اعلام مکانیزمی از سوی اتحادیه اروپا برای پرداخت مالی نشان دهنده تمایل این اتحادیه برای جلوگیری از نابودی برجام توسط دولت ترامپ است.
اعلام اتحادیه اروپا مبنی بر اینکه یک کانال پرداختی ویژه برای حفظ روابط اقتصادی با ایران ایجاد خواهد کرد، یک پیام روشن به تهران و واشنگتن ارسال کرد: اروپا مصمم به حفظ توافق هسته ای سال 2015 است.
این کانال ویژه پرداختی تقویت کننده افرادی در ایران است که خواستار ادامه پایبندی به شروط توافق هسته ای هستند. مقامات ایرانی از ماههای گذشته هشدار داده اند که در صورت متوقف شدن مزایای اقتصادی توافق هسته ای، همانند دولت ترامپ از این توافق خارج خواهند شد.
مطابق با توافقی که فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز دوشنبه آن را اعلام کرد، اتحادیه اروپا با سایر طرف های توافق هسته ای سال 2015 توافق کرد که یک نهاد حقوقی برای تسهیل معاملات مالی مشروع با ایران ایجاد خواهد کرد که به شرکتهای اروپایی اجازه خواهد داد که به تجارت با ایران ادامه دهند. این وسیله خاص برای مشارکت سایر کشورها از جمله روسیه و چین نیز که به مذاکره توافق هسته ای کمک کردند ، گشوده خواهد بود.
این مکانیزم تلاش های آمریکا برای منزوی کردن دیپلماتیک تهران را دشوارتر می کند.
تاکنون جزئیات زیادی درباره چگونگی کار این مکانیزم وجود ندارد. یک سخنگوی کمیسیون اروپا روز سه شنبه گفت که تاریخ مشخصی برای آغاز کار یا جزئیات چگونگی کار آن وجود ندارد. بحث های فنی در روزهای آینده ادامه می یابد.
مقامات اروپایی از ماهها پیش به دنبال راههایی برای از بین بردن تاثیر تحریم های آمریکا بوده اند.واشنگتن پس از خروج از برجام 6 ماه به کشورها فرصت داد تا کاهش واردات نفت از ایران را آغاز کنند. ترامپ روز سه شنبه در سازمان ملل بار دیگر از کشورها خواست که خرید نفت از ایران را به میزان زیادی کاهش دهند.
یک دیپلمات اروپایی گفت:ماازتوافق هسته ای ایران کوتاه نمی آییم. وی خاطرنشان کرد که سخنرانی های رهبران اروپایی درجلسه روز چهارشنبه شورای امنیت به ریاست ترامپ بازتاب دهنده بیانیه دوشنبه شب خواهد بود.مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا سه شنبه شب در نشستی در حاشیه مجمع سازمان ملل، از اقدام برای ایجاد یک کانال ویژه پرداختی برای ایران انتقاد کرد .
شرکتهای بزرگ اروپایی با وجود قول های مقامات اروپایی که در حال کار روی راه حل هایی هستند ، در حال خروج از ایران بوده اند . خطر از دست دادن دسترسی به اقتصاد 20 تریلیون دلاری آمریکا و قطع دسترسی به سیستم مالی غربی خطر بزرگی است.
ایجاد یک سیستم پرداختی بر اساس یورو با این هدف است که به شرکتها اجازه دهد که به ایران پول ارسال و دریافت کنند. ایده این است که این سیستم پرداختی بدون هرگونه ارتباطی به سیستم مالی آمریکا، از تهدید تحریم های آمریکا در امان بماند.مقامات اروپایی همچنین در حال بررسی یک سیستم پایاپای هستند که به ایران اجازه خواهد داد تا مثلا به چین نفت بفروشد و از درآمد آن برای خرید کالا و فناوری از اروپا استفاده کند.
'جرت بلانک' مقام ارشد سابق وزارت امور خارجه آمریکا که روی توافق هسته ای کار کرده است گفت که مکانیزم جدید 'یک بیانیه سیاسی مهم است' و این مساله را مورد تاکید قرار داد که این مکانیزم موجب یک شکاف خطرناک بین آمریکا و اروپا می شود که برتری مالی آمریکا و تاثیر تحریم ها را به مرور زمان تضعیف خواهد کرد.
اسفندیار باتمانقلیچ بنیانگذار مجمع تجاری ایران - اروپا گفت هر چند یک مکانیزم جدید موجب احیای تجارت نفتی اروپا با ایران نمی شود اما می تواند برخی تجارتهای اروپا با ایران را تقویت کند.
در حالی که بانکهای اروپایی نگران کار با ایران هستند ، شرکت های اروپایی فاقد راهکارهای پرداختی حتی برای انجام دادوستد های 'انساندوستانه' و فروش مواد دارویی و غذایی به ایران بوده اند. فروش این اقلام که مشمول تحریم های آمریکا نیستند ، ممکن است در حجم بیشتری از طریق مکانیزم مالی جدید تسهیل شود.
مقامات اروپایی بارها گفته اند که در تصمیمات تجاری شرکتهای بزرگ که تصمیم به خروج از ایران می گیرند مداخله نمی کنند. اما آنها گفته اند که امیدوارند از شرکتهای کوچکتر که پیوندی با سیستم مالی آمریکا ندارند محافظت کنند و به آنها اجازه دهند که روابط تجاری با ایران را حفظ کنند.
