بامداد امروز دیوان پادشاهی عمان اعلام کرد که «قابوس بن سعید» پادشاه این کشور درگذشته است. او چهاردهمین فرد در زنجیره مستقیم سلاطین خاندان آل بوسعید بود و طولانی ترین دوران پادشاهی در بین دیگر حاکمان کشور‌های عربی را به خود اختصاص داد. سلطان قابوس فرزندی نداشت و هیثم بن طارق البوسعیدی (آل سعید) در سن ۶۵ سالگی به عنوان جانشین او انتخاب و معرفی شد. هیثم پسرعموی سلطان قابوس، پیش از این به عنوان وزیر سابق میراث فرهنگی عمان فعالیت می کرد.
اخبار سیاسی- سلطان قابوس در طول نیم قرن حاکمیت خود در مسقط توانست، نقش تعدیل کننده‌ای در سیاست گذاری‌های کشور‌های حوزه خلیج فارس ایفا کند، برخی از تحلیلگران فوت او را خلاء سیاسی بزرگی برای این کشور مهم و تاثیر گذار خلیج فارس تلقی می کنند.
باتوجه به اینکه از مدت‌ها پیش او به دلیل کسالت، تقریبا از لنز دوربین ها و اخبار رسانه ای به دور بود، دولت عمان به صورت نیابتی حاکمیت کشور را در دست داشت. تحلیلگران بر این باورند که با درگذشت سلطان عمان سیاست‌های معقول و کاملا متوازن سلطان قابوس همچنان ادامه خواهد یافت.
موضع پادشاه جدید عمان در قبال ایران چیست؟
به نظر می رسد پسر عموی سلطان قابوس هم که سال‌ها در کنار او فعالیت داشته، برنامه های سلطان قابوس را دنبال می کند، چراکه سیاست گذاری پادشاهی عمان به صورت جمعی انجام می شود.به علاوه پادشاه مسقط رئیس مجموعه‌ای است که به صورت کاملا دموکراتیک کشور را اداره می‌کند.
بر همین اساس پادشاه جدید عمان در اولین اظهار نظرش بعد از قسم یاد کردن در پارلمان این کشور بر ادامه راه سلطان قابوس پادشاه فقید این عمان و خط مشی او در عرصه سیاست خارجه تاکید و اعلام کرد که با رهبران کشور‌های شورای همکاری در مسیر پیشبرد روند همکاری‌های گذشته قدم خواهیم برداشت، او همچنین گفت که به حمایت از اتحادیه عرب و همکاری با برادران خود در راه تحقق اهداف این اتحادیه پیش می رویم.
پادشاه جدید عمان بر حفظ توافقنامه‌های منعقد شده این کشور با دیگر دولت ها تاکید کرد و گفت که مسقط به نقش تاثیرگذار خود در سازمان ملل متحد و تحقق امنیت بین‌المللی ادامه خواهد داد. همچنین مسقط به منشور‌ها و توافقنامه‌هایی که با دیگر کشور‌ها و سازمان‌های مختلف به امضا رسانده، پایبند خواهد بود.
روابط ایران و عمان در ۵۰ سال گذشته چگونه بود؟
رابطه پادشاهی عمان با ایران طی ۵۰ سال گذشته چه در دوره رژیم پهلوی و چه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، بر اساس ارتباط معقول و رو به جلو بوده است، تحلیلگران براین باور هستند که اگرچه فوت سلطان قابوس خلاء سیاسی قابل توجهی ایجاد می‌کند، اما پسر عموی او هم سیاست های قبلی خلف خود در قبال ایران را ادامه خواهد داد. هرچند آمریکا و عربستان سعودی سعی خواهند کرد که سلطان هیثم بن طارق را تحت تاثیر قرار دهند تا فاصله خود از تهران را حفظ کند، ولی به نظر می‌رسد که سیاست گذاری‌ها و راهبرد سیاسی پادشاهی عمان این است که همواره تعاملات خود با جمهوری اسلامی ایران را حفظ کند.
برخی دیگر از کارشناسان منطقه نیز می گویند در کوتاه مدت شاهد تغییرات چشمگیری در روند سیاست خارجی عمان به خصوص در رابطه با ایران نخواهیم بود و باید منتظر بوده و ببینیم که پادشاه جدید عمان تا چه حد می تواند استقلال سیاسی این کشور را مانند گذشته حفظ کند. به هر حال عربستان سعودی در آینده سعی خواهد کرد که پادشاه جدید عمان را به سمت خود نزدیک کند تا از این طریق تعاملات تهران _ مسقط را تحت تاثیر قرار دهد.
سلطان قابوس بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ۴ سفر به تهران داشت که به منظور شرکت در نشست ها و کنفرانس های بین المللی و منطقه ای انجام شه بودند و روسای جمهور ایران هم در این مدت در عمان رایزنی هایی داشتند، اما مذاکرات دو کشور در سطح وزرای خارجه به صورت دوره‌ای ادامه داشته است.
یوسف بن علوی وزیر خارجه عمان بار‌ها به ایران سفر کرده و در پاسخ به آن محمد جواد ظریف هم چندین بار از مسقط بازدید و با مقامات این کشور رایزنی کرده است. می توان گفت که مقامات جمهوری اسلامی ایران همواره در حال رفت و آمد با عمان هستند و این امر نشان می‌دهد که پادشاهی عمان در ارسال پیام های واشنگتن به تهران، برقراری روابط ایران و اتحادیه اروپا و کشورمان با اعضا شورای همکاری های خلیج فارس نقش بسیار مثبتی ایفا کرده است.
همچنین هفته گذشته هم بعد از شهادت سردار سلیمانی، وزیر خارجه عمان وارد تهران شد و با همتای ایرانی خود دیدار کرد.. این سفر زمانی اتفاق افتاد که حادثه دردناک ترور سردار قاسم سلیمانی شکل گرفت و وزیر خارجه عمان خواستار خویشتنداری از مقامات کشور ما شد. می توان به خوبی این موضوع را فهمید که تلاش پادشاهی عمان همواره در این راستاست که خلیج فارس عاری از درگیری‌ها و بحران‌ها باشد.
نقش مثبت عمان در منطقه
پادشاهی عمان در ایجاد و امضای توافق نامه برجام و حفظ رابطه بین ایران و برخی کشور‌های عضو شورای همکاری خلیج فارس نقش مثبتی ایفا کرده و به تعبیری به عنوان چکش تعادل شورای همکاری خلیج فارس عمل کرده است، افزون بر این تلاش بسیاری شده که این شورا از افراط گرایی و ایفای نقش تخریبی در منطقه جلوگیری کند، ولی به هر حال عربستان سعودی بزرگترین کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس نقش تعیین کننده‌ای در سیاست گذاری این شورا داشته است.
رابطه ایران و عمان به بیش از ۵۰ سال پیش باز می‌گردد. زمانی که (سال ۱۳۵۰ تا ۱۳۵۴) پادشاهی عمان درگیر جنگ ظفار بود، کمونیست‌ها در آن زمان قصد داشتند که نظام سلطنتی عمان را سرنگون کنند در همان زمان رژیم پهلوی که رابطه نزدیکی با عمان داشت، به این کشور نیرو اعزام کرد و از سقوط پادشاه عمان جلوگیری کرد.
این رابطه بویژه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران نمود پیدا کرد و پادشاهی عمان از همان ابتدا سعی داشت که رابطه خود را تا حد ممکن با کشور ما در حالت پایداری قرار بدهد و همواره نقش تعدیل کننده‌ای در سیاست‌های منطقه‌ای داشته باشد، به علاوه استراتژی و راهبردش این بود که رابطه خود را با ایران حفظ کند و همین اتفاق هم افتاد.
