گروه بریکس (BRICS) که متشکل از اقتصادهای نوظهور شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی بود، در سال‌های اخیر به یک بلوک اقتصادی-سیاسی مهم در عرصه جهانی تبدیل شده است. با توجه به تغییرات ژئوپلیتیکی و افزایش همکاری‌های منطقه‌ای، ایران در سال ۲۰۲۳، به همراه چند کشور دیگر، به‌صورت رسمی به بریکس دعوت شد. اما عضویت یا همکاری با بریکس چه تأثیری بر اقتصاد ایران خواهد داشت؟
یک. یکی از مهم‌ترین فرصت‌هایی که بریکس برای ایران فراهم می‌کند، کاهش وابستگی به نظام مالی غرب و به‌ویژه دلار است. کشورهای بریکس به‌دنبال ایجاد نظام‌های مالی مستقل از سلطه دلار آمریکا هستند و در این مسیر به راه‌اندازی سازوکارهایی مانند ارز مشترک یا مبادلات دو‌جانبه با ارزهای ملی فکر می‌کنند. برای کشوری مانند ایران که سال‌ها تحت تحریم‌های مالی و بانکی آمریکا بوده، چنین گزینه‌هایی می‌تواند فرصت اقتصادی ایجاد کند و امکان مبادله با کشورهای عضو را تسهیل نماید.
دو. بازار بریکس با جمعیتی بالغ بر ۴۰ درصد جمعیت جهان، فرصت بی‌نظیری برای صادرات کالاهای ایرانی، از جمله انرژی، محصولات پتروشیمی، مواد معدنی و حتی محصولات کشاورزی و غذایی فراهم می‌آورد. چین و هند به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان انرژی در جهان، می‌توانند مشتریان بلندمدت و قابل اطمینانی برای نفت و گاز ایران باشند.
سه. جذب سرمایه‌گذاری خارجی نیز می‌تواند از طریق همکاری با بریکس تقویت شود. با توجه به اینکه برخی کشورهای عضو بریکس مانند چین و روسیه پروژه‌های بزرگی در حوزه زیرساخت و انرژی در ایران تعریف کرده‌اند، همکاری‌های درون‌گروهی می‌تواند این پروژه‌ها را سرعت بخشد. همچنین بانک توسعه بریکس نیز می‌تواند منابع مالی مورد نیاز برای پروژه‌های عمرانی و تولیدی ایران را فراهم کند که البته مشروط به عضویت کامل و فعال بودن ایران در ساختار تصمیم‌گیری این نهاد است.
در مجموع، عضویت ایران در بریکس می‌تواند فرصتی مهم برای بازتعریف جایگاه اقتصادی کشور در نظام بین‌الملل باشد، مشروط به اصلاحات اقتصادی داخلی، سیاست خارجی متوازن و استفاده هوشمندانه از ظرفیت‌های این بلوک. بریکس می‌تواند یک مسیر مکمل و مؤثر برای برون‌رفت تدریجی از چالش‌های اقتصادی باشد.
نویسنده : سیدمحمد بحرینیان
