مصطفی حسینی - به ماه دوم سال 1401 رسیدیم و هنوز هم علیرغم تمام پیش بینی های مثبتی که مقامات کشورهای حاضر در وین برای مذاکرات احیای توافق برجام و کارشناسان مسائل بین الملل از مباحث مطروحه بین ایران و کشورهای غربی به ویژه آمریکا مذاکرات به رکود رسیده است و طبق گمانه زنی ها و پیش بینی های خوشبینانه پیش نمی رود.
به گزارش افکارنیوز، سوال اصلی درچنین شرایطی این است که چه شد به این شرایط رسیدیم و موانع فعلی مذاکرات چیست؟ مگر نمی گفتند که به انتهای مسیر رسیده ایم و حتی متن پیشنهادی نهایی توافق نوشته شده است؟
هشتم آذرماه بود که دور جدید مذاکرات هسته ای وین بعد از آغاز کار دولت سیزدهم در ایران از سرگرفته شد. دیپلمات های بسیاری پیش و پس از آغاز این مذاکرات تکراری در وین اذعان کردند که احتمال شکست مذاکرات ۸ آذر نزدیک به صفر است. با این حال مذاکرات وین از زمان آغاز تا پیش ازسال 1401 با چالش های فراوانی روبرو شد و حتی گاهی اوقات شرایط طوری پیش می رفت که برخی احتمال می دادند به دلیل عدم همکاری آمریکا با خواسته های ایران، این مباحث به نتیجه نخواهد رسید.
به طورمثال پیش از سال جدید شمسی عنوان می شد که طرف‌های مذاکره‌کننده در وین در مورد موانع موجود یا حتی آن مواردی که اختلافاتشان حل شده است به توافق شفاهی رسیده اند و حتی پیش نویسی از متن توافق آماده کرده اند اما همچنان این مسئله درحد یک حرف باقی ماند و به نظر می رسد بصورت شفاف صحبتی در این موارد نشده باشد.
لذا ازجمله موانع موجود در مذاکرات وین این است که آمریکا ضمانت‌های لازم برای اجرای کامل برجام را نداده است و نمی‌خواهد تحریم‌ها را بطور کامل بردارد و فقط مایل است که برخی از تحریم‌ها را تعلیق کند. همچنین نحوه عادی کردن روابط مالی و بانکی ایران و مسائل مربوط به تحریم‌های مربوط به آنچه آمریکا زیر چتر ادعایی تروریسم اعمال کرده است از موانع دیگر بر سر راه توافق در وین هستند.
دراین میان که آمریکا از آذرماه تا به امروز سعی کرده دربرابر اجرای خواسته های ایران مقاومت کند، تروئیکای اروپایی نیز منفعل تر از همیشه و مانند سابق در مسیر مشخص شده آمریکا حرکت کرده اند.
هرچند آمریکا مستقیما در مذاکرات شرکت نداشته است اما تمام رفتارهایی که اروپایی ها از خود نشان داده اند براساس خطوط تعیین شده آمریکاست. کشوری که تلاش دارد در پس پرده مذاکرات وین را مدیریت کند اما به نظر می رسد حتی به موفقیت نسبی در نظر کارشناسان خودشان نیز دست پیدا نکرده است.
با این حال مقامات کشورهای غربی ازجمله آلمان، فرانسه و انگلیس طی این مدت اظهارات ضد و نقیضی را مطرح می کردند و سعی داشتند با بازی کردن نقش پلیس خوب و گاهی نیز پلیس بد، مذاکرات را فرسایشی کند تا درمقابل آمریکا بتواند ایران را تحت فشار قرار دهد و با ارائه پیشنهادات حداقلی به جمهوری اسلامی ایران، خواسته های تیم مذاکره کننده را به مرور تقلیل کند.
وزیر خارجه آلمان: مذاکرات با ایران وارد مرحله حساسی شده است
اواسط دی ماه سال گذشته بود که آنالنا بربوک، وزیر امور خارجه آلمان در نشست خبری مشترکی با آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا با بیان این مطلب افزود که دو کشور دارای موضع مشترکی در مورد ایران و برجام هستند.
وزیر خارجه جدید آلمان همسو با دیگر شرکای غربی خود در تداوم فضاسازی ها و هراس از پیشرفت های هسته ای ایران، از تاکتیک تهدید به محدود بودن زمان برای بازگشت به برجام به منظور فشار بر تهران در میز مذاکره بهره برد.
این مقام دولت جدید آلمان که کشورش یکی از طرف های برجام بوده و همسو با دیگر شرکای اروپایی به تعهدات برجامی خود عمل نکرده اند و منجر به ایجاد فضای اعتمادی شده است، مدعی شده بود که ایران اعتماد زیادی را از بین برده است و زمان زیادی باقی نمانده است.
وزیر خارجه انگلیس: اگر برجام فرو بریزد، همه گزینه‌ها روی میز است
ازطرفی هنوز بهمن 1400 به نیمه ماه نرسیده بود که وزیرامورخارجه انگلیس نیز ایران را متهم به نتیجه نرسیدن مذاکرات خواند. لیز تراس در جمع نمایندگان پارلمان انگلیس گفت: مذاکرات برای احیای توافق هسته ای ۲۰۱۵ بین قدرت های غربی و ایران به بن بست خطرناکی نزدیک می شود؛ این مذاکره فوری است و پیشرفت به اندازه کافی سریع نبوده است.
تراس افزود: ما به همکاری نزدیک با متحدان خود ادامه می دهیم، اما مذاکرات به بن بست خطرناکی می رسد. ایران اکنون باید انتخاب کند که آیا می‌خواهد یک توافق منعقد کند یا مسئول فروپاشی توافق اتمی لقب بگیرد؛ اگر برجام فرو بریزد، همه گزینه‌ها روی میز است.
این بازی موش و گربه همیشگی غرب هنوز هم ادامه دارد و هرکدام از مقامات مرتبط تروئیکای اروپایی هربار اظهارات مختلفی را مطرح می کنند. با وجود اینکه طی مدت اخیر تمام فشارها روی ایران بود هنوز هم این سیاست ازسوی غرب ادامه دارد و مذاکرات را تحت تاثیر قرار داده است.
*وزیر خارجه فرانسه: به توافق در وین نزدیک هستیم
ژان ایو لودریان، وزیر امور خارجه فرانسه روز دوشنبه گفت که توافق هسته‌ای بین ایران و قدرت‌های جهانی نزدیک است، حتی اگر چند مورد باقی مانده است که حل و فصل شود.
فرانسه که به همراه بریتانیا، آلمان، روسیه و چین یکی از امضاکنندگان اصلی توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ با ایران موسوم به برجام است به نظر می رسد اظهارات وزیر امورخارجه اش در تضاد با ارزیابی‌ای است که توسط آمریکا اوایل فروردین ارائه شد. رابرت مالی، فرستاده ویژه آمریکا در امور ایران هفته های اول فروردین گفت که او مطمئن نیست توافق هسته‌ای بین قدرت‌های جهانی و جمهوری اسلامی قریب‌الوقوع است.
اکنون باوجود رفتار ضد و نقیض و بی اراده بودن غربی ها و باتوجه به سابقه اروپا و آمریکا در اجرای تعهدات برجامی که تقریبا فقط روی کاغذ بود، تنها کاری که جمهوری اسلامی ایران برای مذاکرات باید انجام دهد پایبند ماندن به خواسته های قانونی خویش است. چراکه آمریکا سیاست فتح سنگر به سنگر را در پیش گرفته است و اگر ایران همان کاری را که دولت روحانی انجام داد، انجام دهد نه تنها امتیازات بیشتری به دست نمی آورد که هرآنچه دارد را از دست خواهد داد.
