اظهارات رهبر انقلاب در جریان دیدار رئیس‌جمهور و اعضای کابینه با ایشان، پیرامون رابطه با غرب نشان می‌دهد که اروپایی‌ها پس از توافقنامه برجام یک سلسله پیش شرط‌ها و موانعی را قرار دادند تا از زیر بار تعهدات خودشان به صورت غیرتهاجمی و آبرومندانه خارج شوند.
رهبر معظم انقلاب اسلامی به خوبی مواضع دوگانه اتحادیه اروپا نسبت به ایران را شرح دادند و این نشان می‌دهد که مقام رهبری با توجه به تجربه و مسئولیت‌هایی که به عهده داشتند و دارند، به خوبی دریافته‌اند که اتحادیه اروپا دنبال بهانه‌گیری است و مشروط کردن شرایط اقتصادی کشور به نرمش اتحادیه اروپا و همکاری این اتحادیه، ایران را از اهداف و ظرفیت‌های داخلی خودش دور می‌کند.
به همین دلیل تاکید ایشان بر این است که باید از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های اقتصادی بالا برای بهبود وضعیت اقتصادی استفاده کرد و نباید برجام و شرایط اقتصادی را به اروپایی‌ها گره زد. به نظر می‌رسد دولت در سال آینده نسبت به اقتصاد درون‌زا و اقتصاد بومی و ظرفیت‌های داخلی توجه بیشتری نشان خواهد داد.
با توجه به اینکه دولت آقای روحانی در طول سه سال گذشته، یعنی بعد از توافقنامه برجام، تمام تعهدات خودش را عملیاتی و مسیر اعتمادسازی را طی کرد اما متاسفانه آمریکا و اتحادیه اروپا ثابت کردند که طرف‌های قابل اعتمادی نیستند و به همین دلیل در جریان گفت‌وگوهای ایران با اتحادیه اروپا، یکسری شرط‌هایی را قرار دادند که قابل اجرا شدن نیست.
لذا الان اتحادیه اروپا درصدد بهانه‌گیری است تا مانند آمریکا از توافقنامه خارج شود و یا حداقل از اجرای تعهدات خود شانه خالی کند. به همین دلیل به نظر می‌رسد که برجام اکنون به یک توافقنامه غیرقابل عملیاتی که جایگاه خودش را از دست داده، تبدیل شده و دولت آقای روحانی باید در این خصوص اولاً یکسری ضرب‌الاجل‌هایی را برای اتحادیه اروپا به منظور اجرایی کردن تعهداتش تعیین کند و در غیر اینصورت درصدد یارگیری جدیدی در شرق و بخشی از کشورهای منطقه باشد تا بتواند اقتصاد کشور را براساس توانمندی‌های داخلی و ظرفیت‌های منطقه فعال نگه دارد.
به همین دلیل تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی می‌تواند سیاست جدید دولت را در عرصه‌های بین‌المللی و اقتصادی هدایت کند. لذا با توجه به شرایط موجود به نظر می‌رسد که اظهارات رهبر انقلاب اسلامی می‌تواند شرایط جدیدی را در حوزه‌های اقتصاد داخلی رقم بزند و...
اکنون جامعه جهانی هم به این نتیجه رسیده که اتحادیه اروپا همانند آمریکا قصد ندارد که با ایران تعاملی محترمانه و براساس منافع مشترک داشته باشد و لذا این احتمال هم وجود دارد که اتحادیه اروپا صریحاً اعلام کند که نمی‌خواهد برجام را عملیاتی کند.
البته رهبر انقلاب راه را نبسته‌اند و دست دولت را برای تعامل با جهان خارج باز گذاشته‌اند. این به مفهوم قطع رابطه نیست ایران باید از تمام ابزارهای منطقه‌ای و بین‌المللی خود برای بهبود وضعیت اقتصادی و فروش نفت استفاده کند. دولت تحت هیچ شرایطی نمی‌خواهد از فروش نفت صرف نظر کند.
فروش نفت یک مسأله کاملاً حیاتی است و ایران این حق را برای خود قائل می‌بیند و این حق را دارد که نفت خود را بفروشد و کالاهای مورد نیاز خود را از خارج وارد کند. اما به هر حال اتحادیه اروپا ثابت کرد طرف باانصافی نیست که بخواهد بدون قرار دادن شرایطی و گره زدن برجام به یک شرایط منطقه‌ای و جهانی تعهدات خودش را عملیاتی کند.
بنابراین ایران در درجه اول باید به اقتصاد داخلی تکیه کند ضمن اینکه روابط خود با جهان هم حفظ کند حتی با اتحادیه اروپا تعامل خودش را داشته باشد. فروش نفت هم یک حق طبیعی برای ایران است و ایران تحت هیچ شرایطی از فروش نفت صرف نظر نمی‌کند ولی به هر حال ایران باید در این خصوص اطلاع‌رسانی کند و به آژانس بین‌المللی هم اعلام کند که به تعهدات خود عمل کرده و اکنون توپ در زمین اتحادیه اروپا افتاده است.
اگر این اتحادیه به تعهدات خود عمل نکند طبیعی است که ایران سازوکارهای جدیدی در تعامل با اتحادیه اروپا و آژانس بین‌المللی تعیین خواهد کرد.
حسن هانی‌زاده
