای غیرنقدی مثل لجستیک، آموزش و هماهنگی اطلاعاتی در این آمار محاسبه نشده است.
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته است که «دولت ترامپ همچنان به حق اسرائیل در دفاع از خود متعهد است» و مدعی شده که واشنگتن «هماکنون رهبری تلاشهای منطقهای برای پایان دادن به جنگ از طریق تمهیدات امنیتی پایدار را بر عهده دارد».با این حال، دادههای پنتاگون نشان میدهد که خطوط تولید در کارخانههای اسلحه آمریکا آرام نگرفتهاند و قراردادهای تسلیحاتی تا سال ۲۰۲۹ ادامه دارند؛ یعنی جریان ارسال تسلیحات برای اسرائیل حتی پس از پایان نبردها نیز ادامه خواهد داشت.
سودجویان اصلی جنگ
شرکت «بوئینگ» در صدر فهرست برندگان قرار دارد. این شرکت قرارداد تاریخی ۱۸.۸ میلیارد دلاری برای فروش هواپیماهای «F-15» پیشرفته به اسرائیل امضا کرده که قرار است طی چهار سال تحویل داده شود. علاوه بر آن، قراردادهای دیگری به ارزش ۷.۹ میلیارد دلار برای تأمین بمبهای هدایتشونده و سیستمهای مرتبط دریافت کرده است؛ حجم این معاملات، جهشی چشمگیر نسبت به تعهدات پیشین تلآویو با بوئینگ است که در یک دهه پیش از این تنها ۱۰ میلیارد دلار بود.سایر شرکتها مانند «نورثروپ گرومن»، «لاکهید مارتین» و «جنرال داینامیکس» نیز قراردادهایی برای قطعات هواپیماهای جنگنده، موشکهای دقیق و گلولههای تانک ۱۲۰ میلیمتری برای تانکهای مرکاوا دریافت کردهاند. شرکت «کاترپیلار» نیز از تقاضای گسترده برای بولدوزرهای زرهی «D9» بهره برد که توسط ارتش اسرائیل برای تخریب خانهها و زیرساختها در غزه استفاده شد.دادههای «اداره همکاری دفاعی امنیتی» آمریکا نشان میدهد بخش اعظم قراردادها مربوط به مهمات هوایی و جنگندههاست و تجهیزات زمینی مانند تانکها و خودروهای زرهی سهم بسیار کمتری دارند.
ماهیگیری از آب گلآلود جنگ
این جنگ تنها یک درگیری نظامی نبود، بلکه به یک محرک اقتصادی برای صنایع نظامی آمریکا تبدیل شد، صنعتی که در سالهای اخیر با مشکلاتی مثل اختلال در زنجیره تأمین و اعتصابهای کارگری مواجه بوده است.گزارش سالانه ۲۰۲۴ بوئینگ نشان میدهد که بخش دفاعی آن «با تقاضای قوی از سوی دولتهایی روبهرو شده که امنیت و فناوری دفاعی را در اولویت قرار دادهاند». «لاکهید مارتین» نیز افزایش ۱۳ درصدی در درآمد بخش موشکی خود ثبت کرده و طی یک سال به ۱۲.۷ میلیارد دلار رسیده است.شرکت «اوشکوش»، تولیدکننده خودروهای نظامی تاکتیکی اعلام کرده که سفارشها اسرائیل خط تولیدی را که سال گذشته در آستانه تعطیلی بود، نجات داده است. همچنین گروه ایتالیایی «لئوناردو» با واحد آمریکایی خود برای فروش تجهیزات نظامی به اسرائیل، تأکید کرده که دامه نزاعها در اوکراین و فلسطین اشغالی ثبات فروش بینالمللی آنها در سال ۲۰۲۵ را تضمین میکند.
هزینههای جنگ و قربانیان انسانی
با وجود میلیاردها دلاری که از طریق قراردادهای تسلیحاتی به اقتصاد آمریکا سرازیر میشود، ابعاد انسانی و سیاسی این بحران بسیار بحثبرانگیز است. بر اساس گزارش وزارت بهداشت غزه، جنگ تاکنون بیش از ۶۸ هزار شهید برجای گذاشته که حدود ۱۸ هزار نفر آنها کودکاند. این در حالی است که اسرائیل در خصوص آمار شهدای فلسطینی سکوت کرده است.
در حالی که بخش بزرگی از این فروشها با پول مالیاتدهندگان آمریکایی تأمین میشود، برخی مؤسسات مالی غربی اقدامات اعتراضی آغاز کردهاند؛ سه صندوق سرمایهگذاری نروژی سرمایهگذاری خود در شرکتهایی مانند «کاترپیلار»، «اوشکوش» و «پالانتیر» را به دلیل استفاده از محصولاتشان در غزه خارج کردند. همچنین صندوق بازنشستگی هلند، ۴۴۸ میلیون دلار سهم خود در کاترپیلار را فروخت.در اروپا، آلمان در اوت ۲۰۲۵ صدور مجوز صادرات سلاح به اسرائیل برای استفاده در غزه را متوقف کرد. شرکتهای فناوری آمریکایی نیز با فشارهای داخلی مواجه شدند؛ برای مثال، مایکروسافت دسترسی وزارت دفاع اسرائیل به برخی خدمات ابری خود را محدود کرد.
هوش مصنوعی و دیجیتال در میدان جنگ
علاوه بر سلاحهای سنتی، جنگ غزه عرصهای برای توسعه همکاری در حوزه هوش مصنوعی و نظارت دیجیتال بوده است. شرکت «پالانتیر» تحت مالکیت پیتر تیل، اوایل ۲۰۲۴ با وزارت جنگ اسرائیل وارد شراکت شد. وقتی انتقاداتی نسبت به استفاده از فناوریهایش در عملیات بمباران مطرح شد، مدیرعامل شرکت، الکس کارپ، پاسخ داد که قربانیان «اکثرا تروریستها» بودهاند.پیش از آغاز جنگ، اسرائیل قراردادهایی با گوگل، آمازون و مایکروسافت برای تأمین خدمات پردازش ابری پیشرفته امضا کرده بود و کارکنان این شرکتها در اعتراض خواستار توقف همکاری نظامی شدند.ظرفیت کنایهآمیز ماجرا این است که برخی همین شرکتهای آمریکایی که اسرائیل را تجهیز میکنند، در برنامههای کمک انسانی به غزه هم مشارکت دارند. وزارت خارجه آمریکا ۳۰ میلیون دلار به مؤسسه «غزه هیومنیتیریَن فاندیشن» اختصاص داده است که زیر نظر مشاور سابق دولت ترامپ، جانی مور، عملیات توزیع کمکها را مدیریت میکند. برای تأمین امنیت این عملیات نیز از شرکتهای امنیتی آمریکایی استفاده شده است.