آمریکایی‌ها؛ پیشتازان فرار مالیاتی

طبق نظر بسیاری از کارشناسان اقتصادی این معضل را می‌توان با فرهنگ‌سازی، تدوین قوانین موثر و بهبود کارکردهای دستگاه مالیاتی کشورها تا حد مطلوبی برطرف کرد. طبق تعریف هر تلاش غیرقانونی به جهت پرداخت نکردن مالیات، فرار مالیاتی شناخته می‌شود. این فرار ممکن است صورت‌های مختلفی داشته باشد که در نهایت منجر به پرداخت نکردن مالیات یا پرداخت ناقص آن می‌شود. از آنجا که پرداخت مالیات یکی از مباحث مهم اقتصادی در تمام کشورها به حساب می‌آید و ابزاری برای تامین هزینه‌های جاری و عمرانی دولت‌هاست، فرار مالیاتی می‌تواند خسارات بسیاری به اقتصاد کشورها وارد کند. طبق گزارش‌های به دست آمده، سالانه اقتصاد جهانی، میلیاردها دلار درآمد خود را به واسطه فرارهای مالیاتی از دست می‌دهد. با توجه به تازه‌ترین مقاله منتشر شده، امریکا از کشورهایی است که سالانه بیشترین خسارت را از فرار مالیاتی می‌بیند.

 این مقاله درحالی منتشر شده که در سایر گزارش‌ها امریکا در زمینه جمع‌آوری و وصول مالیات به عنوان یکی از بهترین نظام‌های مالیاتی معرفی شده است. در این کشور، پرداخت مالیات براساس گزارش داوطلبانه مالیات‌دهندگان در مورد درآمدشان است. طبق قوانین مالیاتی در این کشور مالیات‌دهندگان موظف هستند، گزارش صحیحی از درآمد خود به ادارات مالیاتی ارائه دهند. با این‌ حال مساله فرار مالیاتی در امریکا موضوعی مهم و قابل توجه است. طبق سایر گزارش‌های به دست آمده، شهروندان امریکایی سالانه درآمد خود را درصدی کمتر از واقعیت گزارش می‌دهند که بر این اساس درآمد مالیاتی این کشور با خسارت و کاهش بسیاری روبه‌رو می‌شود. آن طور که در این مقاله مشخص شده، این کشور سالانه حدود 188.8میلیارد دلار با کاهش درآمد مالیاتی روبه‌رو بوده که این مبلغ معادل 1.13درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور برآورد شده است.

چین نیز از دیگر کشورهایی است که با تمام تلاش‌های صورت گرفته در راستای قانونمند کردن نظام مالیاتی، سالانه بخشی از درآمد مالیاتی خود را به دلیل فرار از پرداخت مالیات از دست می‌دهد.

آن طور که در گزارش‌ها به دست آمده در سال‌های اخیر، دولت چین تلاش‌های بسیاری برای اصلاح قانون مالیات بر ارزش افزوده و افزایش درآمد مالیاتی کرده است. همچنین برای مقابله با تجارت‌های مرزی، سیستم مالیاتی جدیدی برای واردات وضع کرده است. با این حال طبق آخرین گزارش‌های به دست آمده، این کشور سالانه حدود 66.8 میلیارد دلار از درآمد مالیاتی خود را به واسطه فرار از پرداخت مالیات از دست می‌دهد.

ژاپن و هند نیز از دیگر کشورهایی هستند که فرار مالیاتی خسارت‌هایی به اقتصادشان وارد کرده و سالانه بخشی از درآمد مالیاتی خود را از دست می‌دهند.

آن طور که در این بررسی آمده در ژاپن، سالانه حدود 46.8میلیارد دلار از درآمد مالیاتی از دست می‌رود که این مبلغ در هند حدود 41.2میلیارد دلار برآورد شده است. در سایر گزارش‌ها گفته شده که بیش از نیمی از درآمدهای دولت‌ هند از محل دریافت مالیات تامین می‌شود.

طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول، کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی حدود 2تا 3درصد از کل درآمد مالیاتی سالانه خود را از دست می‌دهند که این درصد کاهش درآمد مالیاتی در کشورهایی که درآمد پایین‌تری دارند، بیشتر است. در ادامه نام کشورهای فرانسه و آلمان نیز به چشم می‌خورد. فرانسه سالانه نزدیک به 19.8میلیارد از درآمد خود را به دلیل فرارهای مالیاتی از دست می‌دهد. همچنین آن طور که در گزارش‌ها آمده، آلمان از کشورهایی است که فعالیت‌های بسیاری برای مقابله با فرار مالیاتی دارد. با این‌ حال کاهش‌ درآمد ناشی از فرار مالیاتی در این کشور سالانه حدود 15میلیارد دلار برآورد شده است. در استرالیا و اسپانیا، میزان از دست دادن درآمد مالیاتی سالانه مبلغی کمتر از 10میلیارد دلار برآورد شده است.

در میان کشورهای مورد بررسی، کره جنوبی و بریتانیا سالانه کمترین میزان از درآمد مالیاتی خود را از دست می‌دهند. آن طور که در گزارش‌ها آمده، کره جنوبی و بریتانیا، سالانه حدود 1.1میلیارد از درآمد مالیاتی خود را بر اثر فرار مالیاتی شهروندان از دست می‌دهند. در سال‌های اخیر در این دو کشور،‌ برنامه‌های بسیاری در جهت ریشه‌کن کردن فرار مالیاتی ارائه شده که منجر به جلوگیری از کمتر شدن درآمد مالیاتی شده است. در بریتانیا نیز در سال‌های اخیر به دلیل افزایش فرار از مالیات، قوانینی از سوی اداره خزانه‌داری پیشنهاد شده که طبق آن، هیچ حسابدار یا مشاوری نمی‌تواند به مشمولان مالیاتی راه حل برای فرار از مالیات ارائه دهد و در صورت این کار حدود 100درصد از رقم فرار مالیاتی، جریمه خواهند شد.

طبق نظر کارشناسان، دلایل اصلی فرار مالیاتی در کشورها یکسان است. همچنین افزایش نرخ‌های مالیاتی ضمن اینکه انگیزه‌های سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد، زمینه لازم برای اجتناب از پرداخت مالیات و فرار مالیاتی را نیز فراهم می‌آورد.

از مهم‌ترین پیامدهای فرار مالیاتی، بی‌عدالتی اقتصادی و اجتماعی است. در واقع فرار از پرداخت مالیات می‌تواند توان رقابت اقتصادی را به‌ نفع فراریان مالیاتی تغییر ‌دهد همچنین یکی دیگر از پیامدهای فرار مالیاتی، تشدید و گسترش همین پدیده است.