تیر ترامپ درباره عربستان به سنگ خورد

پیوستن عربستان به توافق عادی‌سازی روابط با اسرائیل (پیمان ابراهیم)، برگ برنده‌ای مهم برای بنیامین نتانیاهو و دونالد ترامپ به شمار می‌رود.

ایجاد روابط دیپلماتیک میان اسرائیل و عربستان، پس از دهه‌ها تقابل، می‌تواند موازنه سیاسی و امنیتی غرب آسیا را تغییر داده و نفوذ آمریکا در منطقه را تقویت کند.

ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری خود نیز بسیار تلاش کرد تا این اتفاق را رقم بزند. زمینه‌های پیوستن عربستان به پیمان ابراهیم هم فراهم شده بود، اما واقعه ۷ اکتبر، تمامی نقشه‌های اسرائیل و آمریکا را نقش بر آب کرد.

حالا پس از جنایات اسرائیل در غزه، افکار عمومی عربستان بیش از پیش مقابل اسرائیل ایستاده‌اند و همین موضوع کار را برای مسئولان عربستانی سخت‌تر کرده است.

رویترز گزارش داده که ولیعهد سعودی محمد بن‌سلمان، در آستانه سفر خود به واشنگتن تأکید کرده است که هیچ تغییری در مواضع ریاض در مورد عادی‌سازی روابط با اسرائیل صورت نگرفته است.

عربستان بر راه‌حل «دو دولتی» اصرار دارد و اعلام کرده تا زمان تشکیل یک دولت فلسطینی، حاضر به ایجاد روابط دیپلماتیک با اسرائیل نیست.

قرار است بن‌سلمان روز ۱۸ نوامبر(۲۷ آبان) به آمریکا سفر کند و همین موضوع، گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال پیوستن عربستان به پیمان ابراهیم را افزایش داده بود.

با این حال، برخی منابع آگاه از پافشاری ریاض بر تشکیل دولت فلسطین خبر داده و تأکید کرده‌اند که بن‌سلمان می‌خواهد از نفوذ خود برای جلب حمایت علنی‌تر و صریح‌تر ترامپ از تشکیل کشور مستقل فلسطین استفاده کند.

عربستان در حالی به دنبال راه‌حل دو کشوری است که اسرائیلی‌ها بارها آن را رد کرده‌اند. به نظر نمی‌رسد بن‌سلمان هم بتواند حمایت ترامپ را برای تشکیل دولت فلسطین جلب کند.

ترامپ ماه گذشته گفته بود امیدوار است عربستان سعودی «خیلی زود» به جمع کشورهای اسلامیِ عضو پیمان ابراهیم بپیوندد. او مدعی شده بود که عربستانی‌ها برای این کار تمایل نشان داده‌اند.

قزاقستان از جمله آخرین کشورهایی بود که روز پنجشنبه به پیمان ابراهیم پیوست؛ پیش از آن، کشورهایی مانند امارات و بحرین نیز پای توافق عادی‌سازی با اسرائیل را امضا کرده بودند.

آیا عربستان به پیمان ابراهیم می‌پیوندد؟

برای عربستان، که زادگاه اسلام و متولی دو مکان مقدس مکه و مدینه است، به رسمیت شناختن اسرائیل صرفاً اقدامی دیپلماتیک نیست؛ بلکه مسئله‌ای حساس در سطح امنیت ملی و مرتبط با یکی از طولانی‌ترین منازعات غرب آسیا است.

در شرایطی که بی‌اعتمادی عمومی عرب‌ها به اسرائیل همچنان بالاست و حملات نظامی این رژیم علیه نوار غزه ادامه دارد، گام عربستان در عادی‌سازی روابط دشوارتر از همیشه به نظر می‌رسد.

منال رضوان، مقام وزارت خارجه عربستان، خواستار جدول زمانی مشخص برای عقب‌نشینی اسرائیل از غزه، استقرار نیروی بین‌المللی حافظ صلح و بازگشت تشکیلات خودگردان فلسطین به این منطقه شده است.

با توجه به مخالفت شدید بنیامین نتانیاهو با تشکیل کشور فلسطین، عربستان چشم‌انداز روشنی برای برآورده شدن خواسته ترامپ مبنی بر عادی‌سازی روابط با اسرائیل نمی‌بیند. مقامات سعودی می‌گویند پیشرفت در این زمینه نیازمند امتیازهایی است که نه واشنگتن و نه تل‌آویو فعلاً حاضر به ارائه آن نیستند.

به گفته منابع آگاه، مقامات سعودی ترجیح می‌دهند محور گفت‌وگوهای آینده بن‌سلمان و ترامپ بر همکاری‌های دفاعی و سرمایه‌گذاری متمرکز باشد، نه مسئله حساس عادی‌سازی روابط با اسرائیل.

دیدار بن‌سلمان و ترامپ در واشنگتن قرار است منجر به امضای توافقی مهم در زمینه دفاعی شود که چارچوب حمایت نظامی آمریکا از عربستان را مشخص کرده و حضور نظامی واشنگتن در خلیج فارس را تثبیت خواهد کرد.