شنب غازان یا غازانیه یکی از محله‌های تاریخی تبریز است که به دلیل اهمیت و موقعیت خاص خود در اواخر قرن هفتم و اوایل قرن هشتم ه.ق و در زمان حکومت ایلخانان بر ایران به عنوان مرکز پایتخت آن‌ها در تبریز انتخاب گردید.
بر اساس اسناد و کتب تاریخی (همچون جامع‌التواریخ اثر خواجه رشید) در زمان پادشاهی غازان خان هفتمین پادشاه ایلخانی، شنب غازان به‌عنوان شهری (اقماری) علمی، فرهنگی و سلطنتی در غرب تبریز تعالی یافت. آثار تاریخی متعددی به‌دستور سلطان غازان در جای جای ایران بنا برافراشته گشت که مهمترین و با شکوه‌ترین آن‌ها در شنب غازان تبریز ساخته شد.
مقبره غازان خان در غازانیه از حیث ارتفاع و زیبایی از عجایب ابنیه‌هایی به شمار می‌رفت که تا آن زمان در کشورهای اسلامی ساخته شده بود. عمارت‌هایی نیز از جمله: مسجد، دارالقرآن، مدارس، دارالایتام، حمام، رصدخانه، بیمارستان، کتابخانه، دارالسیادت، بیت‌القانون و بیت‌المتولی و ... بنا گشت و شنب غازان را به حد اعلای شکوهی رساند که با عظمت‌ترین و زیباترین مرکز پایتخت کشورهای اسلامی به شمار رفت و لقب «فردوس اعلا» گرفت و حمدالله مستوفی در نزهت‌القلوب آن را در تمام ایران بی‌نظیر خواند!
اما افسوس که همه این ابنیه‌های با ارزش بر اثر حوادثی چون جنگ‌ها و زلزله‌ها تخریب شده و بی‌توجهی‌ها باعث معدومیت آن شکوه گشت.
حمام تاریخی شنب غازان
حمام تاریخی شنب غازان در سال ۱۳۴۵ه.ق بر روی خرابه‌های عمارت شنب غازان و بااستفاده از الگوهای معماری قاجار ساخته شده و بیشتر مصالح به کار رفته برای ساخت این بنا از بقایای ویرانه‌های عمارت شنب غازان، و ایلخانی است. پلان این حمام زیبا شکلی خاص و منحصر به‌فرد دارد و به نظر می‌رسد دلیل آن ساخت حمام توسط خود اهالی و با شیوه‌ای محلی می‌تواند باشد. مساحت این بنا ۳۰۰ متر مربع بوده و شامل قسمت‌های: ورودی، میان‌در، گرم‌خانه، نظافت‌خانه، سرویس‌های بهداشتی، خزینه و خلوتی است.
به دلیل اهمیت تاریخی حمام شنب غازان تبریز و مصالح به کار رفته در آن، شورای ثبت آثار تاریخی و فرهنگی استان آذربایجان شرقی در سال ۱۳۹۰ شمسی اقدام به ثبت آن به‌شماره ۲۹۵۲۶ در فهرست آثار ملی نمودند. اما متاسفانه در سال‌های اخیر تنها اثر تاریخی بر جای مانده از آن شکوه و عظمت شنب غازان، علی‌رغم ثبت ملی شدن، مورد بی مهری قرار گرفته و در معرض خطر نابودی و تخریب کامل می باشد.
به‌راستی چه کسی در برابر تاریخ و نسل‌های آتی مسئول است؟!
غارانیه را می‌توان هویت و تمدن درخشان و با ارزش آذربایجان نام نهاد که آثار بسیارش در دل خاک مدفون شده است و تنها بازمانده و اثر آشکار آن نیز آخرین نفس های حیات خود را می‌کشد. این در حالی است که مهمترین رویداد گردشگری جهان اسلام در سال ۲۰۱۸ در تبریز رقم خواهد خورد. ولی سوال اساسی این‌جاست که آیا تبریز و بالاخص شنب غازان به عنوان پایتخت وسیع‌ترین و باشکوه‌ترین حکومت اسلامی در تاریخ اسلام از بزرگترین پتانسیل گردشگری موجود بهره‌ای خواهند برد؟
اهمیت شکوفایی و احیای تاریخ زرین شنب غازان برای سال ۲۰۱۸ به گونه‌ای است که گویی مرواریدی گران‌بها را در صدف برای روزی مهم و تاریخی پنهان کرده باشند! امید است این نگاشته‌ها تلنگری باشد برای مسئولینی که دغدغه فرهنگ دارند و خواهان آنند که چهره واقعی تاریخ این شهر کهن را به جهانیان نشان دهند.
