تومور سی پی انگل (CP angle tumor) یا اکوستیک نورینوما (Acoustic Neurinoma) توموری خوش خیم با علت ناشناخته و رشد آهسته است که از سلول‌های شوان (Schwann) غلاف میلین در قسمت تعادلی عصب زوج ۸ مغزی (عصب شنوایی - تعادلی یا عصب اکوستیک) منشأ می‌گیرد. در این مطلب در مورد این تومورها صحبت می‌کنیم. دکتر علی کوهی فوق تخصص جراحی گوش در زمینه جراحی تومورهای سی پی انگل با بهترین و جدیدترین تکنیک‌های روز دنیا، راهنمایی‌های لازم را در خصوص جراحی این تومورها به شما ارائه خواهند داد.
رشد اکوستیک نورینوما چگونه است؟
معمولاً تومورهای سی پی انگل با سرعت آهسته رشد می‌کنند و ممکن است تا ده‌ها سال در کانال استخوانی گوش باقی بمانند. سرعت رشد متوسط اکوستیک نورینوما تقریباً ۲ میلی متر در سال است. در صورتی که اندازه این تومورها به قدری بزرگ شود که فضای کانال گوش را کاملاً اشغال کند، ممکن است به اعصاب و عروق فشار وارد آورده و وارد فضای زاویه پلی-مخچه‌ای و ساقه مغز شود. در این حالت به اکوستیک نورینوما تومور زاویه پلی-مخچه‌ای یا تومور سی پی انگل گفته میشود.
علائم بالینی تومور سی پی انگل چیست؟
علائم این تومور را می‌توان در دو دسته علائم اولیه و ثانویه طبقه بندی کرد. در زیر به توضیح هر یک از این علائم می‌پردازیم.
از دست رفتن شنوایی
شایع‌ترین علامت اولیه اکوستیک نورینوما کاهش یکطرفه حس شنوایی است. در اکثر موارد، از دست رفتن شنوایی به طور آهسته و جزئی رخ می‌دهد. افرادی که دچار این علامت می‌شوند اغلب به ندرت متوجه کاهش شنوایی خود می‌شوند و یا ممکن است در مراحل پیشرفته و یا در حین معاینه علائم کم شنوایی را بروز دهند.
کاهش شنوایی بیشتر در فرکانس‌های بالا مشهود خواهد بود. تقریباً ۹۰ درصد از افراد مبتلا به اکوستیک نورینوما درجاتی از کاهش شنوایی را تجربه می‌کنند.
زنگ زدن گوش
کاهش شنوایی اغلب با زنگ زدن گوش نیز همراه است. این علامت ممکن است به صورت مداوم یا متناوب تظاهر پیدا کرده و شدت‌های متفاوتی داشته باشد. گاهی اوقات زنگ زدن گوش نخستین علامت اکوستیک نورینوماست و در غیاب کاهش شنوایی بروز می‌یابد. همانند کم شنوایی، زنگ زدن گوش هم بیشتر در فرکانس‌های بالا احساس میشود.
عدم تعادل و سرگیجه
اگرچه تومورهای سی پی انگل معمولاً از قسمت فوقانی عصب مربوط به تعادل منشأ می‌گیرند، سرگیجه و عدم تعادل جزو علائم شایع آن (بعد از کاهش شنوایی و زنگ زدن گوش) به حساب می‌آید. افراد مبتلا به تومور اکوستیک نورینوما اغلب در تاریکی و به دنبال حرکات ناگهانی سر و بدن دچار سرگیجه و عدم تعادل می‌شوند. اگرچه به دلیل رشد آهسته تومور اغلب تا مراحل انتهایی مغز با این تغییر وفق می‌یابد و بیماران علائم چندانی را تجربه نمی‌کنند.
بی حسی صورت نیز جزو علائم ابتدایی تومورهای سی پی انگل به شمار می‌رود؛ از انجایی که این تومورها به جز در بیماران مبتلا به نوروفیبروماتوز (Neurofibromatosis) رشدی آهسته دارند، علائم ممکن است تا سنین بالا (مثلاً تا سی سالگی) مخفی باقی بمانند.
علائم دیررس تومور سی پی انگل کدامند؟
با رشد تدریجی تومور در کف جمجمه، عملکرد دیگر اعصاب مغزی و عروق تحت الشعاع قرار می‌گیرند. درگیری عصب زوج ۷ (عصب فاسیال یا Facial nerve) منجر به ضعف عضلانی در صورت میشود. همچنین در این بیماران ترشح اشک مختل میشود و ترشحات بینی و کام سخت نیز کاهش می‌یابند. در مراحل بعدی، احساس چشایی در دو سوم قدامی زبان ممکن است دچار مشکل شود.
درگیری عصب زوج ۵ (عصب سه قلو یا Trigeminal nerve) با مشکلات حسی در پوست صورت همراه است. گاهی اوقات درد در صورت احساس میشود که به آن نورالژی عصب دوقلو می‌گویند. این علائم عمدتاً شیوع پایینی دارند.
وضعیت مشابهی نیز در درگیری زوج نهم اعصاب مغزی (عصب گلوسوفارنژیال Glossopharyngeal nerve) و زوج دهم (عصب واگ Vagal nerve) دیده میشود. فشار به این اعصاب اختلالاتی را در بلع و حس چشایی یک سوم خلفی زبان ایجاد می‌کند.
تومور سی پی انگل چگونه تشخیص داده میشود؟
معمولاً شنوایی سنجی برای یافتن مشکل شنوایی نخستین اقدام در تشخیص بیماران مبتلا به اکوستیک نورینوماست. در این تست بیمار با هدفون به صداهای مختلف کلامی و غیرکلامی گوش می‌دهد و پاسخ‌های شنیداری وی توسط دستگاه ثبت می‌گردد.
روش‌های تصویربرداری مختلفی برای تشخص تومورهای اکوستیک نورینوما وجود دارد. یکی از این روش‌ها ام آر آی (MRI) است که متد تشخیصی اصلی برای اکوستیک نورینوما به شمار می‌رود. در مقام دوم، سی تی اسکن (CT scan) جای دارد و مختص زمانی است که به دلیل وجود پروتزهای فلزی، باتری قلب و دیگر ابزارهای الکترونیک در بدن یا ترس از فضاهای بسته امکان ام آر آی وجود نداشته باشد.
مداخلات درمانی
با توجه به اینکه تومورهای سی پی انگل اغلب خوش خیم بوده و با سرعتی آهسته رشد می‌کنند، تصمیمگیری در خصوص انتخاب شیوه‌های درمانی و به طور کلی درمان یا عدم درمان آن تصمیمی پیچیده و نیازمند بررسی‌های ویژه خواهد بود. برای بیمارانی که تومورهای بسیار کوچک و بدون علامت دارند، افراد مسن و نیز بیمارانی که دچار بیماری‌های سیستمیک جدی هستند، معمولاً تحت نظر گرفتن بیمار با تست‌های مکرر و دوره‌ای ام آر آی کفایت می‌کند.
در مواردی که نیاز به خارج کردن تومور سی پی انگل باشد، روش‌های زیر کاربرد دارند:
- خارج کردن تومور به روش متداول جراحی میکروسکوپی یا میکروسرجری (Microsurgical)
- روش‌های پرتودرمانی که اندازه تومور را کاهش داده و از رشد بیشتر آن جلوگیری می‌کنند. این روش‌ها عبارتند از جراحی با امواج رادیویی استریوتاکتیک، گاما نایف (Gamma knife)، سایبر نایف (Cyberknife) و درمان با پرتو پروتونی.
بعد از درمان، توانبخشی جهت بازگشت به زندگی عادی از اهمیت بسزایی برخوردار است. از جمله عوارض جراحی برداشتن تومور اکوستیک نورینوما می‌توان به فلج عصب فاسیال (Facial palsy) اشاره کرد. در چنین مواردی فیزیوتراپی جهت بازگشت بازه طبیعی حرکت صورت و قرینگی آن انجام میشود.
بروز این عوارض تا حد زیادی بستگی به مهارت جراح در برداشتن تومورهای سی پی انگل دارد. از جمله دیگر عوارض اکوستیک نورینوما بعد از جراحی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرگیجه
- بی حسی یا فلج اعصاب صورت (مانند عصب فاسیال)
- نشت مایع مغزی نخاعی
سخن آخر
تومور سی پی انگل یا اکوستیک نورینوما یک تومور بافت محافظت کننده عصبی (سلول‌های شوان) با علت ناشناخته است که با سرعتی آهسته رشد می‌کند و منجر به تهاجم به بافت‌های اطراف خود می‌گردد. برای تشخیص این تومورها از روش‌های تصویربرداری مانند ام آر آی و نیز تست‌های شنوایی سنجی استفاده میشود.
پزشک همواره برای درمان شرایط بیمار را بر اساس آزمایشهای مختلف میسنجد. توصیه میشود هرگونه اختلال در شنوایی و نشانههای دیگر را مانند عدم تعادل، سرگیجه و وزوز گوش به دکتر معالج اطلاع دهید. پیشگیری همیشه بهتر از درمان است و عوارض کمتری هم خواهد داشت. جهت دریافت مشاوره از دکتر علی کوهی از طریق لینکهای ارتباطی موجود در سایت اقدام نمایید.
کلمه کلیدی: تومور سی پی انگل
منبع:
https://www.physio-pedia.com/Acoustic_Neuroma
