دونالد ترامپ بار دیگر مدعی شد که آمریکا برای «امنیت ملی» خود به گرینلند نیاز دارد؛ اظهاراتی که پس از انتصاب یک فرستاده ویژه آمریکا به این جزیره خودمختار وابسته به دانمارک، به تنشهای دیپلماتیک جدیدی میان واشنگتن و کپنهاگ منجر شده است.
ترامپ که از ماه ژانویه دوباره به کاخ سفید بازگشته، بارها گفته است ایالات متحده «به گرینلند نیاز دارد» و حتی احتمال استفاده از زور برای بهدست آوردن این سرزمین را رد نکرده است.
او روز یکشنبه «جف لندری»، فرماندار ایالت لوئیزیانا، را به عنوان فرستاده ویژه آمریکا در امور گرینلند منصوب کرد؛ اقدامی که خشم دولت دانمارک را برانگیخت و باعث شد کپنهاگ سفیر آمریکا را احضار کند.
ترامپ روز دوشنبه در یک نشست خبری در پالمبیچ فلوریدا گفت «ما به گرینلند برای امنیت ملی نیاز داریم، نه برای مواد معدنی.»
او مدعی شد که در سواحل گرینلند حضور کشتیهای روسی و چینی گسترده است و افزود: «ما به آن نیاز داریم. باید آن را داشته باشیم.»
ترامپ همچنین گفت جف لندری «مایل است پیشگام این مأموریت باشد». لندری نیز بلافاصله پس از انتصاب خود اعلام کرد هدفش این است که گرینلند «بخشی از ایالات متحده» شود.
این مواضع با واکنش تند مقامات دانمارک و گرینلند روبهرو شد. «مته فردریکسن» نخستوزیر دانمارک و «ینس-فردریک نیلسن» نخستوزیر گرینلند در بیانیهای مشترک تأکید کردند که گرینلند متعلق به مردم گرینلند است.
آنها تصریح کردند «شما نمیتوانید کشور دیگری را ضمیمه خود کنید. ما انتظار داریم به تمامیت ارضی مشترک ما احترام گذاشته شود.»
وزیر خارجه دانمارک لارس لوکه راسموسن، این اقدام آمریکا را «کاملاً غیرقابل قبول» توصیف کرد و گفت بهشدت از این موضوع خشمگین است.
او هشدار داد که واشنگتن باید به حاکمیت دانمارک احترام بگذارد. راسموسن همچنین اعلام کرد سفیر آمریکا به وزارت خارجه دانمارک احضار شده تا در اینباره توضیح دهد. به گفته او، در این دیدار «خط قرمز بهروشنی ترسیم شد».
اتحادیه اروپا نیز با دانمارک اعلام همبستگی کرد. «اورسلا فندرلاین»، رئیس کمیسیون اروپا، و «آنتونیو کوستا»، رئیس شورای اروپا، در شبکههای اجتماعی تأکید کردند که تمامیت ارضی و حاکمیت کشورها «از اصول بنیادین حقوق بینالملل» است.
رهبران دانمارک و گرینلند پیشتر بارها اعلام کردهاند که این جزیره پهناور «برای فروش نیست» و تنها مردم گرینلند درباره آینده آن تصمیم خواهند گرفت.
بر اساس یک نظرسنجی در ماه ژانویه، بیشتر جمعیت حدود ۵۷ هزار نفری گرینلند خواهان استقلال از دانمارک هستند، اما تمایلی به پیوستن به ایالات متحده ندارند.
دانمارک معتقد است انتصاب فرستاده ویژه آمریکا نشاندهنده تداوم علاقه واشنگتن به گرینلند است، اما تأکید میکند که همه کشورها، از جمله آمریکا، باید به تمامیت ارضی پادشاهی دانمارک احترام بگذارند.
از نگاه واشنگتن، گرینلند به دلیل موقعیت جغرافیایی خود میان آمریکای شمالی و اروپا، اهمیت راهبردی بالایی دارد.
این جزیره دارای منابع دستنخورده عناصر نادر خاکی است و با ذوب شدن یخهای قطبی، میتواند نقشی کلیدی در مسیرهای جدید کشتیرانی ایفا کند. همچنین، گرینلند در کوتاهترین مسیر پروازی موشکها میان روسیه و ایالات متحده قرار دارد.
آمریکا هماکنون پایگاه نظامی «پیتوفیک» را در گرینلند در اختیار دارد و در سال ۲۰۲۰ نیز یک کنسولگری در این جزیره افتتاح کرده است.
با این حال، تلاشهای آشکار دولت ترامپ برای تسلط بر گرینلند، دانمارک را که خود از اعضای ناتو و متحد دیرینه آمریکا در جنگهایی مانند افغانستان و عراق بوده، شوکه کرده است.
در واکنش به این تحولات، دانمارک در ماه ژانویه از یک برنامه دو میلیارد دلاری برای تقویت حضور نظامی خود در منطقه قطب شمال خبر داد؛ اقدامی که نشاندهنده افزایش نگرانیها درباره رقابت قدرتهای بزرگ در این منطقه راهبردی است.
