منوچهر ستوده درگذشت

دکتر منوچهر ستوده، از مفاخر بنام ایران، شب گذشته، 20 فروردین‌ماه، براثر بیماری عفونت ریه در سن 103 سالگی دار فانی را وداع گفت.

منوچهر ستوده، فرزند خلیل، متولد تهران، بازارچه سرچشمه، کوچ صدیق‌الدوله از بخش عودلاجان از محله‌های قدیم تهران ولی اهل مازندران است. پدربزرگ او آقا شیخ موسی از یاسل نور که منطقه‌ای ییلاقی و کوهستانی است با پسرعموهایش به تهران آمد. مادرش اهل تفرش است.

دکتر غلام‌حسین‌خان صدیقی نوه عموی او است. پدرش بیست و پنج ساله بود که پدربزرگ او فوت کرد و مسئولیت بازماندگان خانواده به گردن او افتاد. وی برای گذران زندگی مدتی در یک دکان قنادی شاگرد بود و پس از مدتی در زمان تأسیس مدرسه ابتدایی آمریکایی در تهران ریاست این مدرسه را به عهده گرفت.

ستوده تا سن چهارسالگی در محله سرچشمه زندگی کرد. در سن هفت سالگی به مدرسه ابتدایی آمریکایی رفت و دوره شش ساله ابتدایی را در این مدرسه گذراند.ستوده در دوران تحصیل در دبیرستان البرز کتابدار کتابخانهٔ دبیرستان هم بود. سال 1313 وارد دانشسرای عالی شد و نزد استادانی چون سید محمد مشکوة و علی اکبر شهابی درس خواند. نخستین مقاله خود را در 1315 دربارهٔ مطالعات تاریخی و جغرافیایی- مسافرت به قلعه الموت» نوشت.

نخستین کتاب خود را با عنوان فرهنگ گیلکی در سلسله انتشارات انجمن ایران‌شناسی در سال 1332 انتشار داد. در طی سال‌های بعد چندین سفر مطالعاتی به خارج از کشور داشت و ارتقاء به درجهٔ استادیاری دانشگاه تهران و بعد دانشیاری و انتقال به دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تهران و عضویت در گروه تاریخ و سرانجام ارتقاء به درجهٔ استادی در سال 1354 از جملهٔ اتفاقات زندگی او در این سال‌ها بوده‌است.

ستوده طی همین سال‌ها تا سال 1381 در کنگره‌های مهم ایران‌شناسی همچون کنگرهٔ بین‌المللی تاریخ و هنر و باستان‌شناسی ایران در دانشگاه آکسفورد و کنگرهٔ بین‌المللی ابوریحان در پاکستان سخنرانی کرد. سفر به چین و آسیای میانه از دیگر فعالیت‌های سال‌های اوایل دههٔ 60 استاد بود.

او هم اکنون ساکن کوی نارنج (سی سرا) سلمان شهر است. ستوده تابستان‌ها در روستای کوشکک لورا در جادهٔ چالوس و زمستان در خانهٔ دیگری که بسیار ساده است در سی‌سرا (نزدیک چالوس) زندگی می‌کند. خانه اش بسیار ساده است. اتاقش در خانهٔ ییلاقی کوشکک جز یک زیلو و یک دست رخت خواب چیزی ندارد. او با رادیو و تلویزیون میانه‌ای ندارد.

تاریخ گیلان و دیلمستان- از آستارا تا استرآباد در ده جلد، شامل آثار و بناهای تاریخی گیلان و مازندران و گلستان که هر کدام قریب به هشتصد صفحه‌است- فرهنگ نائینی- تاریخ بدخشان-تاریخ بنادر و جزایر خلیج فارس- سفرنامهٔ گیلان ناصرالدین شاه قاجار-جغرافیای تاریخی شمیران- اسناد خاندان خلعتبری با مقدمه مجتبی رضوانی گیل کلایی می باشد.

استاد منوچهر ستوده دوست و یار نزدیک زنده یاد ایرج افشار بود که  باغی به مساحت ده هکتار در سلمانشهر را وقف بنیاد افشار  و دانشگاه تهران کرد.