خط لوله گاز تاپی نماد کارشکنی عربستان در مناسبات انرژی ایران

ام جی اکبر مشاور وزیر خارجه هند اعلام کرد: هند به تعهدات خود در پروژه خط لوله تاپی به شدت پایبند است.

وی گفت: هند به تعهدات مالی خود در تأمین بخشی از 10 میلیارد دلار برای پروژه بین المللی خط لوله تاپی که به حل مشکل کمبود انرژی در آسیای جنوبی کمک می کند، پایبند است.

مشاور وزیر خارجه هند همچنین از نگرانی های خود درباره امنیت این خط لوله و ثبات عرضه گاز سخن گفت.

اکبر در سخنان خود در بیست و پنجمین نشست کمیته مشترک اجرایی پروژه تاپی (ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند) در سرهت آباد ترکمنستان گفت: در شرایط فعلی با توجه به نیاز انرژی هند چندین پیشنهاد برای احداث خط لوله گاز پیش روی ما قرار دارد، با این وجود ما به شدت به پروژه تاپی پایبندیم.

مشاور وزیر خارجه هند به سخنان 'نارندرا مودی' نخست وزیر هند در جریان سفرش به ترکمنستان در جولای 2015 اشاره کرد که از پروژه تاپی به عنوان مهمترین طرح در روابط دو کشور یاد کرده بود.

این مقام مسئول در بخشی دیگر از اظهاراتش گفت: پروژه تاپی چیزی بیشتر از جمع منافع چهار کشور است. این پروژه عرصه ای را برای همکاری های منطقه ای فراهم کرد که قطعاً می تواند نویدبخش همکاری های بیشتر باشد.

اکبر ضمن ابراز نگرانی از تأمین امنیت آن بخش از خط لوله که از مناطق جنگ زده افغانستان و پاکستان می گذرد، از آمادگی کشورش برای میزبانی نشست مشترک بعدی در سپتامبر 2018 در هند خبر داد.

مشاور وزیر خارجه هند در بخش های پایانی سخنان خود اظهار کرد: ما باور داریم که خط لوله گاز تاپی روابط سیاسی در منطقه را دگرگون خواهد کرد و به ایجاد اعتماد بین کشورهای حاضر در این پروژه کمک خواهد کرد تا به عنوان همسایگان و شرکای یکدیگر به همکاری های خود ادامه دهیم.

هند سومین مصرف کننده بزرگ انرژی و چهارمین واردکننده بزرگ گاز مایع طبیعی در جهان است. ترکمنستان چهارمین منابع بزرگ گاز طبیعی جهان را در اختیار دارد، این کشور احداث سهم خود از خط لوله تاپی را در دسامبر 2015 آغاز کرد.خط لوله تاپی توانایی جابه جایی روزانه 90 میلیون متر مکعب گاز را برای مدت سی سال خواهد داشت، قرار است این پروژه امسال به مرحله بهره برداری برسد.

این پروژه، سوخت تمیز در اختیار اقتصادهای درحال رشد هندوستان و پاکستان خواهد گذاشت. پس از بهره برداری از این پروژه روزانه 325/1 میلیارد فوت مکعب گاز در اختیار پاکستان و هند و 500میلیون فوت مکعب در اختیار افغانستان قرار می گیرد.

خط لوله گازی تاپی (ترکمنستان - افغانستان - پاکستان - هند) یک خط لوله ١٠٧٨ مایلی است که قرار است گاز ترکمنستان را به هند ترانزیت کند. هزینه اجرای این طرح بین 7.5 میلیارد تا ١٠ میلیارد دلار برآورد می شود.براساس طرح اولیه، این خط لوله ظرفیت تحویل ٩٠ میلیون مترمکعب در روز گاز یا ٣٠ میلیارد مترمکعب در سال را دارد.

خط لوله تاپی از میدان گازی دولت آباد ترکمنستان آغاز می شود و موازی با بزرگراه هرات، از افغانستان به قندهار خواهد رسید و پس از آن در پاکستان از شهر کویته به مولتان هند امتداد می یابد.ترکمنستان قصد دارد که کنسرسیوم ساخت خط لوله گازی ترکمنستان - افغانستان - پاکستان - هند موسوم به خط لوله تاپی را انتخاب کند.

از مهم ترین موانع پیش روی ساخت این خط لوله، رقابت منطقه ای و تاریخی هند و پاکستان است، به دلیل اینکه عبور خط لوله تاپی به هند باید از داخل سرزمین پاکستان عبور کند، باعث وابستگی دهلی نو به اسلام آباد می شود، که باعث نارضایتی مقامات هندی است.

حتی طرح ساخت خط لوله صلح که قرار بود گاز ایران را به پاکستان و هند برساند، به دلیل نگرانی هندی ها نسبت به وابسته شدن به اسلام آباد، بلاتکلیف باقی ماند و در مرحله بعد نام آن به دلیل خروج هند از این طرح به خط لوله آی.پی (ایران به هند) تبدیل شد.

مانع دیگر ساخت خط لوله تاپی، معضل مالی است که گفته می شود عربستان تمایل دارد این مانع را برطرف کرده و برای ساخت این خط لوله سرمایه گذاری کند.مانع دیگر پیش روی ساخت این خط لوله، تهدیدات امنیتی است. خط لوله تاپی باید از مناطق ناامن افغانستان عبور کند که گروه های تروریستی مانند طالبان و داعش در آنجا نفوذ دارند، در واقع یکی از دلایلی که انگیزه کشورهای ذینفع در این پروژه را تاکنون سست کرده، نگرانی امنیتی مربوط به این طرح است.

با توجه به موانع موجود، کارشناسان صنعت نفت پیش بینی می کنند که بازی سیاسی عربستان با خط لوله تاپی، نتیجه ای جز شکست برای ریاض به دنبال نداشته باشد.

خط لوله گاز تاپی نماد کارشکنی عربستان در مناسبات انرژی ایران

بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت ایران قبلا درباره ساخت خط لوله انتقال گاز تاپی که قرار است گاز ترکمنستان را از طریق افغانستان و پاکستان به شبه قاره هند منتقل کند و رقیب صادرات گاز ایران باشد، گفت: خیلی بعید است که خط لوله گاز تاپی، ساخته شود.

وی درباره ساخت خط لوله انتقال گاز تاپی و اعلام آمادگی عربستان برای تامین مالی ساخت این خط لوله، اظهار کرد: موانعی در راه ساخت این خط لوله وجود دارد زیرا کسی که بتواند بین پاکستان و هند، تفاهم ایجاد کند کار بسیار دشوار و مهمی را انجام داده است.

عربستان در تازه ترین اقدام، اعلام کرده است که در ساخت خط لوله انتقال گاز تاپی که قرار است گاز ترکمنستان را از طریق افغانستان به کشورهای پاکستان و هند انتقال دهد، سرمایه گذاری می کند.

با توجه به اینکه خط لوله گاز تاپی، رقیب طرح های صادرات گاز ایران به پاکستان و هند است، برخی کارشناسان از این اقدام عربستان به عنوان کارشکنی در مناسبات انرژی ایران یاد می کنند.