طی سال‌های اخیر تحولات امنیتی بسیاری در تاجیکستان به وقوع پیوسته است. با توجه به فضای بسته این کشور، عدم پاسخگویی مسئولین، فقدان حضور رسانه‌های آزاد، عدم فعالیت هیچ گروه اپوزوسیونی و تجربیات گمراه‌کننده دولت این کشور، معمولا ابهاماتی جدی در این تحولات وجود داشته است. با این حال به نظر می‌رسد دولت تاجیکستان پاسخ خوبی برای تمام این ابهامات یافته است: «داعش»
اخبار بین‌الملل- حمله خونین روز گذشته (6 نوامبر) به یک پاسگاه مرزی از جمله تحولات خونین و متاثرکننده ماه‌های اخیر در تاجیکستان بوده است. در این رویداد بر اساس اظهارات وزارت کشور و کمیته دولتی امنیت ملی تاجیکستان، یک گروه 20 نفره مسلح و ناشناس به یک پایگاه مرزی در منطقه عشق‌آباد از ناحیه رودکی، که در مجاورت مرزهای تاجیکستان و ازبکستان قرار دارد، مورد حمله قرار می‌گیرد. این حمله که ساعت 3 بامداد آغاز می‌شود، در نهایت با آمادگی نیروهای مرزبانی تاجیکستان مواجه شده و 15 تن از مهاجمین به هلاکت می‌رسند. از میان نیروهای دولتی نیز به گفته مقامات تاجیک، 2 نفر کشته می‌شوند. در تصاویر منتشر شده توسط وزارت کشور تاجیکستان چندین خودروی سوخته و جنازه‌های با لباس‌های سیاه و افتاده بر روی زمین مشاهده می‌شود که نشان از درگیری سنگین نظامی داشته است.
در همین زمینه، اگرچه وزارت کشور به یک بیانیه در مورد کلیات این حمله بسنده می‌کند، اما مرکز مطبوعاتی کمیته دولتی امنیت ملی حوالی ساعت 12 ظهر بیانیه‌ای را منتشر می‌کند که ابعاد جدید از ماجرا در آن مشخص می‌شود. در این بیانیه آمده است:
در جریان بازجویی از بازداشت شدگان معلوم شد که گروه مسلح تروریستی که شب 6 نوامبر سال 2019 به دیده‌بانی مرزی شماره 4 عشق‌آباد، از واحد نظامی مرز سلطان‌آباد حمله مسلحانه نمودند، در تاریخ 3 نوامبر سال 2019 از ولسوالی قلعه زال جمهوری اسلامی افغانستان با سفارش مخصوص (گروه تروریستی به نام داعش) با استفاده از تاریکی شب خط مرزی دولتی را به صورت غیرقانونی عبور کرده و به حدود ناحیه قبادیان رسیده‌اند. آن‌ها دیده‌بانی مرزی عشق‌آباد را برای خود جای مناسب انتخاب کرده و به درگیری مسلحانه دست زدند.
این بیانیه اگرچه با پاسخ به یک سوال، تنها هویت مهاجمین مسلح را مشخص می‌کند و آن‌ها را به داعش مرتبط می‌سازد، اما سوالات جدی بیشتری را به وجود آورده است. نخستین و مهم‌ترین سوال چرایی انتخاب این پایگاه دیده‌بانی مرزی برای حمله است؟ در هدف‌های داعش انتخاب یک نقطه می‌تواند به جهت موقعیت استراتژیک، قرابت جغرافیایی، عدم تمرکز تدابیر امنیتی و گرفتن تلفات زیاد، و حتی استفاده از اصل غافلگیری مورد توجه قرار بگیرد. با این حال در مورد این حمله می‌بینیم هیچ کدام از موارد مذکور لحاظ نشده و با تلفات 15 کشته در مقابل 2 کشته، در حقیقت یک شکست سنگین نصیب مهاجمین شده است.
از طرف دیگر این سوال جدی مطرح می‌شود که یک گروه 20 نفره با چنین شرایطی چگونه در طول 3 روز صدها کیلومتر مسیر را در خاک تاجیکستان طی کرده و بالاخره این نقطه را انتخاب می‌کند و به آن حمله می‌برد، و هیچ یک از نیروهای امنیتی تاجیکستان با آن‌ها مواجه نمی‌شود. اما در لحظه حمله شاهد آن هستیم که با آمادگی کامل نیروهای نظامی مرزبانی تاجیکستان مواجه شده و همگی کشته و یا دستگیر می‌شوند؟
البته باید اشاره داشت که به عقیده تحلیل‌گران غربی، با وجود ابهامات جدی، الگوی حملات داعش به مراکز دولتی در آسیای مرکزی که تا پیش از این در دیگر جمهوری‌های آسیای مرکزی (به جز تاجیکستان) مشاهده شده بود، در این حمله انطباق بیشتری یافته است.
به هر ترتیب، داعش بار دیگر پاسخ ابهامات جدی در مورد این حمله مشکوک تروریستی در تاجیکستان بود. پیش از این نیز شاهد چنین موارد مشابهی با ابهامات جدی در تاجیکستان بوده‌ایم. چند ماه پیش در فاجعه زندان خجند که منجر به کشته شدن ده‌ها نفر، از جمله شماری از مخالفین سیاسی برجسته دولت و از اعضای حزب نهضت اسلامی در زندان گردید، باز هم داعش حلال مشکلات شد.
تنها استثنا در این زمینه، ماجرای حمله به گردشگران خارجی در جنوب تاجیکستان (منطقه دنغره) در سال 2018 بود. در این حمله، در حالی که داعش رسما مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت و حتی ویدئوی بیعت مهاجمین با ابوبکر البغدادی، سرکرده این گروه تروریستی را منتشر کرده بود، دولت تاجیکستان تلاش زیادی برای مرتبط کردن مهاجمین و حمله تروریستی مذکور با حزب نهضت اسلامی و البته جمهوری اسلامی نمود. البته پاسخ به سوالات مربوط به این حمله به زودی در رسانه‌ها منتشر شد و دولت تاجیکستان وادار به عقب‌نشینی از موضع خود گردید.
اکنون نکته دیگری که مورد توجه قرار گرفته است تاثیر این حمله بر سفر امامعلی رحمان در اروپا است. در حالی که مخالفین در صدد برگزاری اعتراضاتی در اروپا علیه سفر رحمان هستند و کشورهای غربی نیز آماده پرسیدن سوالاتی جدی در زمینه حقوق بشر، زندانیان سیاسی، آزادی رسانه‌ها، عملکرد اقتصادی دولت و موارد اینچنینی بودند، به نظر می‌رسد محور گفت‌و‌گوها با این حادثه تغییر کرده و فضا برای امنیتی کردن موضوعات سیاسی فراهم شود. طبیعتا در چنین شرایطی دولت تاجیکستان می‌تواند به خوبی بر روی تحکیم پیوندهای امنیتی با شرکای غربی و تداوم دریافت کمک‌های توسعه‌ای مانور بدهد.
با این حال یک پیشرفت جدی را می‌توان در ماجرا حمله به پایگاه مرزی در موضع‌گیری دولت تاجیکستان مشاهده کرد. در وهله نخست همین که نوک پیکان حملات و اتهامات دولت به سمت حزب نهضت اسلامی نیست و همچنان مساله‌ای درباره این گروه سیاسی میانه‌رو مطرح نشده است، به عقیده تحلیل‌گران یک پیشرفت جدی در جریان موضع‌گیری‌های سیاسی دولت تاجیکستان محسوب می‌شود.
