وانگ کان، نماینده چین در آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، از کارشکنی‌های آمریکا در مسیر لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران و فشار برای از بین بردن برجام انتقاد کرد.
اخبار سیاسی- او در بیانیه‌ای که در نشست شورای حکام قرائت شد، اعلام کرد: «چین گزارش مدیرکل در مورد موافقت‌نامه پادمانی معاهده عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای (NPT) با جمهوری اسلامی ایران مندرج در سند GOV/۲۰۲۰/۳۰ را مورد ملاحظه قرار می‌دهد. اگرچه مسئله ارائه دسترسی از سوی ایران به خودی خود موضوع موافقت‌نامه پادمان جامع (CSA) است، این گزارش، همراه با پیش‌نویس قطعنامه برخی از کشور‌ها در مورد مسئله مذکور می‌تواند روندی را تحت شرایط فعلی آغاز نماید که ممکن است مسئله هسته‌ای ایران را دوباره به دو راهی مشحون از ابهام برگرداند. چین عمیقاً نگران تحولات مبتنی بر گزارش فوق است.
مدتی است تنش‌های مربوط به مسئله هسته‌ای ایران دوباره زیاد شده‌اند. ریشه‌های اصلی این وضع در شیوه‌های یک جانبه‌گرایانه و قلدرمأبانه آمریکا نهفته است، به طوری که خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام و سیاست فشار حداکثری بر ایران گواه بر آن است. علاوه بر این، آمریکا نه تنها به معافیت‌های تحریمی باقیمانده از پروژه‌های هسته‌ای مرتبط با برجام را خاتمه داده است بلکه آشکارا در مسیر لغو تحریم‌های تسلیحاتی متعارف علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد و از بین بردن کامل برجام فشار وارد می‌آورد.
در این زمینه، چین نگرانی خود را در مورد اصرار آژانس در اقدام شتابزده به منظور نتیجه‌گیری درخصوص امتناع ایران در ارائه دسترسی و این‌که آژانس گزارش مربوطه خود را قبل از نشست فعلی شورا منتشر کرده است ابراز می‌دارد.
سه واقعیت اساسی درباره موضوعات اجرای پادمان در ایران را بایستی مدنظر قرار داد:
اول، ماهیت غیر اضطراری موضوع دسترسی است که در گزارش مدیرکل نیز بر آن تأکید شده است. دبیرخانه قبل از نشست شورا در ماه مارس امسال این موضوع را که به روشنی در سوابق ثبت شده است، با شورا در میان گذاشت که سابقه موضوع بررسی به سال‌ها قبل برمی‌گردد و ضمن این‌که شامل مقدار خیلی کمی از مواد هسته‌ای می‌شود و این موضوع به خودی خود فوری نبوده و مستلزم خطر اشاعه‌ای نیست.
- دوم، ایران از زمان اجرای برجام در سال ۲۰۱۶ همیشه سطح بالایی از همکاری با آژانس را در زمینه نظارت و راستی‌آزمایی حفظ کرده است و در واقع این کشور، میزبان بیشترین تعداد بازرسی‌ها آژانس بوده است.
- سوم، معاون مدیرکل آژانس در امور پادمان جهت گفتگوی سیاسی دو بار به ایران سفر کرده است. ایران همچنین بار‌ها و بار‌ها بر آمادگی خود برای ادامه گفتگو و همکاری با آژانس جهت اجرای تعهدات خود تحت موافقت‌نامه پادمان جامع و پروتکل الحاقی (AP) تأکید نموده است ضمن این‌که ایران از آژانس برای بازدید و مشورت بیشتر دعوت کرده است.
گزارش فوق (GOV/۲۰۲۰/۳۰) گزارشی است که مدیرکل شخصاً آن را ارائه نموده است که مستلزم تأیید کشور‌های عضو نیست، اما با این وجود هنوز امکان دارد تا مبنایی را برای اقدام بعدی شورای حکام و حتی شورای امنیت فراهم سازد. به همین دلیل خاص، چنین گزارشی باید بی‌طرفانه و عینی بر اساس مفاد مربوطه موافقت‌نامه پادمان جامع (CSA) و پروتکل الحاقی (AP) باشد. در این زمینه تمایل دارم تا دبیرخانه در موارد زیر شفاف‌سازی‌هایی ارائه نماید:
اولاً، مبنای حقوقی خاص درخواست آژانس برای دسترسی باتوجه به مقررات مربوطه موافقت‌نامه پادمان جامع (CSA) و پروتکل الحاقی (AP) چیست؟ آیا این واقعیتی غیرقابل انکار نیست که نظرات مختلفی در شورا درخصوص سئوال مشروعیت درخواست فوق توسط آژانس وجود دارد؟
ثانیاً، آژانس در گزارش خود چنین نتیجه‌گیری کرده است که «سه فعالیت احتمالی» که احتمالاً در ایران وجود داشته است، یعنی «احتمال» مته‌کاری و ترکیب اورانیوم طبیعی، «احتمال» فرآوری و تبدیل سنگ معدن اورانیوم از جمله فلوریناسیون مربوط به چرخه سوخت هسته‌ای و «احتمال» آزمایش انفجاری متعارف از جمله در رابطه با آزمایش حفاظ در آماده‌سازی برای استفاده از آشکارساز‌های نوترونی به دلیل عدم راستی‌آزمایی وجود دارد. آیا با این وجود، این رویکرد آژانس مبتنی بر پیش‌داوری یا حتی فرض از پیش مجرم شناختن نیست؟
ثالثاً، از سه «احتمال» فوق، بدیهی است که هیچ قطعیتی از طرف آژانس در مورد فعالیت‌های مذکور وجود ندارد. در چنین شرایطی، خصوصاً در زمانی که ایران بار‌ها و بار‌ها عزم خود را برای ادامه همکاری با آژانس تکرار کرده و آژانس را برای گفتگو‌های بیشتر به ایران دعوت کرده است، چرا آژانس همچنان به نتیجه‌گیری در مورد «امتناع دسترسی ایران» و ارائه گزارش با چنین عجله‌ای اصرار دارد؟ آیا این حرکت به حل مشکل کمک خواهد کرد یا فقط وضع را بدتر می‌کند؟
با توجه به موارد فوق، چین همچنان بر این اعتقاد خود راسخ شده است که هنوز راه‌حلی در مورد موضوع دسترسی از طرف ایران وجود دارد. چین تحت چنین شرایطی نمی‌تواند با توجه به این رویکردی که گزارش مدیرکل در حال حاضر ارائه شده است و با نتیجه‌گیری مندرج در آن موافقت نماید. چین حتی نمی‌تواند با هیچ قطعنامه‌ای که مبنای آن مشاجره انگیز باشد، موافقت نماید.
برخی کشور‌ها ضمن پیشبرد پیش‌نویس قطعنامه، خطر این اقدام خود را نادیده می‌انگارند. این یک مورد کلاسیک از کاملاً بی‌مسئولیتی باتوجه به سیاست شترمرغی است. چنین پیش‌نویس قطعنامه‌ای، پس از تصویب، ممکن است احتمالاً مبنایی برای اقدامات بیشتر در شورای امنیت و مهر پایان بر برجام باشد که نه تنها به ضرر موافقت‌نامه پادمان جامع (CSA) و پروتکل الحاقی (AP) است بلکه کل رژیم جهانی منع اشاعه که معاهده عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای (NPT) به عنوان سنگ بنای آن است را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد.
چین از ایران می‌خواهد تا با جدیت به اجرای تعهدات خود تحت موافقت‌نامه پادمان جامع (CSA) و پروتکل الحاقی (AP) عمل نماید، از خود انعطاف‌پذیری و سازندگی نشان دهد و ارتباطات عمیق خود با آژانس در مورد موضوع دسترسی را با هدف یافتن راه‌حل در کوتاه‌ترین زمان از طریق گفتگو و همکاری ادامه دهد.
چین از آژانس می‌خواهد تا وظایف خود را به شیوه مستقل، عینی و بی‌طرفانه‌ای انجام دهد و فعالیت‌های نظارتی و راستی‌آزمایی در مورد ایران را مطابق مقررات مربوطه موافقت‌نامه پادمان جامع (CSA) و پروتکل الحاقی (AP) ضمن اجتناب از سیاسی کاری انجام دهد.
چین از آمریکا می‌خواهد تا از طریق دست‌کشیدن از فشار حداکثری خود بر ایران، سیاست نادرست خود را تغییر دهد.
چین همچنین از طرف‌های مرتبط می‌خواهد که از اعمال فشار ناخواسته به ایران با استفاده از قطعنامه‌ها و اعمال فشار بیش از این خودداری نموده و از به رأی گذاشتن این قطعنامه صرفنظر نمایند.
در این لحظه مهم، حفظ برجام به حفظ چندجانبه‌گرایی و رژیم بین‌المللی عدم اشاعه کمک می‌کند. همچنین حفظ برجام به حفظ صلح و ثبات در خاورمیانه، در راستای منافع اساسی همه طرف‌ها کمک می‌نماید.
چین از همه طرف‌های ذی‌ربط می‌خواهد که با برعهده گرفتن مسئولیت تاریخی خود با ادامه حمایت از گفتگوی سازنده و همکاری بین آژانس و ایران به منظور حل و فصل مناسب مسائل مربوط به اجرای پادمان، تصمیم تاریخی درستی بگیرند.
به هیچ وجه نمی‌توانیم اجازه دهیم موضوع هسته‌ای ایران مجدداً به جاده قدیمی تقابل برگردد.»
