الجزیره: وقتی به ایران حمله شیمیایی می‌شد، آمریکا کجا بود؟

 پایگاه اینترنتی شبکه تلویزیونی الجزیره در گزارشی به بررسی رویکرد دوگانه و ریاکارانه آمریکا در مواجهه با کشور‌هایی که از سلاح شیمیایی استفاده می‌کنند، پرداخت. در این گزارش آمده است: «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا روز جمعه حمله به سوریه را اعلام و این تصمیم خود را جنگی علیه «شیطان» توصیف کرد. ترامپ همچنین طی لفاظی‌هایی از ایران و روسیه به دلیل حمایت از «بشار اسد» رئیس جمهور سوریه انتقاد کرد و به کنایه گفت: «کدام کشور‌ها تمایل دارند نامشان با کشتار جمعی مردان، زنان و کودکان بی‌گناه گره بخورد؟»

الجزیره///

در ادامه‌ی گزارش الجزیره آمده است: البته حمله ترامپ به سوریه برای کسانی که حملات شیمیایی عراق به ایران و خطرات آن را تجربه کرده‌اند پوچ به نظر می‌رسد. حملات هوایی آمریکا علیه سوریه از نظر تحلیلگران ایرانی نشان دهنده‌ی سیاست خارجی ریاکارانه و دوگانه آمریکا است.

یک کارشناس ایرانی‌تبار حقوق بین‌الملل در مؤسسه مطالعات توسعه‌ای و بین‌المللی ژنو در مصاحبه با الجزیره گفت: زمانیکه «صدام حسین» دیکتاتور و رئیس جمهور سابق عراق از سال ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۸ با سلاح‌های شیمیایی هزاران ایرانی را هدف قرار داد آمریکا نه تنها به این جنایت توجهی نکرد، بلکه در انجام آن به عراق کمک کرد. به گفته وی، «ادعای اخیر آمریکا درباره انگیزه‌اش برای حمله به سوریه با آنچه ایرانی‌ها به عنوان قربانی حملات شیمیایی تجربه کرده‌اند همخوانی ندارد».

او می‌گوید: «هر ایرانی –چه سیاستمدار عالی‌رتبه و چه شهروند معمولی- کاملاً به یاد دارد که چگونه قدرت‌های جهانی و کشور‌های همسایه به طور وحشت‌آوری در مقابل جنایات صدام حسین سکوت کردند یا به او کمک کردند.»

استفاده از سلاح‌های شیمیایی براساس پروتکل ۱۹۲۵ ژنو ممنوع شده است. براساس کنوانسیون بین‌المللی منع سلاح‌های شیمیایی مصوب ۱۹۹۷ که سوریه نیز آن را امضا کرده، تولید، ذخیره‌سازی و استفاده از سلاح‌های سمی خاصی مانند سارین و گاز خردل ممنوع شده است.

طبق گزارش یکی از مقامات ارشد سازمان ممنوعیت سلاح‌های شیمیایی در لاهه، حدود ۷۵۰۰ نظامی و غیرنظامی ایرانی در جریان جنگ ایران و عراق و در پی استفاده عراق از گاز‌های شیمیایی کشته شدند. براساس این گزارش، حدود یک میلیون ایرانی در طول جنگ در معرض گاز‌های شیمیایی قرار گرفتند. هنوز هم ۷۵ هزار نفر از این افراد با وجود گذشت سال‌ها، تحت درمان هستند.

به نوشته الجزیره، عراق در یکی از نخستین حملات گسترده شیمیایی خود در مارس ۱۹۸۴ چند تُن گاز خردل و عوامل عصبی را در جزیره مجنون در امتداد مرز جنوبی ایران و عراق علیه نیرو‌های ایرانی استفاده کرد. گزارش سازمان ملل همچنین انجام دستکم ۳۰ حمله شیمیایی علیه غیرنظامیان در جنگ ایران و عراق را ثبت کرده است.

الجزیره///

اسناد آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا نشان می‌دهد در آن زمان دولت آمریکا که متحد عراق بود، می‌دانست این کشور از عوامل عصبی علیه ایران استفاده می‌کند، اما هیچ کاری برای متوقف کردن آن انجام نداد. یک سند سازمان سیا که تاریخ آن به ۲۳ مارس ۱۹۸۴ برمی‌گردد نشان می‌دهد آمریکا از نقشه عراق برای استفاده از عوامل عصبی علیه نیرو‌های ایران در بصره مطلع بوده است و همچنین می‌دانسته این گاز‌ها قرار است در حجم بسیار زیاد استفاده شوند. سند دیگری که تاریخ آن به ۲۸ ژانویه ۱۹۸۶ برمی‌گردد نشان داد آمریکا از کمک یک شرکت آلمانی به عراق برای تاسیس یک کارخانه و تولید یک عامل شیمیایی مرگبار به نام «تابون» خبر داشته است.

ناظران شورای امنیت سازمان ملل متحد که از ایران بازدید کرده بودند در گزارش مارس ۱۹۸۶ خود تعداد قربانیان ایرانی حملات شیمیایی و عمق جراحات آنها را "وحشت‌آور" توصیف کردند. در این گزارش آمده است یافته‌های سازمان ملل درباره استفاده عراق از سلاح شیمیایی در سال‌های ۱۹۸۴ و ۱۹۸۵ نشان می‌دهد این حملات با مقیاس بیشتری نسبت به این سال‌ها ادامه داشته است.

یک دانشجوی ایرانی دکتری علوم سیاسی در دانشگاه جنوب فلوریدا که در زمان جنگ ایران و عراق در ایران بود، می‌گوید در آن زمان او و خانواده‌اش مدام در ترس حمله شیمیایی عراق به پایتخت ایران به سر می‌بردند. او در مصاحبه با الجزیره گفت: «پدرم که از سوی ارتش برای خدمت به عنوان کاپیتان ذخیره در نیروی هوایی ایران فراخوانده شده بود سختی‌های زیادی را متحمل شد تا برای اعضای خانواده‌اش ماسک ضدگاز تهیه کند.»

به گفته او، آمریکا و متحدانش نه تنها در آن زمان از حملات شیمیایی که علیه ایران انجام شد، خشمگین نشدند، بلکه واشنگتن از نفوذش در شورای امنیت سازمان ملل متحد هم استفاده کرد تا علیرغم شواهدی که ناظران ارائه داده بودند عراق به هیچ وجه محکوم نشود.

بنابر گزارش‌ها، آمریکا در سال ۱۹۸۸ با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای به عراق فهماند که ایران در حال یک پیشرفت مهم راهبردی است. این در حالیست که آمریکا به وضوح می‌دانست که صدام حسین با سلاح‌های شیمیایی از جمله سارین به نیرو‌های ایرانی واکنش نشان خواهد داد.

عراق در مارس ۱۹۸۸ از سلاح‌های شیمیایی در حلبچه که منطقه‌ای کردنشین بود نیز استفاده کرد. براساس گزارش‌ها ۵ هزار نفر بر اثر مسمومیت با سارین و گاز خردل کشته شدند و حدود ۱۲ هزار نفر نیز از آن زمان به بعد به این دلیل که در معرض مواد شیمیایی قرار گرفتند، جان خود را از دست دادند.

(نیروی هوایی رژیم بعث عراق همچنین در ژوئن ۱۹۸۷ مصادف با تیر ۱۳۶۶ به شهر سردشت از توابع استان آذربایجان غربی حمله شیمیایی کرد که در گزارش الجزیره به آن اشاره نشده است.)

الجزیره///

«نامو عبدلله» خبرنگار کُرد عراقی می‌گوید: واکنش آمریکا به حملات شیمیایی عراق به ایران در سال‌های ۱۹۸۰ و حملات شیمیایی ادعایی اخیر در سوریه نشان دهنده دوگانگی جهانی است که ما در آن زندگی می‌کنیم.

«جیسون ون مدینگ» یک استاد ارشد در دانشگاه نیوکاسل استرالیا که استفاده از سلاح‌های شیمیایی در جنگ از جمله جنگ ویتنام را بررسی کرده است، می‌گوید حمله هفته گذشته انگلیس، فرانسه و آمریکا به سوریه مانع ورود به موقع ناظران سازمان ملل متحد به دوما و جمع‌آوری شواهد برای راستی‌آزمایی ادعاها شد.

به گفته ون مدینگ، آمریکا در جنگ ویتنام از سمی به نام عامل نارنجی استفاده کرد که باعث تولد نوزادان ناقص و ایجاد معلولیت می‌شد؛ اما اکنون ادعا می‌کند وظیفه اخلاقی مقابله با دولت‌های دیگر برای استفاده از سلاح‌های شیمیایی را برعهده دارد.

یک خبرنگار ایرانی در این خصوص به الجزیره گفت: «سیاست ایران این است که هر حمله شیمیایی را صرف نظر از اینکه چه کسی آن را انجام داده باشد، محکوم می‌کند». به گفته او ایران اهمیت مسئولیت‌پذیری در جنگ را درک می‌کند، چون خودش قربانی سلاح‌های شیمیایی بوده است.