دستاوردهای هیچ برای "تقریبا هیچ"

گروه سیاسی- محمد حسین آزادبخت: در همه روزهای پس از روی کار آمدن دولت یازدهم و سپردن پرونده هسته ای از شورای عالی امنیت ملی کشورمان به وزارت امور خارجه موافقان و مخالفان رویکرد جدید پیشروی مذاکرات حل و فصل پرونده هسته ای ایران در محیط بین املل با استدلال های خود تلاش کردند دست برتر ایران را در نتیجه نهایی این قرارداد حفظ کنند اما در نهایت خروجی حاصل از ماه ها رفت و آمد مذاکره کنندگان کشورمان متنی شد که رهبر انقلاب با 9 شرط حاضر به قبول آن شدند هر چند که متاسفانه شروط رهبری اجرایی نشد و برجام با یکدندگی دولت به مسیر خود ادامه داد .

به گزارش افکارنیوز، این روزها اگرچه اعضای تیم مذاکره کننده کشورمان به جز محمد جواد ظریف تصمیم گرفته اند با برپایی نشست های خبری و حضور در محافل سیاسی و رسانه ای به تشریح ابعاد مختلف اجرای برجام در طول یک سال گذشته بپردازند اما نکته حائز اهمیت اینجاست که پس از یک فرصت یک ساله به راحتی می توان با نگاهی کوچک به عقب به بازخوانی مسیر دستاورد های برجام برای کشور پرداخت و دیگر بهانه های واهی نبود مدت زمان لازم برای نتیجه نمیتواند دستاویز مناسبی برای توجیه این موضوع باشد . شاید تقریبا کسی نباشد که این روزها از بدعهدی آمریکایی ها در طول یک سال گذشته آگاه نباشد بدعهدی هایی که البته رهبر فرزانه انقلاب بارها در طول مذاکرات هسته ای خطر اعتماد به آمریکایی ها را گوشزد می کردند اما خوش بینی دولت به اجرای تعهدات توسط آمریکا و عدم توجه به یکی از شروط مهم رهبری در مجموع 9 بند که تاکید بر مکتوب کردن تعهدات توسط رئیس جمهور آمریکا بود سبب شد عملا سیر اجرای تعهدات تنها یک جانبه از سوی ایران باشد و اجرای گام به گام نیز هیچ گاه عملی نشود .

دولت ایران تاکنون همه متون تعهد شده در قرارداد برجام را بدون کم و کاست از سوی خود به اجرا گذاشته است اما در عمل هیچ کدام از تحریم های بین المللی ایران نه تنها رفع نشد بلکه برخی تحریم های جدید و پرونده هایی نظیر توقیف 2 میلیارد دلاری اموال کشورمان در آمریکا به بی شرمانه ترین وجه ممکن نیز به تحریم های قبلی اضافه شد . صرف نظر از هشدار های منتقدان در طول یک سال گذشته برخی دولتمردان شاخص مانند رئیس کل بانک مرکزی و یا معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان نیز به بی نتیجه بودن برجام برای کشور و نداشتن دستاورد های ملموس اشاره کرده بودند اما متاسفانه هر بار با عتاب رئیس جمهور و یا برخی هواداران دولت مواجه شدند. این روزها کار حتی به جایی رسیده است که حجت الاسلام هاشمی رفسنجانی نیز برای دفاع از دولت در برجام به میدان آمده است تا بلکه اذهان عمومی در آستانه انتخابات ریاست جمهوری سال آینده از بی نتیجه بودن برجام منحرف شود .

باید توجه داشت در عمل خروجی برجام واقعا مصداق کلمه "هیچ" بوده است . حتی پروپاگانداهای تبلیغاتی باز شدن سوئیفت یا خرید ده ها فروند هواپیمای ایرباس و بوئینگ و غیره که هیچ کدام هم به مرحله عملیاتی شدن نرسید هم نمی تواند از این کلمه و عمق معنایش در برجام بکاهد . هرچند آقای عراقچی تاکید دارد روی کاغذ تعهدات توسط طرفین انجام شده است اما آقای عراقچی قرار بود با اجرای برجام سدهای پیش روی ملت ایران در موضوعات گوناگون برداشته شود نه روی کاغذ چیزی تغییر کند . در طول این یک سال شاید تنها دستاورد برجام را بتوان به رفت و آمد های بی حاصل اروپایی ها به ایران و بالعکس و عکس های یادگاری خلاصه کرد که صدای رهبری معظم را نیز درآورد . سفرهایی که هیچ سرمایه گذاری نوینی را برای کشور به همراه نداشت و حتی در جاهایی باعث افزایش نرخ واردات  دادن امتیاز های بی جهت نیز شد .

البته شاید موافقان دولت در این میان بخواهند با دلایلی همچون آغاز روند اجرایی برجام از ابتدای دی ماه ، شعار توخالی رفع جنگ، شناختن حق غنی سازی و غیره بخواهند به توجیه دستاورد های برجام بپردازند اما باید توجه داشت نگرانی های مطرح شده در قبال نتیجه نداشتن برجام نه برای تخریب دولت بلکه برای دانستن بهتر راه آینده این کشور و از بین نرفتن توازن جایگاه ایران در محیط بین الملل است . باید پذیرفت که داشتن چرخه فعال هسته ای ای که اکنون بخش هایی از آن به دلیل پذیرفتن برجام معیوب و یا ناقص شده است از بعد نگاه امنیت ملی و اقتدار منطقه ای و بین المللی برای ایران آن قدر مهم است که دولت باید بدون نگاه های جناحی با آسیب شناسی دقیق اجرای یک ساله برجام تصمصم جدید برای ادامه فرایند آن اخذ کند . شاید البته در این زمینه کوتاهی هایی نیز از شورای نظارت بر حسن اجرای برجام متصور است که باید تا دیر تر از این نشده با نگاهی درست به این فرایند کلی اصلاح نقاط ضعف گسترده آن را آغاز کرد .