ریشه معضل بیکاری به کجا بر میگردد؟
۱- بالا بودن توقع قشر تحصیل کرده
۲-تئوری بودن آموزش‌های دانشگاهی
۳-رشد قارچ گونه دانشگاه‌های
رشد قارچ گونه دانشگاه‌های شبانه، آزاد، غیرانتفاعی، پیام نور و علمی و کاربردی با ارائه رشته‌ها و گرایش‌های متعدد و سهولت ورود و فارغ التحصیلی از مراکز این دانشگاه‌ها از دیگر عوامل بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی است، زیرا این دانشگاه‌ها باعث می‌شود سطح کیفی آموزش‌های دانشگاهی به شدت افت کرده و شاهد سیل عظیم تحصیلکرده‌های ناکارآمد، بیکار، فاقد مهارت و دانش عملی و سردرگم باشیم و تنها نتیجه این دانشگاه درآمدزایی و دوشیدن دانشجویان است.
۴-ارتباط نداشتن رشته‌های دانشگاهی با نیاز بازار کشور
یکی دیگر از عوامل افزایش فارغ التحصیلان بیکار در کشور ناکارآمدی نظام آموزش عالی و ضعف این نهاد در ایجاد هماهنگی میان بازار کار و خروجی دانشگاه‌ها و حتی خروجی متناسب با بازار کار باز میگردد چرا که درآمدزایی صرف موجب شده تا امروزه شاهد این حقیقت تلخ باشیم که عدم توجه به تناسب رشته‌های دانشگاهی و بازار کار موجب انباشته شدن فارغ التحصیل در برخی رشته‌ها شده است و این امر باعث شده امروز شاهد این حقیقت تلخ باشیم که به طور متوسط یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر از خروجی دانشگاه‌ها نتوانند کاری متناسب با رشته تحصیلی خود پیدا کرده و به جمعیت بیکار کشور افزوده شوند تاجایی که حتی وزارت کار در تازه‌ترین گزارش خود با موضوع وضعیت اشتغال و بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی و بیکارترین رشته‌های دانشگاهی کشور اعلام کرد: جامعه فارغ التحصیل یا در حال تحصیل به عنوان یکی از اصلی‌ترین سرمایه انسانی هر کشوری محسوب می‌شود که متاسفانه امروزه منطبق نبودن رشته‌های تحصیلی با نیاز بازار کار یکی از مشکلاتی است که گریبان بسیاری از دانش آموختگان دانشگاهی را گرفته است و در واقع در بسیاری از رشته‌های دانشگاهی که این روز‌ها جوانان از آن‌ها فارغ التحصیل شده و منتظر پیدا کردن شغل هستند هیچ گونه بازار کاری وجود نداشته و به اصطلاح عام بازار کار بسیاری از رشته‌های خاص دانشگاهی به صورت ۱۰۰ درصدی اشباع شده است.
تا به امروز وعده و وعید‌های بسیاری از سوی مسئولان مبنی بر جذب نیرو‌های متخصص و فعال در بخش‌های دولتی و مدیریتی ارائه می‌شود، اما متاسفانه میزان بیکاری در بین جوانان تحصیل کرده و حضور پر رنگ افراد بی تخصص در پست‌های مدیریتی و مهندسی تغییری نکرده است
اعتماد به بخش خصوصی باید در دولت تقویت شود
حامد مظاهریان معاون سابق وزیر راه و شهرسازی، با بیان اینکه متاسفانه سابقه بیکاری در کشور به چند تفکر اشتباه باز میگردد، گفت: در گذشته مردم تصور می‌کردند دولت یک فرد قدرتمند و پولداری است که شغل با حقوق ثابت ایجاد می‌کند و همین موضوع باعث شد که با تاسیس دانشگاه تهران نیرو‌های متخصص و حرفه‌ای را تربیت کنند، زیرا که نیاز به این نیرو‌ها در آن دوره بسیا ر زیاد بود.
وی ادامه داد: متاسفانه این انگاره در ۲ دهه گذشته دگرگون شد و دو تیغ همزمان به کار افتاد بطوریکه آموزش عالی اقدام به رشد ملایم با شیب کم در تربیت نیروی دانش آموخته کرد و ظرفیت دانشجویان در آن دوره ۲۳ برابر شد.
مظاهریان افزود: این گسترش تربیت نیرو تحصیل کرده از جانب آموزش عالی کشور برنامه ریزی شده نبود.
معاون سابق وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه بعد از گذشت مدتی دولت پولداری که اقدام به تعریف کار می‌کرد بخش عمده‌ای از ثروت خود را از طریق کاهش قیمت نفت و همچنین کاهش صادرات نفت از دست داد و توزیع پول در این حوزه متفاوت شد.
وی اظهار کرد: قیمت نفت نسبت به ۴۰ سال گذشته افزایش یافته، اما تولید نفت از ۶ و نیم میلیون بشکه به ۲ و نیم میلیون بشکه کاهش یافته و همین موضع باعث شده که دولت پولدار گذشته دیگر آن ثروت و دارایی را نداشته باشد حرکت این دو شاخه قیچی باعث گسترش بیکاری در بین جوانان شده است.
مظاهریان با اشاره به اینکه باید در چنین شرایط اقتصادی نگاه به تولید کار تغییر کند، گفت: بازار کار باید با خلاقیت و نو آوری همراه باشد و در حقیقت برای تولید کار باید انگاره‌ها را تغییر دهیم.
معاون سابق وزیر راه و شهرسازی توضیح داد: توجه به بخش خصوصی و رفع موانع پیش روی این بخش در این دوره کم بوده است و باید با حمایت از بخش خصوصی و افزایش ظرفیت و اعتماد به این حوزه بتوانیم زمینه حضور جوانان مشتاق به کار را افزایش دهیم.
وی گفت: باید بروکراسی های ملزم برای ایجاد یک کسب و کار‌ها را تغییر دهیم به طور مثال باید مدت زمان ایجاد یک کارآفرینی را کاهش دهیم.
مظاهریان با اشاره به اینکه قیاس‌هایی در جهان وجود دارد که نشان می‌دهد یک اقتصاد چگونه می‌تواند با حضور بخش خصوصی فعالیت کند و کشور‌ها بر همین اساس رده‌بندی می‌شوند در این بین کشور سنگاپور مدت زمانی که برای ایجاد یک کارآفرینی و اشتغال نیاز دارد ۲.۵ تا ۳ روز است، اما ایران حداقل بیش از چندین ماه زمان نیاز دارد تا اقدام به راه‌اندزای کارآفرینی کند به همین دلیل ایران در بین این کشور‌ها دارای رتبه ۳ رقمی است.
معاون سابق وزیر راه و شهرسازی اظهار کرد: در زمینه کسب و کار باید مبنا و فعالیت‌های جدید را مد نظر خود قرار دهیم.
وی گفت: کشور ما از نظر تسهیل برای سرمایه گذاری رتبه خوبی ندرد و ما با موانع جدی در این حوزه رو به رو هستیم و توجه و برداشته شدن این موانع می‌تواند زمینه ساز کاهش نرخ بیکاری و افزایش و حضور پررنگ جوانان متخصص شود.
در ارائه خدمات بین بخش خصوصی و دولتی به نوعی بی عدالتی قرار دارد
فرشید پور حاجت دبیر انجمن انبوه سازان کشور ، با بیان اینکه متاسفانه استفاده از مهندسان با انگیزه و حرفه‌ای که علاقه‌مند به حضور در بازار کار به ویژه در حوزه بخش خصوصی هستند بسیار کم شده است گفت: باید تکلیف بین بخش خصوصی و دولتی مشخص شود تا بخشی از مشکلات موجود در این حوزه بر طرف شود.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر مشاهده می‌کنیم در حوزه ارائه خدمات مهندسی تکلیف بین بخش دولتی و بخش خصوصی مشخص نیست گفت: ما ظرفیت پذیرش ۵۰۰ هزار مهندس را در کشور داریم، اما متاسفانه بخش عمده‌ای از آن‌ها کارمندان دولت هستند که نمی‌توانند وارد حیطه بخش خصوصی شوند.
دبیر انجمن انبوه سازان کشور با اشاره به اینکه متاسفانه در ارائه خدمات بین بخش خصوصی و دولتی به نوعی بی عدالتی به بخش خصوصی وارد شده است گفت: باید وزارت راه و شهرسازی و بخش تشکل‌های حرفه‌ای در این مورد وارد شوند و در بحث آیین نامه نظام صنفی کار‌های ساختمانی بازنگری کنند.
پور حاجت با تاکید بر اینکه قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان چندین سال است در کشور به تصویب رسیده است، گفت: در صورتی که این قانون به درستی رعایت و اجرا شود شاهد چنین اتفاقاتی به ویژه در حوزه اشتغال جوانان متخصص نخواهیم بود.
وی تاکید کرد: باید سازمان‌های حرفه‌ای و به ویژه نظام مهندسی و نظام کاردانی وارد این حوزه شوند و با جذب و آموزش تخصصی به جوانان بتوانند آن‌ها را وارد بازار کار کنند.
دبیر انجمن انبوه سازان کشور اظهار کرد: باید مجددا نظام صنفی کار‌های ساختمانی در کشور بازنویسی و تعریف مجدد شود تا شاهد افزایش نرخ بیکاری در این حوزه نباشیم.
آموزش عالی کشور باید در خدمت صنعت باشد
محمد تقی حاج ابراهیمی عضو هیئت رئیس کمیسیون مسکن اتاق تعاون ایران چندی پیش، با بیان اینکه با ارزیابی‌های فنی و داخلی که به صورت سالانه انجام می‌شود از ظرفیت جوانان متفکری که در حوزه صنعت ساختمان هستند استفاده بهینه می شود، گفت: باید از ظرفیت این مهندسان جوان در بخش‌های مدیریتی و صنعتی استفاده کنیم تا میزان بیکاری در این بخش کاهش یابد.
عضو هیئت رئیس کمیسیون مسکن اتاق تعاون ایران اظهار کرد: باید به مجموعه آموزش عالی ایراد گرفت، زیرا که این آموزش در خدمت صنعت کشور نیست و باید با ورود به این حرفه میزان جذب جوانان خلاق، متفکر و متخصص را بیشتر کنند.
حاج ابراهیمی توضیح داد: برخی از جوانان فارغ التحصیلان ما تنها از لحاظ علمی پیشرفت داشته‌اند، اما متاسفانه بسیاری از این افراد نتوانسته‌اند از لحالظ عملی به جایگاه لازم خود برسند و همین موضوع باعث افزایش بیکاری جوانان فارغ التحصیل می‌شود.
وی گفت: باید از لحاظ تخصصی و صنعتی علم و صنعت به صورت موازی تقویت شوند.
عضو هیئت رئیس کمیسیون مسکن اتاق تعاون ایران بیان کرد: بر اساس دستور و ابلاغ مقام معظم رهبری در قالب بیانیه گام دوم انقلاب و همچنین در جهت حمایت از جوانان و مدیران جوان برنامه‌های متعددی باید به دست تعاونی‌ها اجرایی شود.
کلید تقویت نیروی نخبه و کارآمد در دست بخش خصوصی و ایجاد ارتباط هرچه قوی‌تر بین دانشگاه و صنعت است که باید بیش از گذشته تقویت شود.
