به گزارش افکارخبر به نقل از شبستان، توجه کنید که به هر حال ما امروز در عصر رسانه‌ها زندگی می‌کنیم. وقتی چنین اجتماع عظیم و میلیونی‌ای در کربلا ایجاد می‌شود چشم‌ها و قلب‌ها و ذهن‌های کنجکاو این پرسش را مطرح می‌کنند که این جا چه خبر است؟ چرا این همه انسان در این فضا جمع شده‌اند؟ چه عامل و انگیزشی آنها را در این مکان گرد هم آورده است؟ اگر آنها نام مقدس حضرت سیدالشهدا(ع) را بر زبان می‌آورند این حسین کیست؟ و چرا نام او این همه تب و تاب را در دل‌ها می‌اندازد؟ خب چشم‌هایی که از بیرون به این واقعه نگاه می‌کنند حتی اگر به واسطه رسانه‌ها باشد و حتی به یک معنا تلاش برای تحریف کردن این حرکت صورت گیرد اما آن تب و تاب و عشق و علاقه مردم به امام حسین(ع) قابل سانسور نیست. به روایتی این عشق و علاقه برای امام حسین(ع) حرارتی است که در قلوب مؤمنین قرار داده شده است و تا ابد به سردی نمی‌گراید.
آنچه در ادامه می آید دیدگاه های حجةالاسلام و المسلمین رضا کریمی، کارشناس سیره اهل بیت (ع) درباره ابعاد و وجوه مختلف زیارت اربعین است .
اجازه دهید گفت‌وگو را از این زاویه آغاز کنیم که تکریم و بزرگداشت اربعین در فرهنگ تشیع حاوی چه معانی ای است؟
بعد از شهادت امام حسین علیه السلام، شیعیان و دوستداران حضرت نسبت به اربعین حساس بودند و اهمیت می دادند. از همان زمان هراس و وحشت دشمنان اسلام از اربعین و برنامه های بزرگداشتی که شیعه برای امام حسین (ع) و صحابه ایشان تدارک می دید، بسیار بیشتر از برپایی نماز و سایر برنامه های اسلامی بود. این اتفاق هم دلیل روشنی داشت. به خاطر این که شاید به یک معنا آن ها می توانستند برنامه های اسلامی را به نوعی مصادره به مطلوب کنند اما نمی توانستند بزرگداشت امام حسین (ع) را مصادره به مطلوب نمایند چون یک روح بیداری و ظلم ستیری و مبارزه با استکبار و تن ندادن به خفت و دفاع از حقوق مظلومان در این حرکت بود که اجازه مصادره به مطلوب شدن را به مستکبران نمی داد. شما حتی بعدها می بینید که هرکجا بعد از قیام اباعبدالله (ع) در جهان حرکت های آزادی بخش صورت می گیرد، متأثر از روح این حماسه بزرگ است.
در روایتی از امام حسن عسگری (ع) آمده است که مؤمن، پنج علامت دارد و یکی از آن علایم، زیارت اربعین است. در واقع حضرت به این صورت می فرماید که مؤمن علایم و نشانه هایی دارد که این نشانه ها و علایم پنج دسته اند؛ اولی خواندن 51 رکعت نماز - یومیه و نوافل و نماز شب - است. دومی زیارت اربعین است. دیگری انگشتری در دست راست کردن، دیگری بلند گفتن بسم الله. پس این روایت از معصوم (ع) به ما یادآور می شود که جایگاه زیارت اربعین کجاست. به یک معنای دیگر نمی شود ادعای ایمان حقیقی کرد اما امام حسین (ع) را نشاخت و نسبت به این بنده حقیقی خدا ابراز عشق و محبت نکرد.
نکته ای که وجود دارد شکل گیری سنت اربعین در فرهنگ شیعی است. این سنت چگونه در این فرهنگ جای خود را باز می کند؟
از روایت های ارزشمندی که دست ما رسیده است استفاده می شود که اولین زائر مزار مطهر حضرت سیدالشهدا (ع) جابر ابن عبدالله انصاری از صحابه است. جابر در این زیارت با عطیه بوده و به همراه او زیارت امام حسین در روز اربعین را به جا می آورد. البته درباره این که حضرت زینب سلام الله علیها و کاروان همراه ایشان در روز اربعین کجا بودند، روایت ها متفاوت است. برخی نوشته اند که حضرت زینب (س) در روز اربعین در مسیر شام به مدینه بوده اند، برخی اما نوشته اند که به زیارت برادر نائل شده اند که البته این روایت ضعیف تر است.
در هر حال وقتی صحابه رسول الله (ع) در روز اربعین به زیارت قبر مطهر سیدالشهدا (ع) می روند این حرکت در آن زمان حاوی نوعی پیام است، چرا که این صحابه جلیل القدر در واقع با این حرکت به بزرگداشت نهضت عاشورا می شتابند. پس زیارت اربعین یک زیارت ساده یا حتی عاطفی صرف نیست و در بطن خود واجد ابعاد و وجوه مختلفی است. مهم ترین این ابعاد البته بیعت با ولایت و آرمان های امام حسین علیه الاسلام است. شما می بینید که حضرت زینب (س) و حضرت سجاد (ع) هم در همین فضا از کوچک ترین فرصتی برای بیداری و تبلیغ آرمان های امام حسین علیه السلام استفاده می کنند و زنده نگه داشتن سنت زیارت اربعین و عاشورا آرام آرام در تفکرات شیعه به یک اصل بدل می شود.
البته امامان معصوم ما پیشرو این جریان بوده اند، شهید قاضی طباطبایی کتابی دارند و در آن کتاب درباره اولین اربعین سیدالشهدا (ع) تحقیق کرده اند. ایشان آن جا می گوید که حرکت اربعین و زیارت امام حسین (ع) در کربلا از زمان ائمه اطهار مرسوم بوده است یعنی حتی در زمان بنی امیه و بنی عباس هم که شیعیان در محدودیت های زیادی بودند اما می بینید که پیروان مکتب اهل بیت (ع) در همان زمان هم مقید به زیارت اربعین و زنده نگه داشتن نهضت کربلا بودند. امروز هم می بینید که به حمدالله هر سال به شکوه و عظمت این حرکت حسینی افزوده می شود و میلیون ها نفر از اقصی نقاط جهان و نه صرفا شیعیان به این حرکت می پیوندند. اجتماعی که در آن بیش از 20 میلیون نفر حضور دارند.
حضور میلیونی عزاداران حسینی و تکریم کنندگان فرهنگ عاشورایی، چه ظرفیت های تبلیغی را ایجاد می کند؟
توجه کنید که به هر حال ما امروز در عصر رسانه ها زندگی می کنیم. وقتی چنین اجتماع عظیم و میلیونی ای در کربلا ایجاد می شود چشم ها و قلب ها و ذهن های کنجکاو این پرسش را مطرح می کنند که این جا چه خبر است؟ چرا این همه انسان در این فضا جمع شده اند؟ چه عامل و انگیزشی آن ها را در این مکان گرد هم آورده است؟ اگر آن ها نام مقدس حضرت سیدالشهدا (ع) را بر زبان می آورند این حسین کیست؟ و چرا نام او این همه تب و تاب را در دل ها می اندازد؟
خب چشم هایی که از بیرون به این واقعه نگاه می کنند حتی اگر به واسطه رسانه ها باشد و حتی به یک معنا تلاش برای تحریف کردن این حرکت صورت گیرد اما آن تب و تاب و عشق و علاقه مردم به امام حسین (ع) قابل سانسور نیست. به روایتی این عشق و علاقه برای امام حسین (ع) حرارتی است که در قلوب مؤمنین قرار داده شده است و تا ابد به سردی نمی گراید. شما نگاه می بینید طفل های دو ساله ای که چیز چندانی از امام حسین نمی دانند وقتی عاشورا می شود و موعد محرم فرا می رسد درست مثل یک عزادار سینه زنی می کنند، چرا این طور است؟ به خاطر این که این حرارت در قلب های آن ها قرار داده شده است. به خاطر این که امام حسین علیه السلام از همه چیز خود در برابر حق گذشتند و همه دارایی ها و داشتن هایشان را در برابر حق قربانی کردند، لذاست که خود خداوند منتقم خون امام حسین (ع) است. کسی که از جان و مال و اهل بیت (ع) خود درکربلا می گذرد تا دین خداوند را احیا کند.
شما می بینید در نامه ای که سیدالشهدا (ع) برای برادرشان محمد حنفیه می نویسند به صراحت می گویند که من برای جاه و مقام قیام نکردم. من برای زنده نگه داشتن سنت های رسول خدا (ص) قیام کردم و نمی توانستم در برابر حاکم فاجر سکوت کنم. خداوند هم می بینید که اجر و پاداش امام حسین (ع) را این گونه می دهد و محبت سیدالشهدا را در دل های مؤمنین قرار می دهد. شما می بینید این مردم با این که بیمار دارند، با این که کودکان خردسال دارند با این که پول و امکانات دارند اما نام امام حسین (ع) را که می شنوند جان می گیرند و جان و مال خود را قربانی امام حسین(ع) می کنند.
