پس از گذشت چهار روز از اعدام شیخ نمر، تنها عده معدودی از کشورها از عربستان حمایت کردند. کویت نیز همانند بحرین و جیبوتی سفیر خود را در ایران فراخواند و بعضی کشورهای نزدیک به عربستان سعودی همانند اردن حمله به سفارت آن کشور در تهران را قویاً محکوم کردند. باوجود این، تا عصر روز سه‌شنبه حاضر به کاهش روابط دیپلماتیک خود نشدند. در همین حال 15 عضو شورای امنیت سازمان ملل در بیانیهای بدون اشاره به اعدام رهبر شیعیان عربستان، آنچه «حملات به سفارت و کنسولگری عربستان سعودی در ایران» خواندند را محکوم کردند. بعضی سیاستمداران جنگ طلب و طرفدار رژیم صهیونیستی هم بر لزوم حمایت امریکا از عربستان تأکید کردند. «جان مک‌کین» رئیس کمیته نیروهای مسلح سنا با انتشار بیانیهای درباره قطع روابط دیپلماتیک ایران و عربستان سعودی گفت: «عربستان سعودی یکی از نزدیک‌ترین و قدیمی‌ترین شرکای امریکاست و شایسته آن است که حمایت از این کشور را ادامه دهیم.» وی با هدف سرپوش گذاشتن بر اعدام دسته‌جمعی 47 نفر در عربستان سعودی از جمله شیخ «نمر باقر النمر» روحانی شیعه عربستان، از وضعیت حقوق بشر در ایران انتقاد کرد و مدعی شد که ایران اقلیت‌های مذهبی را سرکوب می‌کند و تهدید به نابودی اسرائیل می‌کند و از دولت «بشار اسد» رئیس‌جمهور سوریه حمایت می‌کند.
در همین حال، بعضی کشورها همانند ترکیه و پاکستان که عربستان انتظار حمایت آنها را داشت موضع متعادلی گرفته و سعی کرده‌اند خود را بی‌طرف نشان دهند. وزارت امور خارجه پاکستان طی بیانیهای اعلام کرد: «اسلام‌آباد نگران تشدید تنش‌ها بین ایران و عربستان سعودی بوده و خواهان حل مسالمت‌آمیز اختلافات در راستای حفظ وحدت جامعه اسلامی است.» این بیانیه که حمله به سفارت عربستان را اقدامی «مغایر عرف بین‌الملل و اقدامی ناخوشایند» توصیف کرده از ایران و عربستان می‌خواهد که «از روش‌های مسالمت‌آمیز برای حل و فصل مشکلات و اختلافات» استفاده کنند. وزارت خارجه ترکیه نیز از تنش به وجود آمده میان ایران و عربستان ابراز نگرانی کرد و خواستار خویشتنداری و آرامش دو طرف شد.
اما بعضی کشورهای جهان ضمن محکوم کردن اعدام شیخ نمر، عربستان سعودی را مورد انتقاد قرار دادند. سوئیس روز گذشته کاردار عربستان را احضار کرد و طی بیانیهای هشدار داد که «این اعدام‌های گسترده می‌تواند باعث افزایش تنش‌هایی شود که اکنون قربانیان فراوانی در منطقه بر جا گذاشته است.» وزیر خارجه استرالیا، هم از اعدام‌های اخیر در عربستان سعودی، از جمله شیخ «نمر باقر النمر»، روحانی برجسته عربستان، ابراز نگرانی عمیق کرد. وزیر خارجه استرالیا، همچنین ورود عده‌ای از معترضان به سفارت عربستان سعودی در تهران را محکوم کرد و گفت: «ما از مقامات ایران می‌خواهیم حفاظت از اماکن دیپلماتیک را ضمانت کنند.»
انتقادهای بی‌سابقه از آل‌سعود
از سوی دیگر، نقش عربستان سعودی در حمایت از تروریسم طی یک سال گذشته به‌ویژه طی چند ماه اخیر آنچنان برای همگان مشخص است که رسانه‌های غربی نیز به نقش خرابکارانه ریاض اذعان می‌کنند و نسبت به خطرهای سیاست‌های آل‌سعود هشدار می‌دهند. روزنامه نیویورک‌تایمز در سرمقاله روز گذشته خود تأکید کرد که عربستان با اعدام‌های وحشیانه اخیر خود به دنبال منحرف کردن اذهان از مشکلات اقتصادی در داخل و سرکوب منتقدان خود بود. به گزارش فارس، در این مقاله آمده است که غرب نباید چشمش را به‌روی نقض آشکار حقوق بشر و نیز گسترش درگیری‌های فرقه‌ای ببندد یا از اقداماتی که تلاش‌ها برای ثبات بخشیدن به منطقه را تضعیف می‌کند به سادگی بگذرد. سردبیر روزنامه نیویورک‌تایمز در سرمقاله خود تأکید می‌کند: شیخ نمر، صدای بلند اعتراض اقلیت شیعه این کشور، نسبت به تبعیض‌ها و نقض حقوق و آزادی‌های اساسی در استان‌های شرقی عربستان بود. وی هرگز از رفتارهای خشونت‌آمیز و اقدامات خشن حمایت نکرد.
سول چان طی تحلیلی در روزنامه نیویورک تایمز با اشاره به اینکه «نظر اروپایی‌ها به طرز فزاینده‌ای نسبت به حمایت و تأمین مالی سعودی‌ها از مبلغان وهابی و سلفی که به شکل‌گیری ایدئولوژی افراطی سنی همانند القاعده و داعش انجامید، حالت انتقادی به خود گرفته» نوشته است: « مروری بر نظرات ابراز شده از سوی کارشناسان و افراد برجسته در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از اروپایی‌ها عربستان را مقصر شکل‌گیری تنش جدید در روابط با ایران می‌دانند و می‌گویند ریاض با اعدام شیخ نمر این بحران را به راه انداخت و بعد از آن بود که با حمله به سفارت سعودی در تهران و قطع روابط چند کشور عربی با ایران مسئله بیش از پیش گسترش یافت.» «راینرز هرمان» کارشناس امور خاورمیانه در مطلبی در روزنامه «فرانکفورتر آلگماینه» آلمان، با هشدار نسبت به تبعات منفی اقدامات عربستان در منطقه، نوشته است: «تا زمانی که عربستان سعودی دائماً به مقابله با ایران فکر کند، تمام تلاش‌ها برای برقراری صلح در خاورمیانه شکست خواهد خورد.»
روزنامه آلمانی «تاگش‌اشپیگل» در گزارشی با عنوان «وزیر خارجه باید دست‌های خونین را بفشارد» به انتقاد شدید از مواضع دولت آلمان در برابر عربستان سعودی پرداخت. کریستف‌فون‌مارشال نویسنده این گزارش با طرح این پرسش مبنی بر اینکه چرا آلمان باید از عربستان دوری کند، اینگونه به پرسش یاد شده پاسخ می‌دهد: «این کشور از دیدگاه‌های ارزشی ما به هیچ وجه کشوری دموکراتیک و قانونمدار نیست. عربستان، منتقدان دربار را شکنجه یا اینکه با عنوان «تروریست» آنها را اعدام می‌کند که شیخ‌النمر، روحانی شیعه و 46 نفر دیگر از جمله همین افراد هستند.» مارشال می‌نویسد: «چرا باید چنین دولتی که روشی غیرانسانی دارد را به عنوان شریک پذیرفت و با او وارد معامله شد و برای این کشور سلاح فرستاد؟ به این سؤال پاسخ اخلاقی داده نمی‌شود. آن پاسخ این است که قطع روابط اقدام متحد همه کشورهای غربی است اما پویایی سیاست کنونی جهان این اجازه را می‌دهد که روابط با سعودی‌ها قطع شود اگر چه غرب هم به نفت این کشور دیگر نیازی ندارد چرا که راه‌های ارزان‌تری با توجه به روش‌های حفاری وجود دارد و از آنجا که غرب با ایران به توافق هسته‌ای رسیده است دیگر به عربستان به آن اندازه که قبلاً برای تقابل با ایران به آن نیاز داشت، احتیاج ندارد.» وی در حال حاضر این مسئله را مطرح می‌کند که ایران به نسبت عربستان شریک بهتری است.
نرم شدن موضع عربستان
افزایش انتقاد از اقدامات عربستان سعودی باعث شده مقامات این کشور موضع ملایم‌تری نسبت به چند روز گذشته اتخاذ کنند. «عبدالله المعلمی» نماینده عربستان سعودی در سازمان ملل با تکرار ادعاهای همیشگی ریاض خاطر نشان کرد: «ریاض حاضر است در صورتی که ایران از این رفتار دست بکشد، روابط با این کشور را احیا کند.» او که در یک کنفرانس خبری در نیویورک حضور داشت با بیان اینکه «ما نمی‌خواهیم ایران عذرخواهی کند»، گفت: «ما می‌خواهیم که این کشور، تجاوزاتش را متوقف کند.»
تنش در روابط ریاض و واشنگتن
گزارش‌های منتشر شده حاکی از افزایش اختلاف در میان عربستان سعودی و امریکاست. خبرگزاری رویترز به نقل از چند مقام فعلی و سابق دولت امریکا نوشت: اقدام عربستان در زمینه اعدام شیخ نمر و قطع روابط با ایران نشان دهنده کاهش نفوذ واشنگتن در ریاض و افزایش شکاف میان دوکشور است. رویترز نوشت: اعدام شیخ نمر باقر النمر رهبر شیعیان عربستان، به‌رغم هشدارهای امریکا، نشان‌دهنده محدودیت نفوذ امریکا در این پادشاهی عربی است. تحلیلگران با رد این ادعای رویترز معتقد هستند که امریکا به صورت غیرمستقیم از این اقدام سعودی‌ها حمایت می‌کند چرا که می‌تواند به تنش در منطقه و افزایش درگیری‌های منطقه‌ای منجر شود. پایگاه تحلیلی پولیتکو قدم را فراتر گذشته و از امریکا خواسته است که در تنش بین عربستان و ایران، تهران را انتخاب کند. این پایگاه خبری آورده است: «امریکا باید تمامی اقدامات ممکن را برای دوری از جانبداری به کار گیرد اما گرچه تاریخ می‌گوید که ما باید به سمت عربستان سعودی که همپیمان قدیمی ماست، گرایش داشته باشیم ولی اگر به آینده نگاهی بیندازیم، می‌بینیم که ایران شریک منطقی‌تری است. دلایل آن ساده‌تر است: منافع امنیت ملی ایران در مقایسه با منافع امنیت ملی عربستان، به امریکا نزدیک‌تر است.» پولتیکو سپس نوشت: تصمیم عربستان برای به وجود آوردن چنین بحرانی دست‌کم با هدف وادار کردن امریکا به جانبداری از این کشور صورت گرفته است. حمایت از عربستان در مقابل ایران، راهی برای آسیب زدن به منافع امریکاست.
کامرون به ریاض نرفت
