این هفته، هفته بسیج دانش‌آموزی است و نام 36 هزار شهید دانش‌آموز را یادآوری می‌کند که در رأس آنها، «حسین فهمیده» است.
8 آبان سالروز شهادت شهید «محمدحسین فهمیده»، نوجوان 13 ساله و نماد فداکاری و سمبل گذشت نوجوانان این مرز و بوم است؛ او که مصداق عینی و ترجمان ساده و بی تکلّفی از زیباترین مفاهیم و ارزش های انسانی در عصر حاضر و راهبری بزرگ برای همه جوامع فارغ از رنگ، نژاد ، آیین و مرام است و به پاس این رشادت او در این سن کم،به نام «روز نوجوان» نامگذاری شده است.
گرچه این شهید از نظر سنی در عنفوان نوجوانی بود، اما روح بلند، همت و غیرت مثال زدنی‌اش، جریان‌ساز و محور مردانگی و قهرمانی در آوردگاه نبرد با اهریمنان زمان بود.
بزرگ نوجوان و قهرمان بی‌بدیلی که اوج فداکاری و مردانگی‌اش، زمینه‌ساز و چراغ راه هزاران نوجوانی شد که به تأسی و پیروزی از مرام و منش بی‌مانندش که برگرفته از یگانه نوجوان قهرمان قیام عاشورا، حضرت قاسم‌الحسن (ع) بود، سبب‌ساز جانفشانی‌های مثال زدنی در طول 8 سال دفاع مقدس شد؛ بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی حضرت امام خمینی (ره) نیز او را رهبر و مقتدای خود مورد خطاب قرار داد.
اهمیت و نقش بسیار مهم ترویج فرهنگ ایثار و از خود گذشتگی که تجسم و نماد عینی آن را در فرهنگ شهادت به خوبی می توان به وضوح دید و نیز ضرورت گسترش چنین فرهنگی در بین اقشار مختلف جامعه، خاصه دانش آموزان و نوجوانان، باعث شده است که در طول سال های پس از پایان دفاع مقدس در تألیف و تدوین محتوای کتب درسی مقاطع مختلف به این مهم به صورت خاص پرداخته و شخصیت و منش بزرگمردان عرصه دفاع مقدس که با مردانگی و غیرت خود، حماسه‌سازان بزرگی در تاریخ این مرز و بوم شده‌اند به تصویر کشیده شود و جان تشنه صدها هزار کودک و نوجوان را با این دریای بی کران معرفت سیراب کنند.
هر چند که در کتاب‌های درسی به موضوع ایثار و شهادت توجه شده است و نسبت به سالهای گذشته رنگ و بوی ایثارگری در کتاب‌های درسی بسیار نمایان‌تر است اما نام شهید فهمیده آن طور که باید، در کتاب‌های درسی وجود ندارد.
در گذشته در کتاب فارسی پایه سوم دبستان، درس جداگانه‌ای پیش‌بینی شده بود که به زندگی شهید فهمیده می‌پرداخت اما در سالهای گذشته این درس حذف شد و درس جدیدی به نام فداکاران نوشته شد.
درسی که شهید فهمیده یک پاراگراف از آن را به خود اختصاص داده است.
آغاز ماجرا در ابتدای سال تحصیلی جدید
در ابتدای سال تحصیلی، اخباری منتشر شد مبنی بر اینکه درس «رهبر کوچک» از کتاب هدیه‌های آسمانی پایه ششم ابتدایی حذف شده است؛ درسی که مربوط به شهید فهمیده بود.
این حرکت عجیب و برخلاف انتظار که از سوی معتبرترین مرجع و متولی اصلی تدوین محتواهای درسی نظام تعلیم و تربیت صورت گرفت، واکنش‌های زیادی در داخل کشور و جوسازی و شانتاژ خبری وسیعی از سوی معاندان و دشمنان قسم خورده نظام و در رأس آنها رژیم صهیونیستی به دنبال داشت.
موج اعتراض‌ها به صورت گسترده و فراگیر در بین اقشار مختلف جامعه ایجاد شد و نشان داد که علی رغم گذشت نزدیک به 30 سال از پایان جنگ تحمیلی، هنوز خاطره حماسه سازی‌های شهدای دفاع مقدس و به خصوص شهید نوجوان این جنگ نابرابر، در اذهان به خوبی ماندگار است.
در این میان مسئولان ارشد وزارت آموزش و پرورش، مدیران سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی و دفتر تألیف کتاب‌های درسی، هریک به این موضوع پاسخ داده و سعی در متقاعد کردن مخاطبان خود کردند که قصد بدی از این موضوع نبوده است.
تحلیل‌ها و تفسیرهای مختلفی از سوی افراد کارشناس و غیر کارشناس در مجامع و محافل گوناگون بیان شد و در این راستا حجت‌الاسلام و المسلمین محی‌الدین بهرام محمدیان رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در 4 مهر سال جاری در نشست خبری پیرامون دلایل حذف برخی دروس مربوط به فرهنگ ایثار و شهادت در کتب درسی سال تحصیلی جاری، در جمع خبرنگاران اظهار داشت: در سالیان سال رویکرد ما این بود که بحث جهاد، شهادت و ادبیات مقاومت در کتب درسی بیان شود و این بحث‌ها از اهداف بنیادین ما است و اگر بخواهیم چنین موضوعاتی در بین نسل‌های بعدی جاری شود نیاز به پردازش و پرداختن به این موضوعات هستیم.
وی ادامه داد: به همین جهت در سالهای اخیر در کتب درسی به نوعی از شهدا تجلیل شده و به برخی شهدای شاخص مانند شهیدان چمران، فرماندهان ارشد سپاه، بسیج و ارتش، شهدای روحانی و شهدای دانش‌آموز پرداخته شده است و این مباحث از پایه اول ابتدایی تا پایه دهم در کتاب‌های درسی وجود دارد.
حجت‌الاسلام و المسلمین محمدیان افزود: این کار ما مورد بغض بعضی از کشورها و معارضین نظام جمهوری اسلامی قرار گرفته است و برخی رسانه‌های صهیونیستی نسبت به این کار اعتراض داشتند ضمن اینکه آنها تفسیر ناروایی مبنی بر اینکه این کار باعث ایجاد روحیه جنگ‌جویی و نفرت در بین دانش‌آموزان می‌شود را اعلام کردند.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تأکید کرد: کسانی به ما ظلم کرده‌اند و مورد نفرت ما قرار دارند و باید دانش‌آموزانمان را نیز مورد توجه این موضوع قرار دهیم ضمن اینکه ادبیات مقاومت از جمله بحث فلسطین و جنوب لبنان نیز در کتاب‌های درسی مورد توجه قرار گرفته است.
حجت‌الاسلام و المسلمین محمدیان با اشاره به حذف درس مربوط به شهید فهمیده در کتاب درسی پایه ششم سال تحصیلی جدید عنوان کرد: برخی دوستان هم عجول بوده و هم دقت لازم را در این خصوص نمی‌کنند؛ باید برنامه درسی هر ساله ارزشیابی شود؛ در سالهای گذشته در پایه ششم ابتدایی درس «رهبر کوچک» نامگذاری کرده‌ایم که احساس کردیم عنوان آن مناسب نیست به این دلیل چون قصد داشتیم بحث شهادت را مطرح کنیم، به جای درس «رهبر کوچک»، شهیدان زین‌الدین و همت ذکر شده و یک مرکز نوستالژیک دفاع مقدس مورد توجه قرار گرفت که آن پادگان دوکوهه است که به صورت داستان‌واره در کتابی با عنوان «سرزمین سبز» بیان شده است.
وی در تشریح جزئیات این درس تصریح کرد: در این درس به بحث راهیان نور اشاره شده و به مباحث سفر، آداب آن، ارزش‌های انقلاب اسلامی و شهادت توجه شده است و این موضوع با شهدای 17 شهریور شروع شده است.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی اضافه کرد: در این درس اعلام کردیم که محل آغاز انقلاب از شهرها تا مرزها بوده است و همه این موارد بر اساس برنامه مشخصی است؛ در این درس قسمتی که مربوط به شهید فهمیده است، حذف شده و در پایه سوم ابتدایی موضوع شهید فهمیده شهیده سهام خیام دانش‌آموز دختر، معلم شهید فداکار امیدزاده و ریزعلی خواجوی نیز آورده شده است.
حجت‌الاسلام و المسلمین محمدیان متذکر شد: بحث دیگر کتب سال پایه هفتم است که مورد تجدید نظر قرار می‌گیرد و در آنجا بخشی تحت عنوان درسی با محوریت بسیج دانش‌آموزی مطرح می‌شود که شهید فهمیده به عنوان شهید شاخص در آن درس معرفی و مطرح می‌شود که این برنامه آینده سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی است.
وی بیان داشت: گلایه ما این است آنها که بیان می‌کنند این موضوع را رادیو اسرائیل گفته است و بر علیه سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی صحبت کردند، در حقیقت با اسرائیل همصدا شدند زیرا این مجموعه کارهای همکاران ما بوده است و همه مطابق با منطق برنامه‌ریزی درسی فکر شده و صورت گرفته است و ما اعلام کرده‌ایم که دانش‌آموز 13 ساله را متناسب با سن دانش‌آموز پایه هفتم مطرح شود و این ابراز همسویی با اسرائیل گناه نابخشودنی است.
رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی تأکید کرد: این سازمان و آموزش و پرورش به دنبال ارائه و بارورسازی ارزش‌های دفاع مقدس است؛ برای نمونه درس ولایت فقیه نیز یک بحث دینی است اما این بحث تنها یک مسئله دینی نبوده بلکه موضوع سیاسی است و ضمن اینکه در درس تعلیمات دینی وجود دارد باید در درس مطالعات اجتماعی نیز وجود داشته باشد.
حجت‌الاسلام و المسلمین محمدیان افزود: طرح ما این است که نهادسازی روز بسیج دانش‌آموزی انجام شود و موضوع شهید حسین فهمیده به عنوان درس مستقل و متناسب با بسیج دانش‌آموزی مطرح شود.
وی خاطر نشان کرد: در سال آینده در پایه هفتم درس شهید فهمیده در موضوع 13 ساله‌ها و به صورت ویژه پرداخته و ارائه می‌شود.
در این میان مسئولان سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش کشور و به ویژه دفتر تألیف کتب درسی همواره بر عدم هرگونه سوءنیتی در این خصوص تأکید داشته و تصریح کردند که این کار بر اساس برنامه مدون و برنامه‌ریزی شده قبلی و به صورت هماهنگ با برنامه درسی تنظیم و انتشار پیدا کرده است و همواره بر ترویج فرهنگ ایثار و شهادت در کتاب درسی تاکید داشتند و آن را به نوعی اختلاف سلیقه در بیان محتوایی این موضوع از نظر زمان و مکان در کتب درسی بیان کردند.
فرشته فهمیده خواهر شهیدان «محمد حسین و داوود فهمیده»، در پاسخ به این پرسش که در خصوص «حذف درس شهید فهمیده از کتب درسی چه نظری دارید؟»، تصریح کرد: به عنوان یک فرهنگی به این موضوع ورود پیدا نکرده‌ام؛ چرا که بعد از چاپ مطلب در کتب درسی دیگر نمی‌توان به آن ورود پیدا کرد و تغییری در آن ایجاد کرد.
وی اضافه کرد: شاید نگرانی و ناراحتی خیلی از افرادی که ما می‌گوییم به حواشی پرداخته‌اند، این بود که اصل مطلبی که در درس پانزدهم کتاب پایه ششم حذف شده بود، مربوط به بیان تاریخی امام خمینی (ره) در خصوص این شهید بود.
خواهر شهید فهمیده متذکر شد: بنده فکر می‌کنم اسم شهید فهمیده برای دیگران ملاک نبود؛ بلکه یک جمله تاریخی از امام خمینی (ره) بود و یا اینکه رهبر معظم انقلاب که در خصوص این شهید می‌فرمایند «شهید فهمیده حاصل تربیت صحیح اسلامی است».
فهمیده با تأکید بر اینکه این جملات تاریخی از ذهن‌ها پاک نمی‌شود، افزود: جمله‌ای که امام خمینی(ره) در وصف شهید فهمیده می‌گویند، نه تنها برای یک نوجوان 13 ساله مانند شهید فهمیده بود؛ بلکه این نوجوان 13 سالهای بود که «رهبر او، او را رهبر خود نامید» و جمله تاریخی امام (ره) ملاک کسانی بود که دغدغه حذف این موضوع را داشتند.
وی تصریح کرد: بحث همه ما روی بیان تاریخی امام خمینی(ره) بود که قید کرده بودند و آن حذف شده است.
به هرصورت در حالی که رسانه های مغرض بیگانه، خاصه رژیم صهیونیسی با توجیه و استدلال غیر منطقی خود مبنی بر ترویج خشونت در بین نوجوان ایرانی، سعی در ماهی گرفتن مطلوب خود از آب گل آلود ایجاد شده داشتند، با توضیحات مسئولان آموزش و پرورش و تأکید بر رفع این سوءتفاهم به صورت بخشنامه ویژه به همه مدارس کشور و پیوست دوباره این موضوع به این مبحث درسی برای سال تحصیلی جاری، فضای ملتهب را تلطیف و بر ارائه این محتوای ارزشمند در سال تحصیلی آینده و به صورت مشخص و سازمان دهی شده در کتاب پایه هفتم، متناسب با سن دانش آموزان این مقطع که همسان با سن شهید 13 ساله دفاع مقدس،«شهید محمد حسین فهمیده»، است، در کتاب مطالعات اجتماعی و یا ادبیات فارسی تأکید و تصریح دارند.
اما همگان باید بدانیم که ترویج ارزش‌های والای دفاع مقدس و شرح حال بزرگ مردان و اسطوره‌های این دفاع جانانه، نه تنها هرگز کهنه و مندرس نمی‌شود؛ بلکه به دلیل نشأت گرفتن از والاترین مکتب انسان ساز تاریخ که همانا قیام عاشورا و نهضت سرور و سالار شهیدان امام حسین (ع) است، خود سب ساز فرهنگی غنی از ارزش‌های متعالی انسانی است که امروز الگو و اسوه بسیاری از نوجوانان و جوانان کشورهای اسلامی و غیر اسلامی شده است.
پر واضح و مبرهن است که اهتمام به ترویج این فرهنگ متعالی و باز خوانی و انتشار آن در متون مختلف تحصیلی از دوره ابتدایی تا بالاترین سطوح تحصیلی متناسب با شرایط فکری و روحی افراد، می تواند جامعه امروز و آینده کشورمان را بیمه کرده و تا زمانی که بتوانیم چنین محتواهای ارزشمندی را با توجه به اقتضائات روز جامعه و در قالب های بدیع هنری و به زبانی هنرمندانه در کتب درسی و آموزشی بیان کنیم، می‌توان ادعا کرد که دغدغه داشتن منشور جامع انسان سازی، برای هدایت و راهبری صحیح نسل نوجوان و جوان را نداشته باشیم.
