«گنجینه» دست پر به تلویزیون می آید

حنیف شهپرراد تهیه‌کننده مجموعه «گنجینه» گفت: روزهای پر اتفاق بهمن سال ۵۷، خیابان‌های شهرهای ایران مهمترین سوژه‌ مستندسازان خبری در دنیا بود و انقلاب ما، احتمالا بزرگترین انقلابی بود که از زمان ابداع دوربین‌های قابل‌حمل روی داد. در چنین روزهایی، هر کس که دوربین فیلمبرداری یا عکاسی داشت به سهم خود مشغول ثبت تصاویر تظاهرات مردمی‌ بود که با سرعت زیادی هر روز، پرجمعیت‌تر از روز قبل ادامه می‌یافت.

وی تصریح کرد: سال گذشته در چنین زمانی به تماشای فیلم «جستجو» ساخته‌ امیر نادری نشستیم؛ مستندی درباره‌ کسانی که در ۱۷ شهریور ۵۷ از خانه بیرون رفته و دیگر هیچوقت به آن بازنگشته بودند؛ فیلمی که تماشایش احتمالا بسیار دشوار اما بسیار مهم و حاوی نگاه متفاوت نادری به مقوله‌ انقلاب بود اما با تماشای بیشتر مستندهای انقلاب به نقطه‌ نظرهای بسیار متفاوتی می‌رسیم که تنوعشان به‌اندازه‌ تعداد سازندگان فیلم‌هاست.

شهپرراد درباره قسمت‌های جدید این مجموعه بیان کرد: «به‌سوی آزادی» را مسعود جعفری جوزانی به همراه مجید جعفری ساخته است. جوزانی در دوران دانشجویی در آمریکا، تظاهرات ایرانیان مقیم آمریکا و حضور شاه در کاخ سفید را فیلمبرداری کرده بود و پس‌ از آن به‌ عنوان فیلمبردار به استخدام پی. بی. اس یکی از مهمترین شبکه‌های مستندساز تلویزیون آمریکا درآمد و در زمان دولت نظامی ارتشبد ازهاری با کارت خبرنگاری همین شبکه به ایران آمد. این کارت خبرنگاری به او اجازه‌ فیلمبرداری در سطح شهر، حتی در روزهای پرالتهاب انقلاب را داد.  

وی ادامه داد: جوزانی تا پس از پیروزی انقلاب در ایران ماند و پس‌ از آن به آمریکا مراجعت کرد تا فیلم را تدوین کند. او در سفارت ایران در آمریکا نیز به برخی فیلم‌های تبلیغاتی رژیم شاه دسترسی پیدا کرد. مجموع این فیلم‌ها «به‌ سوی آزادی» را به یکی از جالب‌ترین مستندهای انقلاب ۵۷ تبدیل کرده است.

این تهیه کنده گفت: برخلاف بسیاری از مستندهای انقلاب که بیشتر در روزهای پس از خروج شاه از کشور و روزهای آرام‌تر منتهی به سرنگونی کامل رژیم شاه می گذرند، «به‌ سوی آزادی» تنوع موضوعی و بصری بیشتری دارد. در این فیلم لحظات مهمی چون ورود تانک‌ها به زیرپل امام حسین (ع)، اجساد اعدام‌ شده‌ امرای رژیم شاه، اشغال سفارت آمریکا و ملاقات امام خمینی (ره) با یاسر عرفات و تبدیل سفارت اسراییل به فلسطین دیده می‌شود. فیلم، تماما خبری نیست و مثل بسیاری از آثار انقلابی آن سال‌ها محتوای ایدئولوژیک را می‌پذیرد و حتی در یک مقدمه‌ کارشده و جالب راجع به ذات فیلم مستند و ایدئولوژی در آن صحبت می‌کند.

«انقلاب اسلامی به روایت تصویر»

تهیه‌کننده «گنجینه» ادامه داد: برخلاف «به‌ سوی آزادی» که مملو از التهاب روزهای انقلابی و دوربینی پر تکان است در ساخت فیلم دوم این هفته تماما از ماده‌ خام عکس ساخته‌شده و با آرامش و سکون به سراغ موضوع داغ انقلاب رفته است.

وی گفت: «انقلاب اسلامی به روایت تصویر» ساخته‌ حسن تهرانی و تولید گروه فیلمسازان جوان ایران است که با قالب منزوی اما آشنای «فوتورمان» ساخته‌ شده است.

این کارگردان تصریح کرد: «فوتورمان» قالبی است که از حرکت دوربین روی عکس و صدای طراحی‌شده‌ زیر تصویر بهره می‌برد. در چنین قالبی، طراحی صدا بسیار اهمیت دارد و مثل چسبی عمل می‌کند که به‌ عکس های کنار هم قرار داده‌ شده وحدت و شکل می‌بخشد. «انقلاب به روایت تصویر» هم از این قاعده مستثنی نیست و کار صدا و تدوین فیلم را، حسن قشقایی انجام داده است.

شهپرراد گفت: تماشای ۲ فیلم بسیار متفاوت «به‌ سوی آزادی» و «انقلاب به روایت تصویر»، محمل مناسبی است تا درباره‌ تفاوت‌های ماهوی ۲ مدیوم سینما و عکس فکر کنیم. تجربه‌ این ۲ فیلم چنان متفاوت است که نشان می‌دهد هر ۲ مدیوم کارکرد مخصوص خود را دارند و هیچکدام جای آن یکی را نمی‌تواند بگیرد.

این تهیه‌کننده با قدردانی از تلاش آرشیو مرکزی صداو سیما و شبکه مستند گفت: این مستندهای بکر توسط آرشیو مرکزی سازمان صداوسیما با همکاری لابراتوار و آرشیو شبکه مستند به «گنجینه» راه پیدا کرده است و پس از ترمیم و اصلاح رنگ باکیفیت hd از شبکه مستند پخش می‌شوند.

شهپرراد گفت: همکاران من در لابراتوار و آرشیو پدرام عظیمی در طول پخش برنامه «گنجینه» تلاش مستمر و اثرگذاری داشتند تا آثاری جذاب و باکیفیت مناسب از قاب گنجینه پخش شود تا امروز بیش از ۱۰۰ اپیزود این مجموعه پخش‌شده و به همت و یاری دوستان هنوز هم می‌توانیم آثار جدید و دیدنی برای بینندگان خود پخش‌کنیم.

مجموعه «گنجینه» به تهیه‌کنندگی حنیف شهپرراد در ۲۶ قسمت حدود یک‌ ساعته پخش می‌شود و غلامعلی افشاریه گفتار متن آن را بر عهده دارد، آرین مظفری نویسنده و مسعود سلطانی ارج تدوینگر این مستند هستند.

این برنامه چهارشنبه‌ها ساعت ۲۱ از شبکه مستند سیما روی آنتن می‌رود و پنجشنبه‌ها ساعت ۹ بازپخش می‌شود.