یک کارشناس ژاپنی گفت: «اکنون که سه کشور اروپایی سازوکار بازگشت تحریم‌ها را فعال کرده‌اند، مشخص نیست چه گزینه دیپلماتیکی برای آنها باقی مانده است. آنها بخش زیادی از اهرم فشار خود بر ایران را از دست داده‌اند.»
«ساچی ساکاناشی» معاون مرکز «JIME» در مؤسسه اقتصاد انرژی ژاپن در گفت‌وگو با ایسنا، درباره رویکرد ایالات متحده و اروپا در قبال ایران، تأکید کرد که سیاست فشار حداکثری نتیجه‌ای معکوس داشته و نه‌تنها ایران را تضعیف نکرده، بلکه باعث افزایش مقاومت تهران و کاهش نفوذ دیپلماتیک غرب شده است.
ساکاناشی که از کارشناسان برجسته روابط بین‌الملل و امور ایران در ژاپن است، در این گفت‌وگو دیدگاه خود را درباره تحولات اخیر در روابط تهران با واشنگتن و بروکسل بیان کرد.
او بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۰۲ به‌مدت ۲ سال به‌عنوان وابسته فرهنگی در سفارت ژاپن در تهران فعالیت کرده است. در سال ۲۰۰۸ نیز پژوهشگر «مرکز پژوهش‌های خلیج (فارس)» مستقر در دوبی بوده است.
ایران و آمریکا دوباره مذاکره می‌کنند؟
این کارشناس مسائل ایران با اشاره به تفاوت میان ۲ دوره ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ» درباره ایران گفت: «برخلاف دوره نخست ترامپ که با کارزار بی‌وقفه فشار حداکثری شناخته می‌شد، در دولت دوم او رویکردی پیچیده‌تر نسبت به ایران در پیش گرفته شد — از جمله ارسال نامه‌هایی به تهران و تلاش برای گفت‌وگوهای غیرمستقیم. با این حال، در نهایت مجوز حملات اسرائیل علیه ایران صادر شد که عملاً نیروی نظامی را به سیاست فشار حداکثری افزود.»
او درباره تداوم سیاست فشار حداکثری توضیح داد: «تا زمانی که ایران خود را در تقابل با هژمونی آمریکا تعریف کند، واشنگتن برای خنثی‌سازی این چالش تلاش می‌کند و ایالات متحده همچنان این سیاست را ادامه داده است.»
در خصوص احتمال مذاکره میان ایران و آمریکا، ساکاناشی گفت: «ترامپ مدعی شده بود که تأسیسات هسته‌ای ایران را نابود کرده و می‌گفت ایران دیگر قادر به ادامه برنامه خود نیست. اما اگر تهران نشان دهد هنوز توان پیشرفت دارد، ترامپ ناچار می‌شود بار دیگر با این مسئله روبه‌رو شود و در آن صورت، مذاکره اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.»
کشورهای عربی نگران بی‌ثباتی در منطقه هستند
ساکاناشی درباره تأثیر روابط آمریکا با اسرائیل و جهان عرب بر سیاست این کشور در قبال ایران افزود: «روابط نزدیک واشنگتن با اسرائیل معمولاً سیاست آمریکا در قبال ایران را به سمت فشار سوق داده است. در مقابل، کشورهای عربی به دلیل نگرانی از بی‌ثباتی منطقه‌ای خواستار احتیاط‌اند. اسرائیل در پی تضعیف و بی‌ثبات‌کردن ایران است، اما همسایگان عرب نگرانند که بی‌ثباتی در داخل ایران به منطقه سرایت کند.»
سیاست اروپا به سیاست واشنگتن نزدیک‌تر شده است
او در بخش دیگری از مصاحبه با ایسنا، درباره سیاست کلی اتحادیه اروپا در قبال ایران گفت: «در سال‌های اخیر، اروپا به دلیل همکاری ایران با روسیه در جنگ اوکراین (که ایران آن را تکذیب کرده است) از تهران ناخرسند بوده است. همین امر باعث شد موضع اروپا، خواسته یا ناخواسته، به سیاست واشنگتن نزدیک‌تر شود.»
ساکاناشی در ادامه اظهار داشت: «اکنون که سه کشور اروپایی (بریتانیا، آلمان و فرانسه) سازوکار بازگشت تحریم‌ها را فعال کرده‌اند، مشخص نیست چه گزینه دیپلماتیکی برای آنها باقی مانده است. آنها با این اقدام، بخش زیادی از اهرم فشار خود بر ایران را از دست داده‌اند.»
اروپایی‌ها فشار حداکثری ترامپ را تقویت کردند
او همچنین درباره هماهنگی واشنگتن و بروکسل علیه تهران توضیح داد: «با فعال‌سازی مکانیزم بازگشت تحریم‌ها، سه کشور اروپایی در واقع سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ را تقویت کردند. این اقدام بیشتر تصمیمی مستقل از جانب اروپا به نظر می‌رسد تا واکنشی به فشار مستقیم آمریکا؛ تلاشی برای نشان دادن نقش و اهمیت خودشان در روند دیپلماتیک. اروپا این بار در تلاش بود به هر نحو ممکن ایران را به خاطر حمایت از روسیه مجازات کند. در سال ۲۰۱۵ نقش مهمی در دستیابی به توافق هسته‌ای ایفا کرد، اما امروز در فروپاشی همان توافق نقش دارد.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل درباره اختلافات در اردوگاه غرب نیز گفت: «در موضوع چین، کشورهای غربی اختلاف دارند و حتی دولت ترامپ میان فشار و مصالحه در نوسان بوده است. با این حال، درباره ایران، آمریکا و اروپا فعلاً همسو هستند. با این وجود، اروپا به‌جای ارائه راه‌حل‌های خلاقانه، سیاست فشارمحور واشنگتن را تکرار می‌کند.»
نشانه‌ای از بهبود روابط میان ایران و غرب وجود ندارد
ساکاناشی همچنین بزرگ‌ترین خطای غرب در قبال ایران را چنین توصیف کرد: «غرب تصور می‌کرد ایران در برابر فشار حداکثری تسلیم می‌شود. اما تهران همچنان سرسخت مانده است و اروپا نیز آخرین ابزار فشار خود یعنی مکانیزم بازگشت تحریم‌ها را از دست داده است. این امر مسیر آینده را مبهم‌تر کرده است.»
او در پایان درباره آینده روابط ایران با غرب گفت: «در حال حاضر نشانه‌ای از بهبود روابط میان ایران و آمریکا یا اروپا وجود ندارد، با این‌حال، چالش اصلی همه طرف‌ها یافتن راهی برای حرکت به سوی دیپلماسی به‌جای رویارویی نظامی است.»
