منصور غلامی ، وزیر علوم در نشست خبری اظهار کرد: در سال‌های گذشته مجموعه قابل توجهی از اخبار و مطالب از زمینه های فعالیت حوزه علوم، تحقیقات منتشر شده که اغلب آنها دستاوردهای علمی را نشان داده و برای ما حائز اهمیت بوده است.
او افزود: با نگاه به مجموعه آموزش عالی کشور و ارائه خدمات در این زمینه ها عمدتا به این نتیجه دست می یابیم که این فعالیت های علمی در ۴۰ سال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی شکل گرفته و توسعه یافته است، البته تا قبل از پیروزی انقلاب تعداد دانشجویان و دانشگاه ها کم بوده و قابل مقایسه با امروز وزارت علوم نیست.
غلامی تصریح کرد: توسعه مراکز آموزشی، تاسیس رشته ها و تأسیس دانشگاه ها از اهداف وزارت علوم بوده که برای توسعه کشور نیازمند تربیت نیروی انسانی بوده ایم و در دهه اول پیروزی انقلاب اسلامی یک حرکت توسعه یافته یعنی تاسیس رشته های جدید باعث ایجاد این امر شد.
او ادامه داد: در اوایل دهه هفتاد تقریبا همه نیازهای آموزش عالی کشور را در سطوح کارشناسی و ارشد تامین و در دوره دکتری حجم قابل توجهی از دانشجویان را به خارج از کشور اعزام می‌کردیم.
وزیر علوم بیان کرد: دهه هشتاد دوره رشد پژوهش در کشور بوده است، در رتبه بندی های بین المللی جایگاه ویژه ای را بین کشورهای دنیا پیدا کرده ایم، در سال ۲۰۱۹ بیش از ۶۰ دانشگاه کشور از جمله دانشگاه های علوم پزشکی در زمره دانشگاه های مطرح زیر رتبه یک هزار در دنیا قرار گرفته است.
او افزود: هر سال اسامی تعداد زیادی از دانشمندان تاثیرگذار در علم گزارش می شود. در عرض ۴۰ سال، مجموعه آموزش عالی کشور در حوزه آموزش و پژوهش ماموریت خود را به خوبی انجام داده است، البته شاید انتظارها بیش از این بوده اما آنچه قابل عرضه است باعث افتخار و سربلندی جامعه کشور شده است.
غلامی بیان کرد: در اواخر دهه ۸۰ به سمت کاربردی کردن پژوهش ها، رساله ها و پایان نامه های دانشجویان در حرکت بوده و رشد علمی خوبی داشته ایم.
یکی از آثار تحصیلات دانشگاهی تبدیل آن ها به فناوری هاست
او با بیان اینکه یکی از آثار تحصیلات دانشگاهی تبدیل آن ها به فناوری هاست، تاکید کرد: در علوم پایه بسیاری از فناوری ها، پایه ریاضی دارند بنابراین رشته ریاضی در علوم مختلف اساس توسعه علوم کاربردی است، بنابراین نگاه به رشته های مهندسی نباید باشد. در رشته علوم انسانی شاهد مدیریت جامعه بر اساس یافته های این رشته هستیم.
وزیر علوم ادامه داد: تشکیل مراکز رشد به تدریج طی چند سال اخیر از اهداف وزارت علوم بوده و محل پشتیبانی و حمایت از ایده های جدید را بر عهده داشته است، همچنین تشکیل پارک های علم و فناوری وزارت علوم یک رده بالاتر از شرکت های فناوری بوده که توانسته حامی شرکت های جوان باشد.
غلامی اضافه کرد: جریان توسعه علمی در حوزه آموزش، روند خوبی را پیدا کرده است، در حوزه پژوهش هم کاملا برنامه ریزی و پختگی شکل گرفته است و توانسته در کاربست پژوهش و توسعه یافتگی ها در سطح جامعه فعالیت کند. طبیعتاً تاریخ آموزش، پژوهش و فناوری بسیار کوتاه تر از کشورهای دیگر است.
نیازمند علوم انسانی هستیم
او تصریح کرد: در غرب آسیا جایگاه اول علم را بین دانشگاه های قاره آسیا داریم، خیلی بیشتر از آنچه که بوده و هست نیازمند علوم انسانی هستیم؛ متاسفانه در جامعه، رشته علوم انسانی خیلی مدنظر قرار نگرفته و این تنها مختص مسئولان نیست، بلکه بیشتر آحاد مردم جامعه در این رشته تحصیل نمی‌کنند و شاید یک حرکت ملی یا برنامه ریزی کلان ملی برای توسعه رشته علوم انسانی و افزایش دانشجویان در این رشته لازم باشد.
غلامی گفت: بعد از رشته علوم تجربی، علوم انسانی در پذیرش دانشجویان اولویت دارد، همچنین در رشته علوم پایه شاهد بروز چنین اتفاقی هستیم. باید گفت که رشته علوم پایه لازمه توسعه مابقی رشته هاست و نباید از آن غافل شد.
او افزود: اگر رشته ها با نگاه مادی و اشتغال آفرینانه جامعه مورد قبول دانشجویان باشد یک آسیب جدی ایجاد خواهد کرد که در حوزه علوم تجربی امروزه شاهد آن هستیم و باید در مقابل آن بایستیم.
وزیر علوم بیان کرد: دانشگاه‌ها تلاش کرده اند با استفاده از فضای مجازی در دوران کرونا و با برنامه ریزی درست و مناسب به فکر تحصیل دانشجویان باشند. شاید خیلی از دانشگاه‌های بزرگ انجام آن را نشدنی می‌دانستند، اما توانستیم امکانات آموزش‌های مجازی را تا اواخر فروردین ایجاد کنیم.
غلامی تصریح کرد: دنیا به سمتی در حال حرکت است که خیلی از سنت‌ها باید تغییر یابند تا در دنیای جدید بتوانیم با موفقیت عمل کنیم. ارزیابی ما از دوره آموزش مجازی موفقیت آمیز بوده و کاستی‌هایی هم در این امر دیده شده است.
او افزود: در کشور به سمت کسب نتایج پژوهش‌ها ورود پیدا کرده ایم. دانشگاه‌هایی که تحت عنوان دانشگاه‌های نسل سوم و چهارم بوده اند، فعالیت‌های شاخصی انجام داده اند.
وزیر علوم تصریح کرد: در روابط بین الملل از اعزام کننده دانشجو به خارج به سمت فعالیت‌های علمی مشترک حرکت کرده ایم. قبل از کرونا با تعداد زیادی از دانشگاهیان در ارتباط بودیم، به طوریکه در سال ۹۸ بیش از ۵۰ هزار مقاله مشترک با دانشگاه‌های جهان به چاپ رساندیم.
انتقال دانش و فناوری حاصل کار تیمی است
غلامی بیان کرد: انتقال دانش و فناوری حاصل کار دانشمندانی است که فعالیت‌های تیمی با یکدیگر انجام می‌دهند، همچنین اعزام طولانی مدت دانشجویان دکتری را جزو رشته‌های خیلی ضروری کاهش داده ایم و مابقی را با فرصت‌های مطالعاتی ۶ تا یک ساله به دانشگاه‌های خارج از کشور اعزام کردیم تا با فناوری‌ها و دستاوردهای کشورهای دیگر آشنا شوند و آنها را در کشور خودمان به نمایش بگذارند و در نهایت از تجربیات، مذاکرات و مکاتبات آنها استفاده کنند.
او گفت: هیچ گروهی در دنیا نمی‌تواند خود را بی نیاز از علم و تجربیات دیگران اعلام کند بنابراین تحصیل در کشورهای دیگر از لزومات کشورهاست.
غلامی افزود: دانشگاه جنیدی شاپور با ۱۷۵۰ سال سابقه قدیمی‌ترین دانشگاه ایران است و مرکز ارتباطات علمی بوده و از سراسر دنیا در این دانشگاه تحصیل می‌کردند این دانشگاه پیشینه گرانقدر جامعه ماست، به این معنا که کشور ما از قدیم مهد علم بوده است.
او گفت: در سال‌های اخیر مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم‌ها باعث دغدغه اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی برای جامعه و دانشگاه‌ها شده است که به علت مشکلات اقتصادی باید گفت که جذب دانشجویان در محیط کار به آسانی صورت نمی‌گیرد.
وزیر علوم بیان کرد: لزوم بازنگری سرفصل محتوی برخی از دروس به لحاظ تئوری و عملی مورد توجه وزارت علوم قرار گرفته تا بتوان سواد دانشجویان را تقویت کرد. مهارت افزایی دانشجویان همزمان با تحصیل یکی دیگر از برنامه‌های وزارت علوم بوده که از سوی دانشگاه‌ها انجام شده و استقبال دانشجویان از آن به خوبی بوده است.
او افزود: وظیفه ما در دانشگاه به روز کردن دانشجویان با علوم جدید بوده و تلاش ما همخوانی و سازگاری فارغ التحصیلان دانشگاهی با بخش‌های مختلف جامعه است و تاخیر در این امر به معنای ضعف دانش آموختگان دانشگاهی نیست.
غلامی تاکید کرد: در بخش کشاورزی و گسترش حوزه گلخانه‌های پیشرفته، بسیاری از دانشجویان تحصیل کرده در این حوزه را جذب می‌کنند، یکی از آفت‌های اقتصادی ما به خصوص در بکارگیری نیروی انسانی تخصصی داخلی، وارداتی است که باعث می‌شود، کارخانه‌های کوچک داشته باشیم.
وزیر علوم ادامه داد: در سطح مدیران کلان دولت، باید باور کنیم که آینده به شرطی در دست فرزندان توانمند دانشجویان قرار می‌گیرد که زمینه اشتغال را برای آنها هم در دوران تحصیل و هم در زمان بعد از فارغ التحصیلی آماده کنیم. همه بخش‌های اشتغال دانشجویان بعد از تحصیل در اختیار ما نیست، اما در حد توان خود همه تلاش مان را در این زمینه می‌کنیم.
ورود نخبگان به کشور همچنان وجود دارد
غلامی وزیر علوم در جمع خبرنگاران درباره مهاجرت نخبگان ایرانی به کشورهای دیگر اظهار کرد: رفت و آمد نخبگان به کشورهای دیگر و برعکس، یک جریان طبیعی است، اما باید با هنر خود این عامل را معکوس کنیم و با مطلوب کردن شرایط، امکان بازگشت این افراد به کشور را فراهم کنیم البته ورود نخبگان به کشور همچنان وجود دارد.
او با بیان اینکه در سال‌های اخیر اعضای هیئت علمی شاغل به کشورهای خارجی مهاجرت می‌کنند، گفت: در سال ۹۹، ۲۵۰ مجوز استخدام اعضای هیات علمی از میان نخبگان را برای بنیاد ملی نخبگان صادر کردیم. در این بازه زمانی ۷۴۰ عضو هئیت علمی از دانشگاه‌های ایرانی خارج شده، تعدادی مرخصی بدون حقوق گرفته و تعدادی دیگر به منظور فرصت مطالعاتی از کشور خارج شده اند.
غلامی تصریح کرد: کارشناسان بررسی کرده اند که جاذبه‌های دیگر کشور‌ها مانند امکانات تحقیقاتی، حقوق‌های بالا و علایق تحصیلی باعث خروج نخبگان و اعضای هیأت علمی از کشور می‌شود و در ایران، مشکلات اقتصادی یکی از عوامل بروز این معضل است.
وزیر علوم گفت: در کنکور ۱۴۰۰ هیچ اتفاقی نمی‌افتد و روال مانند سال ۹۹ است، اما تغییر در روش آن به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال شده است و در حال کارشناسی روی بقیه موارد است. مشکل ما ۱۵ درصد پذیرش که شامل ۶۰ درصد داوطلبان می‌شود، است. از این رو امیدواریم تا ۱۴۰۱ وضعیت کنکور به نوعی عوض شود.
مجوز جذب ۲۵۰ نخبه به عنوان هیات علمی
او در خصوص خروج نخگبان گفت: رفت و آمد نخبگان طبیعی آن و آمار ان را بنیاد نخبگان دارد. خیلی از این نخبگان هم به کشور می‌آیند و در سال جاری ۲۵۰ مجوز هیات علمی از نخبگان را برای بنیاد ملی نخبگان صادر کردیم. اما بعضا اعضای هیات علمی در حال خروج از کشور هستند در سال ۹۸ تعداد ۷۴۰ نفر از اعضای هیات علمی از کشور خارج شدند که برخی از آنها مرخصی بدون حقوق گرفتند و یک تعداد غیبت طولانی کردند. این آمار از دانشکده‌های کوچک گرفته تا دانشگاه تهران را شامل می‌شود. این‌ها به دلیل جاذبه‌های مالی، علمی و متنوع دیگر از کشور خارج می‌شوند، ولی تلاش می‌شود با کمک مجلس یک ترمیم حقوق برای هیات علمی ایجاد شود.
وزیر علوم گفت: خداوند فضای آزادی را برای بندگان تعریف کرده و هر کسی در این زمینه حق دارد لذا هیچ جنبه سیاسی و اعتقادی را نمی‌توان به این مساله وارد کرد، اما باید تلاش‌مان این باشد این جریان معکوس شود.
او بیان کرد: ما تعداد صندوق‌های پژوهش و فناوری را افزایش دادیم به طوری که هر استان یک صندوق پژوهشی و یک پارک علم و فناوری دارند.
غلامی اظهار کرد: بخشی از سهمیه‌ها قانون دارد و تغییر آنها نیاز به تغییر از طریق قانونگذار دارد. در سال جاری تغییر رشته فرزندان هیئت علمی برداشته شد، ولی انتقال آنها به دانشگاه‌های دیگر تغییر نکرد.
او در خصوص رتبه بندی‌ها افزود: رتبه بندی دانشگاه‌ها در روز‌های آخر سال اعلام می‌شود. پیش از رتبه بندی، دانشگاه‌ها سطح بندی می‌شدند که به دلیل نارضایتی و اختلافات طبقاتی که ایجاد می‌کرد لغو شد.
غلامی درباره تقلب علمی نیز بیان کرد: یکی از دلایل آن این است که برخی از مراکز ما بدون هیئت علمی گسترش پیدا کرده است و این باعث می‌شد که نظارت از روی دانشجویان برداشته شود و به سمت تقلب بروند و اگر دانشجویی مدرکی از طریق این تقلب بدست آورد لغو اعتبار شده و اگر امتیاز کتاب و یا مقاله‌ای ثبت کرده نیز لغو می‌شود و با دانشجویان و اعضای هیئت علمی برخورد انضباطی می‌شود. اگر لازم باشد به قوه قضائیه ارجاع داده می‌شود. خدمات دهندگان به این افراد نیز به قوه قضائیه معرفی می‌شوند.
وزیر علوم با اشاره به برنامه‌ها و اقدامات سال ۱۴۰۰ گفت: دولت ما در سال آینده ۵ ماه فرصت دارد تا کار‌های خود را ساماندهی کند. ساماندهی آموزش عالی، اصلاح آئین نامه ارتقا اعضای هیئت علمی و پذیرش دانشجویان بر اساس شاخص‌های کیفی نظام مند می‌شوند.
