روزنامه الکترونیکی رای‌الیوم در مقاله‌ای در ستون «سخن سردبیر» به قلم «عبدالباری عطوان» نوشت: اینکه «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهوری ترکیه بنا به دعوت پادشاه سعودی، روز چهارشنه به عربستان می‌رود، امری پیش‌بینی شده و منتظره است؛ برای اینکه تحولات شتابنده در عرصه سوریه چنین دیداری را برای سران دو کشوری که نقشی اصلی در این پرونده ایفا می‌کنند، حتمی می‌کند.
موضوع قابل توجه این است که دعوت عربستان سعودی از رئیس‌جمهور ترکیه دو روز پس از کشته شدن «زهران علوش» سرکرده گروه «جیش الاسلام» صورت می‌گیرد، که مهم‌ترین همپیمان رژیم سعودی و دوست وفادار همتای آن یعنی ترکیه محسوب می‌شود و همچنین کشته شدن او ضربه‌ای قوی به این دو کشور و طرح‌های آنها برای سرنگونی نظام سوریه می‌زند.
چه علوش توسط هواپیماهای جنگی روسیه کشته شده باشد چه سوریه، در هر صورت عملیات قتل وی با چنین دقتی نشان دهنده نفوذ امنیتی نظام سوریه و دستگاه‌های اطلاعاتی آن در میان معارضان است به‌ویژه اینکه این عملیات چند روز پس از کنفرانس معارضان سوری در ریاض صورت گرفت که در آن نشست نماینده علوش مشارکت داشت و وی به عنوان یکی از اعضای «کمیته عالی نظارت» بر هیئت مذاکره کنندگان ائتلاف معارض سوری انتخاب شد.
مقام‌های سعودی در پی کشته شدن سرکرده جیش الاسلام دچار نوعی سرخوردگی و خشم شده‌اند. برخی محافل می‌گویند عملیات کشته شدن علوش تلاشی برای به شکست کشاندن کنفرانس معارضان در ریاض و تلاش‌های چشمگیری که برای مثمر ثمر بودن صورت داد، است و چه‌بسا این عملیات همچنین واکنشی باشد به بیانیه پایانی این کنفرانس و اظهارات شاهزاده «محمد بن نایف» ولیعهد سعودی که بر کناره‌گیری «بشار اسد» رئیس‌جمهوری سوریه قبل از آغاز مرحله انتقالی، تأکید کرد. شاید یکی از نشانه‌های بارز این خشم این است که آن (رژیم سعودی) استقبال از «الکساندر لاورنتیو» نماینده ویژه روسیه در سوریه را که قرار بود بعد از سفر به تل‌آویو و قاهره با محور تحولات پرونده سوریه به ریاض سفر کند، رد کرد.
قطع یقین آن است که مسائل دیگری که کم‌اهمیت نیستند، در جدول گفت‌وگوهای سران سعودی و ترکیه قرار دارند که بارزترین آن همگرایی غیرمنتظره مصر و عربستان سعودی و کمک مالی 8 میلیارد دلاری عربستان به منظور بهبود وضعیت رو به وخامت مصر و رفع نیازهای سوختی مصر به مدت 5 سال آینده، است. علاوه بر آن، رئیس‌جمهور ترکیه به سرمایه‌گذاری مشابه عربستان سعودی و بالا بردن سطح تجارت بین دو کشور چشم دوخته است تا از این دریچه، آنکارا بتواند تحریم‌های اقتصادی را که «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری روسیه به ترکیه در پی سرنگون شدن جنگنده «سوخوی- 24» و کشته شدن یکی از خلبانان آن تحمیل کرده است، جبران کند.
اردوغان نگران است که همگرایی عربستان سعودی و مصر به ایجاد فاصله بین عربستان سعودی و ترکیه و همچنین به بروز تغییر «مثبت» در موضع سعودی درخصوص جمعیت «اخون‌المسلمین» که مخالف سرسخت دولت قاهره و و همپیمان استراتژی حزب حاکم بر آنکارا یعنی «عدالت و توسعه» محسوب می‌شود، منجر شود. اردوغان همچنین می‌خواهد در این سفر نسبت به تعهد ریاض به ائتلاف سه‌جانبه عربستان، ترکیه، قطر و موضع مشترکی که ریاض و آنکارا می‌توانند در برابر «سونامی» روسیه در سوریه و خاورمیانه اتخاذ نمایند، مطمئن شود.
قدر مسلم آن است که جنگ عربستان در یمن نیز در جدول کاری این سفر باشد هر چند در اولویت قرار نگیرد. تداوم این جنگ به مدت 10 ماه، در حالی‌که هیچ یک از اهداف آن به‌ویژه تسلیم جنبش «انصارالله»، محقق نشده است، مقام‌های سعودی را نگران می‌کند و هر روز که از عمر این جنگ بی‌نتیجه می‌گذرد و نبردها ادامه می‌یابد، این نگرانی افزایش می‌یابد و به کابوسی تبدیل می‌شود.
معتقد نیستیم که عربستان سعودی کمک نظامی ترکیه مانند اعزام نیروها و جنگنده‌های آن برای پیوستن به عملیات «طوفان قاطعیت» (علیه یمن) را درخواست کرد و حتی اگر چنین درخواستی کند پاسخی مثبت دریافت نمی‌کند؛ زیرا ترکیه مالامال از بحران‌ها و جنگ‌ها چه علیه کُردها و چه علیه گروه‌های تروریستی دیگر در سوریه و عراق است. همچنین نشست فوق‌العاده وزرای خارجه اتحادیه عرب که ورود نظامی نیروهای ترکیه‌ای به عراق را، بدون هیچ ملاحظه رسمی سعودی، محکوم کردند، شوک بزرگی برای مقام‌های ترکیه و شخص رئیس‌جمهور اردوغان وارد می‌کند.
نشست ریاض بین شاه سعودی و رئیس‌جمهور ترکیه دقیقا دیدار دو شخص نگران و یا دو شخص مضطرب است؛ چرا که بعد از 5 سال از تزریق اموال و تسلیحات به معارضان مسلح سوریه، ولی کفه ترازو به نفع دولت دمشق و ائتلاف حامی آن سنگینی می‌کند. مداخله نظامی روسیه نقش بارزی در این صدد ایفا کرد. آیا این نشست به نگرانی این دو طرف پایان می‌دهد و به اتخاذ استراتژی متضاد برای تنظیم مجدد کفه ترازو در پرونده سوریه به نفع ائتلاف سعودی، قطری و ترکیه منجر می‌شود؟
سفر «خالد العطیه» وزیر خارجه قطر به مسکو و اصرار میزبان روسی او «سرگئی لاوروف» (وزیر خارجه روسیه) بر پایبندی دولت متبوعش به رئیس‌جمهور اسد و همچنین موضوع کشته شدن علوش پاسخ منفی به این سوال می‌دهد. شاید بهتر آن است که منتظر نتایج سفر اردوغان به ریاض بمانیم و این انتظار تنها 2 روز طول می‌کشد.
