در شرایطی که پاییز گذشته با «سکوت مذاکراتی» میان تهران و واشنگتن گذشت، اکنون بهنظر میرسد عراق میکوشد با استفاده از مناسبات حسنهای که با هر دوطرف دارد، تلاشهای تازهای را برای ازسرگیری مذاکرات میان ایران و آمریکا آغاز کند.
در این چارچوب هم بود که اخیر محمد شیاع السودانی، نخستوزیر عراق طی گفتوگویی با شبکه تلویزیونی «المیادین»، با اشاره به اینکه درحالحاضر بغداد «تلاشی مهم» را برای ترتیب دیدار دوجانبه بین ایران و آمریکا در بغداد با هدف ازسرگیری گفتوگوها آغاز کرده، تاکید کرد که دوطرف با اصل گفتوگو مخالف نیستند، اما هریک ملاحظات خاص خود را دارند؛ «ایران خواهان مذاکراتی جدی، بدون تهدید و بدون تحمیل شروط است و این دیدگاه، منطقی و قابل درک است».
موضع مذاکراتی تهران چیست؟
خبر تلاش مذاکراتی جدید ازسوی بغداد در شرایطی مطرح میشود که در روزهای گذشته سید عباس عراقچی، وزیر امورخارجه در گفتوگو با رسانه روسی «راشا تودی»، با بیان اینکه به این نتیجه رسیدهایم که دیگر مذاکره کافی است، تصریح کرد که «ما ایدههای خوبی ارائه دادیم، اما همه آنها رد شد. آنها آمادگی یک توافق عادلانه را ندارند. باید صبر کنیم تا زمانی که به آن نقطه برسند».
ازسوی دیگر بغداد در شرایطی تلاش میکند روزنه مذاکراتی تازهای میان تهران و واشنگتن بگشاید که سفر روزهای آتی نخستوزیر اسرائیل به آمریکا و دیدار با رئیسجمهور این کشور در کانون توجه رسانههای عبری و غربی است و میکوشند فضای تهدید تازهای پیرامون ایران بگشایند.
همه اینها در حالی است که در روزهای اخیر اظهارات مورگان اورتگاس، معاون فرستاده ویژه آمریکا در امور غربآسیا در جلسه روز سهشنبه شورای امنیت درباره مذاکره با ایران، واکنش رئیس دستگاه دیپلماسی ایران را بهدنبال داشت؛ «تعریف جدید ایالاتمتحده از دیپلماسی؛ «ما آماده مذاکرهای معنادار هستیم، اما حقوق به رسمیت شناختهشده بینالمللی خود را فراموش کنید!»
در چنین شرایطی با توجه به تلاش واشنگتن برای تحمیل شروط هستهای و موشکی خود به تهران، چشمانداز رایزنیهای جدید بغداد در هالهای از ابهام قرار دارد، چراکه تهران همواره آمادگی خود را برای مذاکره از موضع برابر و براساس احترام و منافع متقابل اعلام کرده و این، واشنگتن است که باید خود را برای مذاکره واقعبینانه آماده کند.
نقشآفرینی بغداد
اظهارات تازه نخستوزیر عراق درباره میانجیگری مذاکراتی میان تهران و واشنگتن در حالی است که بغداد در سالهای اخیر تلاشهای مختلفی را در این زمینه انجام دادهاست.
در آخرین روزهای دیماه ۱۴۰۳ بود که فواد حسین، وزیر امورخارجه عراق، تاکید کرد که این کشور برای کاهش تنشها میان واشنگتن و تهران آمادگی دارد.
این درحالی است که در دولت نخست ترامپ نیز گمانهزنیهایی درباره نقشآفرینی مذاکراتی بغداد مطرح بود. در میانه اردیبهشتماه ۱۳۹۸، محمد مهدی البیاتی، عضو ائتلاف فتح عراق در گفتوگویی اعلام کرد وزیر امورخارجه آمریکا از عراق درخواست کرده برای میانجیگری باهدف فراهم کردن فضای گفتوگوی ایرانی-آمریکایی اقدام کند.
عراق به دلیل مناسبات گسترده با تهران و واشنگتن، همواره کوشیده نقشی متعادلکننده در مناسبات دوطرف ایفا کند. براین اساس هم هست که طی سالهای گذشته بغداد همواره به عنوان یکی از میانجیگران میان ایران و آمریکا مطرح بودهاست.
