تاثیر نمادهای مذهبی شهری بر شهروندان

فضاها و ساختمانها در هر شهر، نمادی از هویت آن شهر و مردمانش محسوب میشود و محیط بر مردم تاثیر میگذارد و تقابل سنت و مدرنیته، گاه عرصه خود را به نمای ساختمان ها می کشاند و روح مدرن را بر آن حاکم می کند اما فضا همانند هویت متکثر مردمان، چند بخشی و تلفیقی از سنت و مدرنیته است.

 
 
تلاش برای نزدیکی فرهنگ و سنت ایرانی اسلامی در نمادهای مدرن امروزی، از فعالیت هایی است که تثبیت و اعتلای فرهنگی مردم را موجب می‌شود و سازمان ها و ارگان های مختلف سعی در تحقق آرمانها و ارزشی‌های جمهوری اسلامی ایران دارند.
 
 
 
در برخی مواقع به راه های برآورده کردن نیازهای مردم در فضای عمومی توجه نشده است و همین مسئله مشکلاتی را برای شهروندان ایجاد کرد به طور مثال در شتابزدگی امروز، مردم به سرعت در رفت و آمد بین محل کار و زندگی هستند و همین مسئله به تغییر برخی رفتارها در سبک جدید زندگی شده است. به طور مثال گسترش فست فودها یا توزیع غذای خانگی در محل کار و غذاهای خیابانی حاصل همین سرعت بخشیدن به کارهای روزمره است که شاید اگر اینها نبود.
 
 
 
بخش بزرگی از مردم برخی از وعده های غذایی خود را حذف می‌کنند و تاثیر و آسیب آن سالها بعد گریبان گیر فرد و جامعه می‌شد و این مصداقی از این نیاز فیزیکی و سلامت جسمی بود در حالی که شهرهای بزرگ با المانهای مختلف روانی، زمینه برای دغدغه ذهنی یا برهم ریختگی روانی را در افراد موجب می‌شوند.
 
 
توجه به نیازهای روانی
 
 
به عبارت دیگر، نمی‌توان نیازهای روانی و معنوی مردم را نادیده گرفت و راهکاری برای حل آن در شهرهای بزرگی چون تهران نیاندیشید و تاکید فراوان دین اسلام به اقامه نماز و نماز اول وقت حاکی از تاثیر بسزای آن در زندگی مسلمانان دارد و در کشور اسلامی مانند ایران باید به این مهم توجه ویژه شود.
 
 
 
نماز جماعت و حضور در مسجد برای بسیاری از جمعیت متغیر در شهرها که دائم در تکاپو و حرکت هستند، فراهم نیست ولی نخواندن نماز اول وقت، استرس روانی بسیاری را برای مردم ایجاد می‌کند. همین مسئله و ناآرامی حاصل از آن یکی از عوامل اصلی است که موجب کاهش بهره وری می‌شود.
 
 
 
شاید اگر تحقیقاتی دقیق صورت گیرد، سهم استرس نخواندن نماز اول وقت در آشفتگی افراد مشخص شود، اما با تجارب و میزان تمایل مردم به ارتباط قلبی با خدا، می‌توان حدس زد که در ناخودآگاه ذهن، سهم مهمی از ناآرامی افراد در زندگی مدرن، به عدم برقراری ارتباط با خدا اختصاص دارد.
 
 
 
شرکت بهره برداری مترو تهران، در همین راستا و با جلسات هم اندیشی با حجت الاسلام و المسلمین محسن قرائتی، اقدام به ایجاد نمازخانه در ایستگاه های متروی درون شهری نمود و این اقدامات از سال 89 به طور جدی پیگیری شد و امروز بسیاری از ایستگاه های مترو مجهز به نمازخانه و حتی نماز جماعت هستند.
 
 
 
در سال 90 و در ارائه گزارش به حجت الاسلام و المسلمین قرائتی با محوریت نمازخانه های مترو مطرح شد که: تاکنون 69 ایستگاه مترو تهران در نقاط مختلف به نمازخانه مجهز شده اند که در مجموع فضایی به وسعت 1689 متر مربع را در بر می‌گیرد و از این میزان 981 متر مربع آن به نمازخانه برادران و 708 متر مربع آن نیز به نمازخانه خواهران اختصاص دارد.
 
 
 
استقبال مردم از برپایی نماز اول وقت بیانگر آن است که جانمایی و تجهیز ایستگاه های مترو به نمازخانه، اقدام مثبت و مفیدی از دید عموم تلقی شده و از سوی دیگر به نمادسازی دینی در اماکن عمومی نیز کمک می‌کند.
 
 
 
مدیریت شهری باید در توزیع عادلانه امکانات و خدمات به مسئله الگوسازی دینی و توجه به تامین اهداف معنوی مردم نیز اهتمام ورزد و فراهم کردن محلی برای عبادت نمازگزاران در طول روز، یکی از راهکارهای عملی و مفید در این راستاست.
 
 
نمازخانه و مترو نمازخانه در مترو
 
 
در دو بعد دارای کارکرد است: ترویجی و تامینی. از بعد تامین، به برآورده کردن نیاز معنوی نمازگزاران و کسانی که درصدد اقامه نماز هستند، می‌پردازد و از بعد ترویجی، برپایی نماز اول وقت و اهمیت به نماز را در بین مسافران دیگر که در ایستگاه مترو تردد دارند، ترغیب می‌کند واین شیوه، یکی از شیوههای ترویجی غیرمستقیم و امر به معروف، برای اهمیت بخشیدن به اقامه نماز است.
 
 
 
نمادهای مذهبی در بافت مدرن از سوی دیگر حاکی از آن است که هویت دینی و پرداختن به مراسم عبادی در طول روز و در بین مشغله روزمره همچنان در اولویت انتخابهای بسیاری از مردم قرار دارد و برای احترام به حقوق آنان باید به فضاسازی مناسب در این حوزه اقدام کرد.
 
 
 
تغییرات اجتماعی زمانی حادث می‌شود که تمایل برای ان تغییر در بافت اجتماعی وجود داشته باشد و زمانی که مردم راغب به برپایی نماز در اماکن عموم هستند، رسیدگی به خواسته انان در زمره کارهای اصلی مدیریت شهری قرار می‌گیرد.
 
 
 
اختصاص محلی آرام برای نمازخانه در بحبوحه ایستگاه های مترو، به تعامل خوب با مردم و افزایش سطح رضایتمندی مردم از عملکرد نهادهایی چون شهرداری منجر می‌شود که باید از این پتانسیل برای ساخت شهری ایمن و توسعه یافته بهره برد.