رسانه‌های آمریکا در انحصار ۵ شرکت غول‌پیکر

به گزارش افکارنیوز، فواد ایزدی عضو هیأت علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران در نشست بررسی هویت و کارکرد رسانه در آمریکا در دانشکده رسانه‌ فارس با اشاره به تفکر لیبرال دموکراسی در رسانه‌های غربی و نقش رسانه‌ها در فضای سیاسی کشورهای غربی گفت: در تفکر لیبرال دموکراسی رسانه‌ها اهمیت ویژه‌ای دارند زیرا در جامعه مردمسالار که مردم مدیران کشور را انتخاب می‌کنند باید مردم از اموری که در کشور می‌گذرد مطلع باشند.

وی افزود: در این تفکر رسانه‌ها امنیت زیادی دارند زیرا هرگونه رسانه عمل کند مردم نیز در تصمیم‌گیری به همان گونه عمل می‌کنند.

وی با اشاره به نقدهایی بر تفکر لیبرال دموکراسی گفت: بر اساس نظریه لیبرال دموکراسی یک رسانه باید از کنترل دولت و نفوذ دولت به دور باشد زیرا اگر رسانه تحت نفوذ دولت باشد ممکن است نظر دولت را اعمال کرده و اطلاعات بی‌طرف ارائه نکند به نوعی در این صورت رسانه بلندگوی دولت می‌شود.

ایزدی ادامه داد: همچنین بر اساس نظریه لیبرال دموکراسی رسانه‌های بزرگ در دنیا جز شرکت‌های ثروتمند به شمار می‌روند به طوری که در تفکر لیبرال دموکراسی یک فرمول ارائه می‌شود که رسانه آزاد برابر رسانه‌ای در بازار آزاد است.

وی با بیان اینکه کلمات آزادی، دموکراسی و بازار آزاد در صحبت‌های مسئولان کشورهای غربی بسیار تکرار می‌شود، گفت: یکی از اصول سیاست‌های خارجی کشورهای غربی ترویج اقتصاد بازار آزاد است، در بازار آزاد ایده‌هایی که نظر مردم را جلب می‌کنند باقی می‌مانند یعنی ایده‌های برتر توسط مردم انتخاب می‌شود.

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران ادامه داد: همچنین در لیبرال دموکراسی این نظریه مطرح است که افراد حوزه رسانه باید درست آموزش دیده و افراد بی‌طرفی باشند.

وی افزود: در دهه ۵۰ میلادی که رشته ارتباطات تأسیس شد یکی از اساتید دانشگاه کتاب‌هایی در حوزه نظریه‌های رسانه نوشت که تفکرات متعدد این حوزه را مقایسه کرد، بر اساس این مقایسه رسانه در تفکر لیبرال دموکراسی نباید وابسته به دولت باشد ولی باید اعتبار زیادی داشته باشد که در این صورت این مسئله مطرح می‌شود که چگونه رسانه‌ای که وابسته به دولت و نهاد دیگری نیست می‌تواند اعتبار زیادی داشته باشد.

وی افزود: این نظریه نیز وجود دارد که هر رسانه در عمل نظر مالکان خود را به مخاطب ارائه می‌دهد البته در مواردی شرکت‌های حمایت‌کننده نیز درباره مطالب ارائه شده نظر می‌دهند.

ایزدی با بیان این سؤال که خطوط قرمز رسانه‌های غربی و آمریکا را چه کسی مشخص می‌کند، عنوان کرد: یکی از اساتید ارتباطات سیاسی دانشگاه واشنگتن پژوهش‌هایی ارائه کرده است که بر اساس این پژوهش‌ها رسانه‌های آمریکا در رابطه با جنگ با عراق برنامه‌هایی ارائه کردند ولی هیچ‌گاه اصل جنگ را زیر سؤال نبردند بلکه اختلافاتی که مطرح شد در رابطه با جزئیات جنگ بود یعنی به نظر می‌رسد خطوط قرمز رسانه‌های آمریکایی از سوی نخبگان دو حزب جمهوریخواه و دموکرات مشخص می‌شود.

وی افزود: زمانی که نخبگان این دو حزب در جنگ عراق اتفاق نظر داشتند در رسانه‌ها نقدی بر اصل جنگ مطرح نشد ولی زمانی که حزب دموکرات نظر خود را نسبت به جنگ عوض کرد رسانه‌های مرتبط با آنها نیز همین نظر را اعمال کردند.

ایزدی اضافه کرد: در عمل چند شرکت غول‌پیکر رسانه‌ای مالکیت رسانه‌ها را در دست دارند، اوایل دهه ۸۰ میلادی ۴۵ شرکت رسانه‌ای در آمریکا بود که اوایل دهه ۹۰ به ۲۰ شرکت رسید و در حال حاضر تعداد شرکت های رسانه ای آمریکا ۵ عدد است زیرا این شرکت‌ها به تدریج در درون هم ادغام شدند.

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران اظهار داشت: رسانه‌ها دارای رشد افقی و عمودی هستند، رشد افقی یعنی از نظر کمی تعداد رسانه‌ها در یک حوزه افزایش یابد و رشد عمودی یعنی در حوزه‌‌های مختلف رسانه‌ای نظیر روزنامه، شبکه تلویزیونی و … فعال شوند.

وی با بیان اینکه در ایران بیش از ۲۰ شبکه تلویزیونی وجود دارد، گفت: در آمریکا ۸ شبکه رایگان است و برای استفاده از شبکه‌های دیگر باید هزینه پرداخت کنیم.

وی با اشاره به نقدهایی که در تفکر لیبرال دموکراسی وارد است، عنوان کرد: یکی دیگر از نقدها این است که در سیستم رسانه‌های غربی در عمل رقابتی وجود ندارد و نقد بعدی اینکه به دلیل اینکه هدف این رسانه‌ها افزایش ثروت سرمایه‌گذاران است در نهایت در حوزه کیفیت به مشکل برخورد می‌کنند.

وی افزود: در تهران حداقل ۲۰ روزنامه وجود دارد ولی در آمریکا تعداد روزنامه‌ها محدود است و شاید به ۴ عدد برسد زیرا روزنامه‌ها از شرکت‌‌های محلی تبلیغات می‌گیرند و محتوای آنان نیز از خبرگزاری‌ها تأمین می‌شود.

ایزدی ادامه داد: نقد بعدی مربوط به این مسئله است که روزنامه‌هایی که نظرشان را با توجه به نظر مالکان ارائه می‌دهند نگاه قشر ثروتمند را مطرح می‌کنند زیرا مالکان آنها از افراد ثروتمند هستند.

وی گفت: البته این رسانه‌ها در حوزه برجسته‌سازی موفق عمل می‌کنند به طور مثال در هر بار سفر احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور سابق کشور به نیویورک، رسانه‌های آمریکایی حتی ۱۵ دقیقه ابتدای اخبار را به این مسئله اختصاص می‌دادند.

ایزدی افزود: همچنین در حوزه مدیریت افکار عمومی نیز موفق هستند به طوری که می‌توانند افکار خود را بر مردم مسلط کنند.

وی ادامه داد: رسانه‌ها می‌توانند افکار عمومی را در کشورهای غربی توجیه کنند، به طور مثال هزینه انتخابات در کشور آمریکا در سال ۲۰۱۲،۷ هزار میلیون دلار بود در حالی که حقوق رئیس‌جمهور آمریکا سالانه ۴۰۰ هزار دلار است. ۶۰ درصد از هزینه انتخابات برای تبلیغات رادیو و تلویزیون ارائه می‌شود و در ۹۴ درصد موارد افراد پیروز شده در انتخابات افرادی هستند که بیشتر هزینه می‌کنند.

وی با ارائه مثالی دیگر در این رابطه عنوان کرد: اندرسون هفتمین مرد ثروتمند دنیا است، زمانی که دادگاه عالی آمریکا محدوده حوزه پول‌رسانی به سیاستمداران را برداشت کاندیداها از وی کمک خواستند بنابراین فردی که رئیس‌جمهور می‌شود از تفکرات اندرسون پیروی می‌کند ولی این تفکرات در اتاق فکر مطرح می‌شود و رسانه‌ها نقش توجیه افکار عمومی را دارند.

وی گفت: در رابطه با رفع تحریم‌های ایران نیز مارک دویتز این مسئله را مطرح کرد که به جای رفع تحریم‌ها پول‌های ایران به خودش بازگردد و رسانه‌‌ها نقش توجیه افکار عمومی را داشتند.

ایزدی گفت: سیستم جذب خبرنگار در رسانه‌های غربی نیز به این صورت است که دانشکده‌های خبرنگاری خبرنگاران را در پیروی از خط خبری آن رسانه آموزش می‌دهند.

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران گفت: در حوزه مباحث مالی نیز رسانههای غربی خوب عمل میکنند به طوری که برخی از خبرنگاران شبکههای رسانهای بیشتر از چهره های هالیوود درآمد دارند و مجری یک برنامه خبری در آمریکا سالانه ۱۱ میلیون دلار درآمد دارند.