انسان موجودی است که خداوند در او انواع نیاز‌ها را به ودیعت گذاشته است. از نیازهای بشر احتیاج او به شادی و نشاط است. اسلام دینی هم نوا با فطرت است. درون همه انسان‌ها گرایش به شادی و خوشحالی وجود دارد و اسلام مخالفتی با این گرایش درونی ندارد و حتی در برخی موارد تشویق به برگزاری ایجاد شادی می‌کند.
امام علی علیه‌السلام می‌فرماید:« بدرستى که این دل‌ها اندوهگین می‌شوند چنانکه بدن‌ها اندوهگین می‌شوند، براى آن‌ها تازه هاى حکمت را طلب کنید.» یعنى همانطوری که بدن خسته می‌شود و نیازی به استراحت دارد؛ جان و روح انسان نیز بر اثر حوادث روزگار افسرده می‌شود که باید روح را با بیان نکته‌های ناب و تازه شاد و مسرور ساخت.
شادی در واقع واکنشی به اتفاقات بیرون است که برای انسان رخ می‌دهد و در برخورد با آن انسان آن حالت‌های درونی خود را به نمایش می‌گذارد. چنانکه امیرمؤمنان در مورد رسول خدا صلوات الله علیه چنین می‌فرماید:« روش رسول خدا چنین بود، هر وقت اصحاب خودش را اندوهناگ می‌دید او را با شوخی و مزاح خوشحال می‌کرد و پیوسته چنین می‌فرمود که خداوند از چهرۀ عبوس و گرفته غضبناک می‌شود.»
روایات فراوانی از معصومین علیهم‌السلام نقل شده است که نشان از اهمیت شاد بودن و شاد کردن دارد تا جایی که شاد کردن مؤمن برابر با شادی خداوند قرار داده شده است. از امام صادق علیه‌السلام نقل شده که« هر کس مؤمنی را شاد کند مرا شاد کرده است و کسی که مرا شاد کند رسول خدا را شاد کرده است و هر کس رسول‌الله را شاد کند خداوند را شادمان کرده است که با شاد شدن خداوند او را داخل بهشت می‌کند.» شاد کردن مؤمن در واقع شاد کردن خدا و رسول و ائمه علیهم‌السلام است.»
همانطور که اسلام به نیازهای انسان جهت می‌دهد؛ به نیاز شادمانی او نیز برنامه ارائه می‌کند تا به خطر نیفتد. اسلام خوشحالی و شادی واقعی را در زنده نگه داشتن جان و روح بیان می‌کند؛ که اگر روح انسان سالم باشد جسم و عقل نیز پویا و سرزنده خواهد بود. رسول خوبی‌ها به امیرمؤمنان می‌فرماید:« سه چیز موجب شادمانی مؤمن می‌شود؛ دیدار برادران دینی، افطار دادن روزه‌دار و شب‌زنده‌داری.»
اگر ما شادی‌ها را جهت‌دهی کنیم، زندگی برای انسان معنا پیدا می‌کند و دیگر افراد برای شادی کردن خود دست به ناهنجاری‌های اجتماعی نمی‌زنند که گاهی اوقات ضرر آن برای همیشه شخص را فرا می‌گیرد.
باید بدانیم که همه شادی‌ها مورد تأیید اسلام نیستند؛ بلکه هر وقت شادی و شادمانی کردن موجب از بین رفتن احترام و حقوق انسان‌های دیگر و حتی موجودات شود، چنین شادی مورد سرزنش اسلام است و از آن نهی شده است.
حق شاد کننده
اسلام برای شاد کننده نیز حقی لازم دانسته است؛ امام سجاد علیه‌السلام می‌فرماید:« و اما حق کسى که تو را برای رضای خداوند خوشحال کند این است که اول شکر و سپاس الهى به جا آورى که او سبب مسرور شدن تو شده است و سپس از آن شخص نیز تشکر نمایی.» این نشان از اهمیت موضوع شادی دارد که حق شاد کننده را باید با دعا و ستایش بپردازی.
خنده نعمتی الهی
شادی را از خود خداوند نیز می‌توان آموخت؛ آنجا که می‌فرماید:« [نجم/43] و اینکه او خود خنداند و گریاند.» اما باید مواظب بود که خنده‌های ما با بی‌ارزش‌ها توأم نشود. رسول اکرم صلوات الله علیه فرمودند:« واى بر آنکه سخنی بگوید و سخنش دروغ باشد؛ که گروهی از آن بخندند واى بر او! واى بر او! وای بر او.»
بنابراین، و با توجه به احادیث اهل بیت علیهم‌السلام که فرمودند:« در شادی‌های ما شادند و در اندوه ما ناراحت هستند.» اسلام به شادی و غم هر دو نظر دارد و در هر دو اعتدال باید رعایت شود نه اینکه در روز ولادت ائمه افراد را به حزن و اندوه وابداریم.
