خودکفایی و ایجاد قدرت درون‌زا با طراحی و ساخت انواع تجهیزات نظامی بومی در سال‌های اخیر به قدری سرعت یافته که حیرت بسیاری از ناظران بین المللی را به همراه داشته و باعث شده توان نظامی کشورمان هر سال بیش از سال‌های گذشته رشد کند.
همه این دستاورد‌ها موید این مطلب است که فرماندهان و مسئولان نیروهای مسلح کشورمان به خوبی به اهمیت خودکفایی و دارابودن تجهیزات گوناگون تسلیحات در همه حوزه‌ها پی برده‌اند. پدافند هوایی و تجهیزات مورد استفاده در آن یکی از این حوزه‌های مهم در نیروهای مسلح کشورمان است که ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طی سال‌های اخیر در قالب قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) با یکدیگر همکاری تنگاتنگی دارند.
کشف، رصد، پایش، درگیری و انهدام اهداف هوایی به ویژه پهپاد‌ها و حتی نشاندن و سالم گرفتن آن‌ها از جمله قابلیت‌های نرم و سخت پدافند هوایی است که نمونه‌های متفاوتی از آن را طی سال‌های اخیر شاهد بودیم. البته حاصل این همکاری‌ها نیز امنیت بسیار بالای آسمان ایران اسلامی در قالب شبکه یکپارچه پدافندی هوایی کشور است، شبکه‌ای که با دارا بودن لایه‌های مختلف و متعدد امنیت بسیار بالایی را برای کشورمان فراهم کرده‌اند.
جمهوری اسلامی ایران کشوری قدرتمند در منطقه غرب آسیاست که با بومی‌سازی مدرن‌ترین موشک‌‌ها و تجهیزات نظامی و تجربه هشت سال دفاع مقدس، امروز یک بازیگر مهم در منطقه محسوب می‌شود. قدرت نظامی ایران به قدری افزایش پیدا کرده که آمریکا و کشور‌های اروپایی نیز به این مسئله اعتراف کرده‌اند و سیاست مقابله با برنامه موشکی ایران و اعمال تحریم‌های موشکی که در سال‌های اخیر در دستور کار غرب قرار گرفته و در راستای مقابله با توانمندی‌های دفاعی ایران صورت گرفته است.
مسئولان دفاعی کشورمان در نخستین روز‌های دفاع مقدس و با حمله رژیم بعث و همچنین ضعف سیستم پدافندی ایران به این فکر افتادند که صرف اتکا به سامانه‌های پدافندی خارجی اطمینان بخش نیست و باید برای تامین امنیت آسمان ایران اسلامی به سراغ ساخت سامانه‌های بومی بروند. اما در کنار طراحی و ساخت سامانه‌های موشکی پدافندی باید رادارهای قدرتمندی نیز در کشورمان طراحی می‌شد تا بتواند سامانه‌های موشکی را به خوبی هدایت کند.
پیشرفت سامانه‌های پدافند هوایی ایران، اینک به مرحله بی‌نیازی نزدیک شده، ولی ظاهرا این پایان کار نیست و ایران گام‌هایی در جهت صعود کم سابقه در حوزه سامانه‌های پدافندی برداشته است. این در حالیست که ساخت سامانه باور ۳۷۳ در کمتر از ۱۰ سال تکمیل و اجرایی شده است؛ بنابراین حال که ایران به بالاترین سطح فناوری دفاعی در حوزه پدافند هوایی دست یافته است، از این پس در مدت زمان کوتاه‌تری قادر خواهد بود که محصولات باکیفیت‌تری را تولید کند. به معنای دیگر ایران در مرز علم پدافندی روز دنیا در حال حرکت است و هر لحظه باید منتظر اعلام یک خبر و دستاورد جدید دفاعی در این حوزه بود.
این پیشرفت‌ها در افزایش سطح پوشش راداری کشورمان نیز مشهود است به نحوی که پدافند هوایی کشورمان پس از پیروزی انقلاب اسلامی با پوشش بیش از ۳ هزار و ۶۰۰ نقطه، گستردگی فراگیر و کارآیی خود را در حفظ آسمان ایران اسلامی از پرنده‌های متخاصم و بهبود تردد هوایی و مراقبت‌های اطلاعاتی فرامنطقه‌ای نشان داده است.
یکی از ابزارهای این رصد و پایش رادارها هستند که صنایع دفاعی کشورمان نمونه‌های متنوعی از آن‌ها را طراحی و تولید و همچنین کاربردی کرده‌اند. رادارهای پسیو یکی از آن‌ها هستند که نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران سال‌هاست از انواع آن بهره می‌برند. یکی از رادارهای پسیو، علیم نام دارد که در ادامه با آن آشنا می‌شویم.
کدام رادار ایرانی اطلاعات دریافتی را ۶ مرحله پردازش می‌کند؟
در دنیای رادارها انواع مختلفی از آن ها وجود دارد. رادارهایی که هر کدام برای استفاده و کاربردی خاص طراحی و تولید شده اند و قرار است تا در موقعیت مناسب به کار گرفته شوند. رادارهای اکتیو و پسیو از مشهورترین رادارهای موجود در جهان و همچنین کشورمان هستند. کارکرد رادارهای پسیو این است که آن ها می توانند بدون انتشار امواج و پس از دریافت بازتاب های راداری از سایر فرستنده ها همچون فرستنده های رادیو و تلویزیون اهداف موجود را کشف کنند.
استفاده از رادارهای پسیو مزیت‌های بسیاری برای کاربران آن‌ها دارد؛ از مهم‌ترین این مزیت‌ها می‌توان به توانمندی ویژه در کشف اهداف با سطح مقطع راداری پائین و اهداف پروازی در ارتفاع و سرعت کم اشاره کرد. مکانیزم فعالیت این رادارها نیز همانند رادارهای مولتی‌استاتیک است و در کشف اهداف پنهانکار از طریق دریافت امواج توسط هواگرد‌های پنهانکار به سمتی غیر از فرستنده منحرف شده‌اند، عمل می‌کنند.
رادارهای پسیو مزیت های دیگری هم دارند؛ یکی دیگر از مزیت های این گونه رادارها هزینه تولید و هزینه عملیاتی پائین به دلیل نبود فرستنده و اجزای مکانیکی متحرک است. این نوع از رادارها از توان پردازشی بسیار بالایی برخوردار هستند و امواج دریافتی را حداقل در ۶ مرحله کار پردازش داده‌های دریافتی باید انجام شود تا کار رهگیری هدف به انجام برسد. هیچ امواجی از رادارهای پسیو منتشر نمی شود و به همین دلیل هم احتمال کشف آن ها توسط سامانه های جاسوسی دشمن وجود نداشته و دشمن نمی تواند به آن ها حمله کند. این کار از طریق کاهش قطعات مورد نیاز برای راه اندازی این رادارها انجام شده و می توان این رادارها در مناطق نزدیک به مواضع دشمن نیز مستقر کرد.
رادار علیم از انواع رادارهای پسیو ساخت کشورمان است که نشان دهنده سطح بالای پیشرفت متخصصان دفاعی کشورمان است. برد عملیاتی این رادار بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ کیلومتر تخمین زده می شود که برای کشف و کمک به شکار سریع اهداف ارزشمندی، چون جنگنده‌ها و هواپیما‌های ضربتی و همچنین موشک‌های کروز پنهانکار راداری که به طور معمول در ارتفاع کمتر از ۲۰ متری سطح زمین پرواز می‌کنند توان بالایی دارد.
