قانون اساسی سوریه چگونه نوشته می‌شود؟

شرکت‌کنندگان در نشست صلح سوریه که در شهر «سوچی» روسیه برگزار شد، با وجود تمام اختلاف‌نظرهای موجود، بر سر یک مسئله به توافق رسیدند و این موضوع را در بیانیه پایانی اعلام کردند: تشکیل کمیته تدوین قانون اساسی سوریه.

در بیانیه پایانی نشست سوچی ضمن تأکید بر لزوم حفظ تمامیت ارضی، استقلال و حاکمیت سوریه، درباره نحوه تشکیل کمیته آمده است: «ما توافق کردیم که کمیته قانون اساسی متشکل از هیئت جمهوری عربی سوریه همراه با هیئت‌های معارض حاضر تشکیل شود تا اصلاحات قانون اساسی را به نحوی تدوین کند که به حل‌وفصل سیاسی تحت نظارت سازمان ملل و منطبق با قطعنامه ۲۲۵۴ شورای امنیت کمک کند».

این بیانیه می‌افزاید: «کمیته قانون اساسی دست‌کم از حکومت، نمایندگان معارضان در گفت‌وگوهای بین‌ سوری، کارشناسان سوری، جامعه مدنی، مستقل‌ها، سران عشایر و زنان، متشکل خواهد بود. توجه لازم صورت خواهد گرفت که اطمینان یابیم اجزای قومی و مذهبی سوریه به نحوی متناسب [در این کمیته] مشارکت داشته باشند».

بر اساس این بیانیه، «مأموریت، تعریف ارجاعات، اختیارات، قواعد روند و انتخاب مولفه‌های ترکیب کمیته قانون اساسی» توسط روند «ژنو» که تحت نظر سازمان ملل قرار دارد، مشخص می‌شود.

بیانیه سوچی از «آنتونیو گوترش» دبیر کل سازمان ملل خواسته است که «استفان دی‌میستورا» نماینده‌اش در امور سوریه را مأمور تشکیل این کمیته کند.

دستیابی به توافق برای تشکیل کمیته قانون اساسی که یکی از اهداف روند ژنو و قطعنامه ۲۲۵۴ هم بود، از سوی طرف‌های مختلف از جمله روسیه، ترکیه و سازمان ملل مورد استقبال قرار گرفت.

«سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه این نشست را «گام نخست‌ موفق» توصیف کرد و گفت حتی گروه‌هایی هم که در نشست سوچی شرکت نکردند، می‌توانند عضو کمیته قانون اساسی باشند؛ «نشست سوچی به طور کلی به عنوان اولین گام در ایجاد راه حل برای بحران سوریه موفق بود»

دی‌میستورا هم پس از پایان نشست به صورت تلفنی با خبرنگاران حاضر در نیویورک گفت‌وگو کرد و توافق برای تشکیل کمیته قانون اساسی را «نتیجه‌ای مهم» خواند.

به گفته دی‌میستورا او معتقد است که یک «کمیته معقول و کارآمد» برای تدوین قانون اساسی نهایتا با بین ۴۵ تا ۵۰ عضو داشته باشد. به گفته نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل در امور سوریه، او از ایران، ترکیه و روسیه خواسته فهرست‌های پیشنهادی‌شان را برای ترکیب کمیته قانون اساسی ارائه دهند.

او در پاسخ به یکی از خبرنگاران تائید کرد که ترکیه و همچنین ایران و روسیه همین حالا هم فهرستی را از ترکیب پیشنهادی خود برای کمیته، به او ارائه کرده‌اند.

نماینده سازمان ملل در امور سوریه گفت او «با همه» درباره ترکیب کمیته مشورت می‌کند، اما نهایتا، دبیر کل و شورای امنیت هستند که فهرست نهایی را مشخص می‌کنند.

وزارت خارجه ترکیه هم بعد از نشست سوچی بیانیه‌ای داد و توافق برای تشکیل کمیته قانون اساسی و ایجاد فهرستی ۱۵۰ نفره از نامزدهای عضویت در کمیته را «مهمترین نتیجه این کنگره» توصیف کرد.

در بخشی از این بیانیه آمده است: «هیئت ترکیه‌ای که این مأموریت را یافته بود که گروه‌های معارضی را که در کنگره شرکت نداشتند نمایندگی کند، با مشورت معارضین فهرستی از ۵۰ نامزد را [به دی‌میستورا] ارائه کرد.»

بنا بر اعلام ترکیه، احتمال می‌رود که دی‌میستورا در مرحله بعد کمیته قانون اساسی را با در نظر گرفتن «نسبتی مناسب» از ترکیب معارضان تشکیل دهد. وی می‌تواند کمیته را بر اساس فهرست ۱۵۰ نفره نامزدها یا با عضویت افرادی خارج از این فهرست، تشکیل دهد.

با وجود این بیانیه‌ها، به نظر می‌رسد باید منتظر ماند و دید روند تشکیل کمیته و گام‌های سیاسی پیش‌بینی‌شده چطور جلو می‌رود.

دی‌میستورا در بخشی از صحبت‌هایش با خبرنگاران گفت تجربه به او ثابت کرده که نباید برای اهداف سیاسی در سوریه زمان تعیین کرد، به همین دلیل او قصد دارد تا منتظر بماند و ببیند که روند کار برای تشکیل کمیته با چه سرعتی پیش می‌رود.