محسن مهدیان؛ مدیرمسئول روزنامه همشهری نوشت؛سخنان رهبر انقلاب، ان‌شاءالله فصل‌الخطاب است. باید از دولت پرتلاش حمایت کرد. از امروز خط قرمز و مرز انقلابی و غیرانقلابی در عمل به این توصیه قطعی است.
اما یک سؤال جدی پیش روی ماست: با اشکالات دولت چه باید کرد؟ چه کنیم که نقدمان حمایت‌آمیز باشد؟
چون قطعا رهبر انقلاب نقد و مطالبه را نفی نکردند، رئیس‌جمهور محترم هم چنین انتظاری ندارند.
این متن به چند مهارت برای جمع توأمان نقد و حمایت اشاره می‌کند. اما پیش از آن، ۲مقدمه لازم است:
مقدمه اول: عبور از نگاه قطبی
فرهنگ سیاسی ما گرفتار بیماری قدیمی قطبی‌نگری است. عادت کرده‌ایم همه‌چیز را صفر و یکی ببینیم؛ افراد یا فرشته‌اند یا اهریمن یا باید یکسره تأیید شوند یا یکسره حذف. نتیجه این است که نقد مساوی می‌شود با دشمنی و حمایت مساوی می‌شود با مداحی.
اگر این بیماری درمان شود، آن‌وقت با هر نقد و مطالبه‌ای به تکفیر و حذف دیگران نمی‌رسیم.
مقدمه دوم: چرا باید دولت را حمایت کرد؟
۳دلیل روشن وجود دارد:
۱. دلیل معرفتی: احترام به رأی مردم و پاسداشت مردم‌سالاری دینی؛ رأی مردم حرمت دارد.
۲. دلیل سیاسی و منطقی: تضعیف دولت اجرایی، تضعیف کل کشور است. همه با هم سوار یک کشتی هستیم؛ نباید خودزنی کنیم.
۳. دلیل اقتضایی: ما در شرایط جنگ ترکیبی هستیم و هر اختلاف داخلی، نقش ستون پنجم دشمن را ایفا می‌کند.
مهارت‌های نقد دلسوزانه
۱. دیدن نکات مثبت در کنار نقد: چشم خود را تربیت کنیم تا زحمات و موفقیت‌ها را هم ببینیم و بگوییم. نقد بدون ذکر مثبت‌ها، ناقص است.
۲. نقد همراه با راهکار: هر نقدی باید پیشنهاد اصلاحی داشته باشد. راهکار، امیدآفرین است.
۳. پرهیز از تعمیم خطاها: خطای یک بخش یا یک مسئول را به کل دولت تعمیم ندهیم.
۴. رعایت اولویت‌ها: بر مسائل اصلی تمرکز کنیم، نه حاشیه‌ها.
۵. پذیرش تدریجی‌بودن حل مسائل: مشکلات کشور یک‌شبه حل نمی‌شود؛ صبوری لازم است.
۶. تکیه بر اطلاعات دقیق: نقد بر پایه داده‌های مستند باشد، نه شایعات شبکه‌های اجتماعی.
۷. پرهیز از تک‌بعدی‌نگری: هر مسئله ابعاد مختلف دارد؛ جامع ببینیم و تک‌متغیره قضاوت نکنیم.
۸. اعتماد به ساختارهای نظام: نقد نباید مشروعیت ساختارها را زیر سؤال ببرد.
۹. زبان نقد منصفانه: لحن ما باید اخلاقی و دلسوزانه باشد، نه تخریبی.
۱۰. پرهیز از ایجاد مخرج مشترک با دشمن: نقدی که پازل دشمن را کامل کند، دیگر نقد دلسوزانه نیست.
حرف آخر
وقتی نقطه نقد را گذاشتیم
دولت باید- حتی اگر نقد را نپذیرد- احساس کند منتقدش خیرخواه و صادق است.
مردم باید احساس کنند دولت حرکت می‌کند و مشکلات رو به حل‌شدن است؛ این یعنی تقویت امید به آینده.
پی‌نوشت
وظیفه نهایی ما اجتماعی‌سازی مطالبه است. باید کاری کنیم که مردم هم آن مطالبه را بخواهند و پیگیری کنند. در بلندمدت، همین اجتماعی‌شدن مطالبه مسیر انتخاب و تصمیم‌گیری در جمهوری اسلامی را جهت می‌دهد. این یعنی صبر، امید و وفاداری به تنها راه پایدار کشور: مردم‌سالاری دینی.
