پیشنهادات اتحادیه اروپا در خصوص احیای توافق هسته ای به ایران رسیده و در حال بررسی است. شورای عالی امنیت ملی طی روزهای اخیر جلساتی را با حضور بسیاری ازکارشناسان و سیاستمداران با هدف تحلیل آخرین شرایط مذاکرات وین برگزار کرده و در این جلسات، بر لزوم بررسی حقوقی و فنی همه جانبه متن پیش نویس تهیه شده در آخرین دور مذاکرات وین تاکید شده است.«حل و فصل مسائل پادمانی با آژانس»، «تضمین محوری برجام در عرصه مالی –اعتباری» و « رفع عملیاتی تحریمها» سه مطالبه ای هستند که جمهوری اسلامی ایران بررسی متن جدید( که از سوی طرف غربی به عنوان متن نهایی نامیده می شود) را بر مبنای آن آغاز کرده است.
واقعیت امر این است که ملاحظات زمانی، محیطی و فرامتنی بازیگران غربی در پروسه بررسی پیشنهاد اروپائیان محلی از اعراب ندارد. به عبارت بهتر، در این برهه زمانی دستگاه دیپلماسی ما اسیر دوگانه سازی طرف مقابل از متن و فرامتن نخواهد شد! بخش مهمی از پروسه«گریز از متن» را آمریکا و اروپا هدایت و مدیریت می کنند. ایران متن پیش نویس تهیه شده توسط اروپائیان را بر خلاف خواسته غیر معقول آنها، به عنوان متن غیر قابل تغییر نپذیرفته است! در این خصوص ممکن است ایران درخواست اصلاحاتی را مطرح نماید. از سوی دیگر ، استدلال آمریکایی ها مبنی بر اختلافات داخلی در این کشور بر سر بازگشت بایدن به برجام نیز قطعا قابل قبول نیست. بایدن در عین مخالفت کنگره، می تواند با استناد به قدرت خود به عنوان رئیس جمهور به ایران در خصوص باقی ماندن در برجام تا پایان دوران ریاست جمهوری خود تضمین دهد. فراتر از آن، اگرچه دولت فعلی آمریکا نمی تواند برای دولت بعدی آمریکا تعیین تکلیف کند اما قطعاً می تواند با پذیرش یک سری از تعهدات و تضمین ها چه در بُعد فنی و چه در بُعد اقتصادی و چه در ابعاد دیگر هزینه های دولت احتمالی بعدی آمریکا در خصوص خروج از برجام را بالا ببرد به گونه ای که خروج از توافق هسته ای برای دولت آمریکا عملاً اقدامی پرریسک و مخاطره آمیز باشد.
به عبارت بهتر، هزینه چنین تصمیمی از سوی دولت فعلی یا بعدی آمریکا هم از بعد فنی(ذاتی) و هم از بعد اعتباری( مالی) باید افزایش پیدا کند.
ضرب الاجل های ساختگی آمریکا و اروپا در خصوص بررسی پیشنهادات ارائه شده در مذاکرات وین، جملگی باید فدای «منافع ملی» ما شود. بدیهی است که کماکان به سبب خروج یک جانبه آمریکا از توافق هسته ای و بی تعهدی مطلق تروئیکای اروپایی به برجام، طرف مقابل در جایگاهی قرار ندارد که بخواهد برای احیای توافقی که خود زیر پاگذشته ضرب الاجل تعیین کند! فراتر از آن، زمانی که آمریکا نسبت به «سند برجام» و اروپائیان نسبت به«بیانیه ۱۱ ماده ای بروکسل در خصوص تامین منافع برجامی ایران» کمترین پایبندی و تعهدی نداشتند، چگونه «متن پیشنهادی اروپا در دور آخر مذاکرات وین» را غیر قابل تغییر و خدشه ناپذیر قلمداد می کنند! از این رو بهتر است بازیگران غربی خود را مشغول بازی با واژگان و خلق پارامترها و مولفه های کاذب و غیرشفاف در مسیر احیای توافق هسته ای نکنند! اگر طرف غربی واقعا خواستار احیای برجام می باشد، رمز آن توجه به مطالبات حقوقی و خطوط قرمز تعیین شده از سوی ایران می باشد! بهتر است آمریکا و اروپا به جای تحریک تماشاگران ، به فکر گردش توپ در میانه میدان باشند!!!
حنیف غفاری
