ونزوئلا عرصه رویارویی آمریکا و روسیه؛ ترامپ به دنبال تصرف دوباره حیات خلوت

به گزارش افکار نیوز، آمریکای لاتین به عرصه جدیدی از رودررویی آمریکا و روسیه تدیل شده و این تقابل حتی به شورای امنیت هم کشیده شده است. واشنگتن به این منظور و برای تسریع در آماده سازی زمینه برگزاری انتخابات ریاست‌ جمهوری در ونزوئلا، دست به دامان سازمان ملل هم شد و تلاش کرد با پیشنهاد یک قطعنامه، شورای امنیت را تحت فشار قرار دهد اما در مقابل مسکو نیز دست به کار شد و با یک پیش نویس دیگر به اقدام کاخ سفید پاسخ داد.

«مایک پومپئو» وزیر امور خارجه آمریکا در جلسه شورای امنیت از اعضا خواست تا از «خوان گوایدو» رئیس مجلس ملی و رئیس جمهوری خودخوانده ونزوئلا حمایت کنند. وی حتی گوایدو را رئیس جمهور دولت انتقالی نامید و در مقابل «نیکلاس مادورو» رئیس جمهور قانونی را عامل بروز بحران در این کشور توصیف کرد.

تارنمای شبکه خبری «الجزیره» در گزارشی از رقابت روسیه و آمریکا در شورای امنیت سازمان ملل بر سر دفاع از پیش نویس قطعنامه های خود نوشت: در حالی که هر یک از این دو کشور از گروه های مختلفی در ونزوئلا حمایت می کنند این رقابت به شورای امنیت هم کشیده شد. هر دو کشور قطعنامه های متضادی را برای تصویب در این شورا پیشنهاد دادند.

قطعنامه مورد حمایت واشنگتن بر کمک های بین المللی و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری تاکید داشت که با ابراز نگرانی شدید از وقوع خشونت و استفاده نیروهای امنیتی دولت از زور همراه بود. پیش نویس قطعنامه مورد حمایت کاخ سفید، مخالفان دولت مشروع کاراکاس را افرادی غیرمسلح عنوان کرد که اعتراضات مسالمت آمیزی را دنبال می کنند. واشنگتن در این قطعنامه حمایت کامل خود را از مجلس ملی این کشور اعلام کرد و آن را تنها موسسه دموکراتیک ونزوئلا خواند.

در مقابل مسکو نیز پیش نویس یک قطعنامه دیگر را به عنوان جایگزین پیشنهاد داد و در آن نگرانی خود را در مورد حفظ یکپارچگی ونزوئلا و استقلال سیاسی آن بازتاب داد. پیش نویس مورد حمایت روسیه از هرگونه مداخله خارجی در مسائلی که می بایست از طریق قانون اساسی و در داخل کشورها حل و فصل شوند، انتقاد کرد.

** ادامه رقابت مسکو-واشنگتن در ونزوئلا

در سال های اخیر به تدریج با افزایش قدرت روسیه، عرصه های جدیدی از رقابت مسکو و واشنگتن برای گسترش نفوذ ایجاد شده است. پس از رقابت دو کشور در سوریه، اکنون هر دوی آن ها بر ونزوئلا متمرکز شده اند. شبکه خبری سی.ان.بی.سی در گزارشی رقابت روسیه و آمریکا بر سر افزایش نفوذ در ونزوئلا را یادآور شرایط سوریه دانست.

به نوشته این گزارش، جبهه تازه ای در رقابت های ژئوپلیتیکی واشنگتن و مسکو این بار در نزدیکی مرزهای آمریکا و در ونزوئلا ایجاد شده است به گونه ای که هر یک از دو طرف یکی از جناح های داخلی مخالف را مورد حمایت قرار دادند؛ آمریکا از خوان گوایدو و روسیه از نیکلاس مادورو پشتیبانی می کند.

تحلیلگران این شبکه تلویزیونی اعتقاد دارند این تقابل بر سر آینده اقتصادی و سیاسی ونزوئلا تشابه بسیار زیادی با جنگ بر سر تغییر رژیم در سوریه دارد. مسکو حمایت نظامی و اقتصادی را از «بشار اسد» در سوریه انجام داد و توانست وی را در مقابل جنگ داخلی که از سال 2011 در این کشور رخ داده بود حفظ کند. این در حالی بود که در طول این سال ها، آمریکا و متحدان غربی و منطقه ای آن به دنبال تغییر حکومت در سوریه بودند و گروه های متعدد شورشی تلاش می کردند با سرنگونی بشار اسد مسیر افزایش قدرت خود را هموار کنند اما همه طرف ها ناموفق بودند و سرانجام علیه داعش متحد شدند.

در حالی که روسیه قادر شد تا حد بسیار زیادی اسد را در سوریه و خاورمیانه حفظ کند اکنون مسکو برای حفظ یک متحد دیگر خود به نیمکره ای وارد شده است که در سیطره آمریکا قرار دارد. کنترل این کشور نفت خیز مهم شده است و روسیه از رئیس جمهوری سوسیالیست آن حمایت می کند و واشنگتن بر تغییر رژیم این کشور به نفع رئیس جمهوری خودخوانده ونزوئلا تاکید دارد.

این گزارش حتی احتمال وقوع درگیری هایی میان آمریکا و روسیه همچون موضوع در سوریه را مطرح کرد. این شبکه به نقل از تحلیلگر خود «هلیما کرافت» آورده است روسیه در سوریه دارای پایگاه نظامی بود که مسکو را قادر می ساخت تا در آن دخالت مستقیم داشته باشد. البته اکنون وضعیت ونزوئلا با حمایت و ورود کامل دو قدرت حساس تر هم شده است.

اگرچه کاخ سفید 5 هزار نیرو و کرملین 400 پیمانکار خصوصی خود را برای حفاظت از گوایدو و مادورو به کار گرفته اند اما به اعتقاد این تحلیلگر هیچ یک از دو کشور علاقه ای به درگیری ندارند. با اینکه مهمترین ابزار ترامپ تحریم ها است اما وی خود را برای وضعیت های سخت تر هم آماده کرده است.

منطقه آمریکای لاتین در گذشته ها هم در دوره هایی عرصه رقابت جهانی قدرت ها بود که اوج آن در دوره جنگ سرد و در دهه 1960 میلادی رخ داد. پس از فروپاشی شوروی تا مدتی این منطقه نسبتا آرام بود و ایالات متحده در اجرای سیاست های خود آزادی عمل داشت. بنا بر تحلیل این شبکه خبری آمریکا، برای کشورهای قدرتمند حضور در آمریکای لاتین دارای یک منطق رقابتی مهم است. دستیابی به این منطقه روشی برای ایجاد موازنه با ایالات متحده ارزیابی می شود تا در موقعیت های حساس از آن به عنوان اهرمی در رقابت با واشنگتن استفاده کنند.

در دوره های اخیر به ویژه با ریاست جمهوری ترامپ، واشنگتن تلاش های تازه ای را برای کسب امتیاز و افزایش نفوذ در آمریکای لاتین که روزگاری حیات خلوت آمریکایی ها بود به کار گرفته است. اکنون نوع واکنش کاخ سفید به تحولات در ونزوئلا و حمایت صریح از مخالفان نیز در همین چارچوب ارزیابی می شود. پیامدهای این رویکرد در ونزوئلا می تواند شاخص اولیه و مناسبی از کارکرد و موفقیت ایالات متحده در اجرایی کردن این وظیفه و خواسته کاخ سفید به شمار می رود.