رئیس‌جمهور در تعیین سیاست خارجی کشور، نقش مهمی را ایفا می‌کند

  فؤاد ایزدی کارشناس مسائل آمریکا  اظهارات جک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا مبنی بر عدم تأثیرگذاری رئیس‌جمهور ایران در مذاکرات برجام را غلط دانست و گفت: در جمهوری اسلامی، رئیس‌جمهور، رئیس شورای عالی امنیت ملی است، دولت در شورای امنیت ملی پنج رأی دارد، از این جهت رئیس‌جمهور و دولت در تعیین سیاست خارجی کشور، نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند.

وی درباره نقش دولت در مذاکرات برجام افزود: ما در مذاکرات برجام شاهد این موضوع بودیم که پنج رأی دولت موافق برجام بود که علاوه بر آن لاریجانی، رئیس سابق مجلس، فیروزآبادی رئیس سابق ستاد کل نیرو‌های مسلح هم دو رای موافق دیگر با توافق برجام بودند. بدین جهت، در زمان مذاکرات برجام، شورای عالی امنیت ملی ۷ رأی موافق داشت.

ایزدی یکی از دلایل جلو رفتن برجام و انجام شدن این توافق را رأی اکثریت اعضای شورای عالی امنیت ملی دانست و اظهار کرد: افرادی که می‌گویند رئیس‌جمهور در سیاست خارجی کشور تأثیری ندارد یا ساختار تصمیم‌گیری در جمهوری اسلامی را نمی‌دانند یا از حرف خود قصد و غرض دارند.

این کارشناس حوزه سیاست خارجی در توضیحات بیشتر درباره ساختار شورای امنیت ملی تصریح کرد: در قانون اساسی ایران، نهادی به اسم شورای امنیت ملی ایجاد شده است که دولت در آن نفوذ بالایی دارد و دولت فقط بر آن تأثیرگذار نیست. در مواردی مثل برجام رأی رئیس قوه مقننه و رئیس ستاد کل نیرو‌های مسلح و اعضای دیگر همراه بوده است؛ اما واضح است که با آمدن حجت‌الاسلام رئیسی، ساختار شورای امنیت ملی تغییر نخواهد کرد.

ایزدی افزود: وضعیت تصمیم‌گیری در سیاست خارجی، سیاه و سفید نیست، تصمیم‌گیری در حوزه سیاست خارجی توسط چند نهاد قدرت در جمهوری اسلامی انجام می‌شود، در مواردی که این نهاد‌ها همسو باشند، سیاست جلو می‌رود که برجام هم همین گونه شد.

این کارشناس مسائل آمریکا گفت: مسئله برجام برای دولت روحانی حالت آبرویی و ناموسی پیدا کرده است؛ زیرا این دولت حاضر به مذاکره شد و آبروی خود را پای این توافق گذاشت، اما آقای رئیسی این نگاه را ندارد و از تجربیات و مشکلات دوره روحانی درس می‌گیرد.

وی افزود: رئیس‌جمهور منتخب با یک نگاه هدفمندانه به برجام نگاه می‌کند و دغدغه‌های منافع ملی را دارد؛ اگر احساس کند مذاکراتی که در وین است، منافع ملی را تأمین می‌کند، از مذاکره حمایت می‌کند و اگر احساس کند فایده‌ای ندارد، روند مذاکره را متوقف می‌کند.

ایزدی در رابطه با خواسته‌های طرفین از توافق برجام اظهار کرد: آمریکا به دنبال امتیاز بیشتر از مذاکرات هستند و این امری طبیعی است، آقای روحانی و تیم فعلی مذاکره‌کننده نشان دادند که نسبت به جریان‌های سیاسی دیگر، امتیاز بیشتری به آمریکاییان می‌دهند.

وی در پاسخ به این سوال که علت تأکید واشنگتن بر ایجاد توافق پیش از اسباب‌کشی روحانی از پاستور گفت: احساس آمریکایی‌ها این است که اگر در این یک ماه و نیم باقی مانده دولت دوازدهم با کشورمان به توافق برسد، نتیجه بهتری خواهد گرفت.

ایزدی اضافه کرد: کاخ سفید نمی‌خواهد از مواضع غیراصولی‌شان کنار بیاید، آنان بحث لغو تحریم‌ها را رد تعلیق برخی از تحریم‌ها را قبول کردند؛ دلیل اینکه ۶ دوره مذاکره انجام شده همین موضوع است. آمریکایی‌ها از ترامپ انتقاد می‌کردند، ولی تحریم‌های ترامپ را دوست دارند و هنوز اعتیاد به تحریم دارند. به نفع آمریکاست که قبل از پایان دولت آقای روحانی به نتیجه برسد بعد از دوره آقای روحانی معلوم نیست چه چیزی نصیبشان می‌شود.

ایزدی ادامه داد: اگر دولت آقای روحانی به منافع ملی توجه کند، این توافقات تأثیر منفی نمی‌گذارد، اما زمانی تأثیر منفی می‌گذارد که در دادن امتیاز ویژه عجله کند، تندی و کندی روند مذاکرات ملاک بر کیفیت مذاکرات نیست، اینکه چه چیزی به آمریکا می‌دهیم و چه چیزی از آن‌ها می‌گیریم ملاک است، اگر آقای روحانی امتیازات زیادی به طرف آمریکایی دهد، توافق بد صورت می‌گیرد.

وی درباره با اشاره به اظهارات مقامات آمریکایی درباره برجام تصریح کرد: تاکید مقامات ایران این است که آمربکا به تعهدات خود در برجام برگردد، اما طرف آمریکایی می‌گوید ما می‌خواهیم برجام را تغییر دهیم و امتیاز فراتر از برجام می‌خواهیم، آن‌ها می‌گویند ما توافقات طولانی‌تر و قوی‌تر می‌خواهیم. «طولانی‌تر» یعنی برجام را عوض کنیم و بخش‌هایی را از برجام که بازه‌های زمانیش تمام می‌شود، تمدید کنیم. «قوی‌تر» هم یعنی اینکه از حوزه‌های غیر هسته‌ای هم امتیاز بگیریم.