در سال 2015، توافق هسته‌ای ایران (برجام) میان ایران و گروه 1+5 (آلمان و پنج کشور دائمی شورای امنیت) به امضا رسید. این توافق امیدها را برای کاهش تنش‌ها و حل‌وفصل مسائل هسته‌ای ایران به وجود آورد. طبق این قرارداد، ایران به برخی محدودیت‌ها در برنامه هسته‌ای خود متعهد شد و در عوض، تحریم‌های اقتصادی علیه این کشور کاهش یافت.
اما این روند به زودی با تصمیم یک‌جانبه ایالات متحده تحت رهبری دونالد ترامپ در سال 2018 برای خروج از برجام به هم ریخت. آمریکا با این تصمیم، نه تنها به تعهدات خود پایبند نماند، بلکه تحریم‌های جدیدی را علیه ایران وضع کرد که پیامدهای گسترده‌ای بر اقتصاد و زندگی روزمره مردم داشت.
در این میان، کشورهای اروپایی نیز که وعده‌های زیادی در رابطه با حمایت از ایران در چارچوب برجام داده بودند، به دلایل مختلف، به تعهدات خود عمل نکردند و این بدعهدی‌ها به نارضایتی ایران انجامید.
در جدیدترین تحولات، سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا به بهانه‌های مختلف به فعال‌سازی مکانیسم ماشه پرداختند. این اقدام که به تعهدات برجامی مرتبط است، به شدت مورد انتقاد قرار گرفته و به عنوان نشانه‌ای از بی‌اعتمادی به وعده‌های داده شده تفسیر شده است.
به منظور بررسی این وضعیت، به سراغ یکی از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی رفتیم تا از دیدگاه‌های او نسبت به پیامدهای این اقدام و آینده برجام مطلع شویم.
سردار محمد کوثری در گفتگو با خبرنگار پارلمانی تابناک در خصوص اقدام مجلس در پاسخ به تروئیکای اروپایی در موضوع مکانیسم ماشه اظها. کرد: زمانی که توافق هسته‌ای منعقد شد، طرفین متعهد به اجرای تعهدات خود بودند، اما ایالات متحده از این توافق خارج شد و پس از آن کشورهای اروپایی عضو برجام نیز به تعهدات خود عمل نکردند.
وی با اشاره به اینکه اولین قدمی که باید برداشته شود، پیگیری موضوع از طریق مراجع قانونی است، افزود: اقداماتی که علیه مراکز هسته‌ای ایران انجام شده، نظیر حملات موشکی و بمب‌گذاری‌ها، باید از سوی نهادها و سازمان‌های بین‌المللی محکوم و عاملان آن محاکمه شوند.
کوثری در ادامه با اشاره به اینکه با توجه به نقض برجام از سوی آمریکا و عدم پایبندی اروپایی‌ها به تعهداتشان، باید از مراجع بین‌المللی خواسته شود که به این موضوع بپردازند، تصریح کرد: باید بررسی کنند که این کشورها بر چه مبنایی تا به حال برجام را زیر پا گذاشته‌اند و اکنون قصد دارند از سازوکار برجام علیه ایران استفاده کنند.
کوثری اظهار کرد: اگر پیگیری‌های قانونی ما به نتیجه نرسد و نهادهای بین‌المللی نتوانند مانع از اقدام غرب در فعال‌سازی مکانیسم ماشه شوند، باید اقدام متقابل دیگری از سوی ما انجام شود تا طرف مقابل از رفتار خود پشیمان گردد.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با تأکید بر غیرقانونی بودن اقدام غرب در فعال‌سازی مکانیسم ماشه گفت: از آنجایی که ایالات متحده به تعهدات خود پایبند نبوده و برجام را نادیده گرفته و اروپایی‌ها نیز به تعهداتشان عمل نکرده‌اند، اساساً استفاده از سازوکارهایی مانند مکانیسم ماشه توسط آنان فاقد اعتبار است و در نتیجه اروپایی‌ها حقی برای فعال‌سازی آن ندارند.
کوثری در پاسخ به اظهارنظرها درباره احتمال خروج ایران از معاهده NPT (معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای) در صورت فعال‌سازی مکانیسم ماشه، اظهار کرد: ایران دارای گزینه‌های مختلفی از نظر حقوقی و سیاسی در واکنش به فعال‌سازی مکانیسم ماشه است که این گزینه‌ها در حال بررسی هستند.
وی توضیح داد: موضوع خروج جمهوری اسلامی ایران از NPT در مجلس و بین نمایندگان به بحث گذاشته شده، اما تصمیم نهایی در این زمینه بر عهده شورای عالی امنیت ملی خواهد بود. البته گزینه‌های دیگری نیز برای پاسخ به اقدامات طرف مقابل وجود دارد که در زمان مناسب و پس از تصمیم‌گیری نهایی، اعلام خواهد شد.
