روزنامه اسرائیلی «معاریو»، دوشنبه، گزارش داد تلآویو به مقامات اردنی اطلاع داده قصد ندارد سهم سالانه آب این کشور را که طبق توافق صلح «وادی عربه» در سال ۱۹۹۴ تعیین شده بود، تأمین کند. توافق وادی عربه، اسرائیل را موظف میکرد سالانه حدود ۵۰ میلیون مترمکعب آب را از دریاچه طبریه به اردن منتقل کند؛ آبی که از طریق کانال «ملک عبدالله» وارد خاک اردن میشد و با قیمتی نمادین، هر مترمکعب یک سنت، در اختیار امان قرار میگرفت.به نوشته معاریو، مقامهای اسرائیلی دلیل این تصمیم را «مشکلات فنی مرتبط با تأمین و قیمتگذاری آب» عنوان کردهاند.
با این حال، وزارت آب اردن این توضیح را رد کرده و اعلام کرده است که موضوع، ماهیت مهندسی یا فنی ندارد.به گفته این وزارتخانه، اردن حتی پیشتر آمادگی خود را برای مذاکره مجدد درباره قیمت آب اعلام کرده، اما تاکنون پاسخی رسمی از سوی تلآویو دریافت نشده است.
آب یکی از محورهای اصلی توافق صلح اسرائیل و اردن در سال ۱۹۹۴ بود؛ توافقی که پس از دههها تنش نظامی امضا شد و همکاریهای آبی را بهعنوان یکی از ستونهای ثبات روابط دو طرف تعریف کرد.بر اساس ضمایم این توافق، اسرائیل متعهد به تأمین بخشی از نیاز آبی اردن شد؛ کشوری که بهدلیل موقعیت جغرافیایی و اقلیم خشک، از فقیرترین کشورهای جهان از نظر منابع آب بهشمار میرود.
علاوه بر سهم سالانه یادشده، دو طرف در سال ۲۰۱۰ توافق جانبی دیگری امضا کردند که بر اساس آن، اردن میتوانست آب اضافی خریداری کند. این توافق در سال ۲۰۲۱ به اجرا درآمد و تلآویو متعهد شد ۵۰ میلیون مترمکعب آب دیگر نیز در اختیار اردن قرار دهد. اکنون گزارشها حاکی از آن است که تداوم این همکاریها نیز با ابهام جدی روبهرو شده است.این تحول در حالی رخ میدهد که روابط سیاسی دو طرف از پاییز ۲۰۲۳ و همزمان با آغاز جنگ اسرائیل علیه نوار غزه بهشدت تیره شده است.
اردن در آبانماه ۱۴۰۲ (نوامبر ۲۰۲۳) سفیر خود را از تلآویو فراخواند و با بازگشت سفیر اسرائیل به امان نیز مخالفت کرد.در همان مقطع، دولت اردن امضای توافق «آب در برابر انرژی» با اسرائیل را متوقف کرد؛ توافقی که قرار بود در قالب آن، اردن برق خورشیدی و رژیم صهیونیستی آب شیرینشده در اختیار طرف مقابل قرار دهد.این پروژه بخشی از «اعلامیه نیت» سهجانبهای بود که در سال ۲۰۲۱ میان اردن، امارات متحده عربی و اسرائیل امضا شد و هدف آن مقابله با کمبود آب و انرژی در منطقه بود.
با وجود نیاز شدید اردن به منابع آبی، امان اعلام کرد ادامه جنگ غزه، بیتوجهی اسرائیل به تلاشهای دیپلماتیک اردن برای توقف درگیریها، مخالفت با هرگونه طرح جابهجایی فلسطینیان و همچنین حمله ارتش اسرائیل به اطراف بیمارستان صحرایی اردنی در غزه که به زخمی شدن هفت نفر از کارکنان آن انجامید، امکان ادامه این همکاری را از بین برده است.
