طبق گزارش منابع غربی، مقامات ارشد دولت زلنسکی قرار است این هفته مذاکرات خود را با واشنگتن برای ارائه تضمین‌های امنیتی به اوکراین تا تحقق کامل فرآیند پیوستن این کشور به ناتو آغاز کنند. این مذاکرات در حالی آغاز می‌شود که در جریان برگزاری نشست سران ناتو در لیتوانی، زمان مشخصی برای عضویت اوکراین در پیمان آتلانتیک شمالی ارائه نشد و صرفا موضوع تشکیل کمیته مشترک «ناتو – اوکراین» با هدف هم‌افزایی در ابعاد امنیتی و سیاسی مربوط به صحنه نبرد فعلی، مورد توجه و تصویب قرار گرفت. مقامات اوکراینی و البته رسانه‌های غرب، کماکان داستان‌پردازی جالبی درباره مذاکرات امنیتی جدید کی‌یف - واشنگتن و خروجی این مذاکرات به میان می‌آورند. خبرگزاری رویترز در این باره می‌نویسد: «ضمانت‌های امنیتی برای اوکراین، تعهدات ملموس و بلندمدتی خواهد بود که توانایی اوکراین را برای شکست دادن و مهار تجاوز روسیه در آینده تضمین خواهد کرد. این تضمین‌ها تا زمانی که عضویت اوکراین در ناتو محقق نشود، قابل اجرا خواهد بود».
رمزگشایی از موارد فوق چندان پیچیده نیست. نخستین موضوعی که فورا به ذهن خطور می‌کند، مربوط به جایگزینی «تضمین‌های امنیتی» با «عضویت در ناتو» است. به عبارت بهتر، زلنسکی و همراهانش در کی‌یف پذیرفته‌اند نه تنها در دوران جنگ، بلکه در دوران صلح نیز دیگر عملا شانسی برای عضویت اوکراین در پیمان آتلانتیک شمالی وجود ندارد. در چنین شرایطی آغاز مذاکرات جدید کی‌یف - واشنگتن، معنایی جز افول سطح مطالبات کی‌یف از غرب، آن هم پس از گذشت یک سال و نیم از آغاز نبرد ندارد. همان‌گونه که اشاره شد، برگزاری نشست لیتوانی، نقطه آشکارساز ناامیدی زلنسکی از تبدیل شدن کشورش به عضوی از ناتو بوده و مذاکرات پیش رو، جایگزینی تحمیلی و اجباری برای غربگرایان اوکراین محسوب می‌شود.
اما ماجرا به این نقطه ختم نمی‌شود! بدون شک هرگونه تضمینی که آمریکا به اوکراین و بویژه دولت زلنسکی درباره طی شدن روند عضویت این کشور در ناتو یا حتی حدود و ثغور حمایت‌های نظامی - امنیتی غرب از کی‌یف در جریان جنگ و دوران پساجنگ ارائه کند، قابلیت راستی‌آزمایی و اجرا نخواهد داشت! فراموش نکنیم در ماه‌های منتهی به جنگ اوکراین نیز واشنگتن، لندن و ورشو به عنوان 3 عضو اصلی ناتو تضمین‌های امنیتی خاصی به زلنسکی و مقامات اوکراین دادند که هیچ‌یک از آنها عملیاتی نشد!
رئیس‌جمهور اوکراین وفق رایزنی‌های پنهان خود با مقامات ارشد ناتو، تصور می‌کرد در صورت وقوع جنگ، بلافاصله اعضای ناتو دست به ایجاد منطقه «پرواز ممنوع» بر فراز شهر کی‌یف (پایتخت اوکراین) خواهند زد اما چنین اتفاقی رخ نداد! همچنین «عضویت فوری اوکراین در ناتو» تضمین دیگری بود که قبل از جنگ به زلنسکی اعلام شد. حتی اروپاییان یک گام فراتر نهاده و عضویت اوکراین در اتحادیه اروپایی را یکی از مسلم‌ترین خروجی‌های بازی وی در زمین بروکسل تلقی کردند اما با گذشت زمان و تبدیل شدن اوکراین به زمین سوخته، اکنون مشخص شده است این کشور نه تنها به عضویت ناتو درنخواهد آمد، بلکه خبری نیز از عضویت آن در اتحادیه اروپایی نخواهد بود!
سنجش موفقیت مذاکرات پیش روی اوکراین و آمریکا بر سر اعطای تضمین‌های امنیتی کاخ سفید به کی‌یف، مرهون سنجش تضمین‌های گذشته غرب به اوکراین و نحوه عملیاتی شدن آنهاست! اساسا امکان تحقق کامل آنچه مقامات آمریکایی تحت عنوان تضمین یا تعهد به مهره بازی خود در شرق اروپا ارائه می‌کنند بسیار ضعیف است. فراتر از آن، تضمینی وجود ندارد که مقامات آمریکایی بتوانند تعهدات امنیتی خود به کی‌یف را به دیگر اعضای ناتو دیکته کنند. مقامات کشورهای فرانسه و آلمان در بسیاری موارد نسبت به بازی بی‌پروا و خطرناک آمریکا در جنگ اوکراین هشدار داده‌اند. در چنین شرایطی پاریس و برلین قطعا از منظر دیگری با دولت اوکراین در قبال ارائه تضمین‌های امنیتی وارد معامله می‌شوند. این زاویه دید و نوع نگاه، با آنچه مقامات آمریکایی می‌پندارند یا القا می‌کنند تفاوت دارد. در هر حال، از اکنون مشخص است کدام طرف در معامله امنیتی کی‌یف - واشنگتن دچار خسران خواهد شد! زلنسکی باید در آینده نه‌چندان دور خود را برای صدور بیانیه‌های اعتراضی علیه آمریکا بابت عدم عمل به تضمین‌ها و تعهداتی که قرار است طی روزهای آتی میان این ۲ امضا شود آماده کند. این چرخه همچنان تکرار می‌شود!
نوید مؤمن
