بازیگر زن جوان: دنبال یک لقمه نان حلالم!

شنیدن نام زهرا داوودنژاد، بسیاری از علاقه‌مندان به دنیای تصویر و هنر هفتم را در وهله اول به یاد خانواده‌اش می‌اندازد. خانواده‌ای که تقریبا می‌توان گفت همه هنرمندند و سبکی مخصوص خود دارند. پدرش علیرضا داوودنژاد، نویسنده و کارگردان است، عمو و برادرش محمدرضا و رضا داوودنژاد و حتی مادربزرگشان احترام‌السادات حبیبیان هم بازیگرند و خانواده‌ای را تشکیل داده‌اند که به‌اصطلاح هنر در خونشان جاری است.

زهرا داوودنژاد هم به عنوان دختر این کارگردان، بارها در ساخته‌های پدرش در قالب نقش‌هایی متفاوت مقابل دوربین رفته و تجربه‌هایی متفاوت آزموده است. با این حال نکته‌ای که در نگاه به کارنامه این بازیگر زن به چشم آمده و نظر را جلب می‌کند، کم‌کاری و گزیده‌سنجی اوست و این‌طور به ذهن متبادر می‌کند که داوودنژاد چندان علاقه‌مند به فعالیت جدی در این عرصه نیست و ترجیح می‌دهد انتخاب‌هایی گزیده داشته باشد.

حالا او بعد از مدت‌ها دوری از تلویزیون، دوباره به این قاب جادویی بازگشته و امسال با مجموعه هیات مدیره، مهمان خانه‌ها شده است. او در این مجموعه نقش یکی از زنان ساختمان را ایفا می‌کند و هیات مدیره، بهانه‌ای شده برای تماشای تصویر دوباره‌اش در تلویزیون.

این هنرپیشه از دنیای بازیگری در تلویزیون بیشتر می‌گوید.

سالها از تلویزیون دور بودید و تصویرتان را از قاب این رسانه کمتر دیدیم. دلیل اصلی این کمکاری چه بود؟ خودخواسته فاصله گرفتید یا نقشها را دوست نداشتید؟

الان که خدا را شکر این فاصله کمرنگ شده و هر شب مرا در تلویزیون می‌بینید! (می‌خندد) من برای مدت زمانی حدودا ده ساله خارج از تهران زندگی می‌کردم و به همین علت در آن مدت از فضای کاری دور بودم، اما امسال بالاخره برگشتم و فعالیتم را از سر گرفتم. البته در همین مدت هم به طور کامل از بازیگری فاصله نگرفتم و در دو فیلم کلاس هنرپیشگی و شماره 17 سهیلا که هنوز اکران نشده، مقابل دوربین رفتم. بنابراین حالا برگشته‌ام و قرار است از این به بعد جدی‌تری فعالیت کنم.

اصلا چه شد بازی در مجموعه هیات مدیره را پذیرفتید؟ چه عاملی به این حضور دوباره ترغیبتان کرد؟

همان‌طور که می‌دانید حدود 15 سالی از تلویزیون دور بودم. وقتی پیشنهاد بازی در مجموعه هیات مدیره مطرح شد، به دلیل حضور آقای میری (کارگردان) و یک تیم حرفه‌ای، فرصت ارزشمندی مقابل چشمم می‌دیدم. اولویت اصلی‌ام همکاری با گروهی حرفه‌ای بود و بنابراین شرایط دیگر در درجات بعدی اهمیت بودند.

شما در این مجموعه نقش مریم را بازی میکنید. از تعریف این نقش بگویید؛ مریم از دید شما چه ویژگیهایی دارد و چقدر از این ویژگیها را خودتان به او افزودید؟

راستش از آنجا که هیات مدیره متن چندان قابل دفاع و محکمی ندارد، عمده بار جذابیت‌بخشی به آن بر دوش بازیگرانش قرار گرفته است. بازیگران بسیار خوب، با ذوق و خوش‌احساسی در این سریال دور هم جمع شده‌اند، افراد بی‌نظیری هستند و تک‌تکشان با ویژگی‌هایی که به نقش‌هایشان افزوده‌اند، متن را بهتر کرده و حتی قصه را جلو برده‌اند.

پس به نوعی دستتان برای بازیگری حسابی باز بوده...

خب آقای میری، کارگردان بسیار هوشمند و متواضعی است و بنابراین همیشه با بازیگرانش همراهی می‌کند. در خصوص شخصیت مریم، ابتدا قرار بود بیشتر به او پرداخته شود و پررنگ‌تر باشد، اما به دلیل پخش زودتر و تعجیل در کار، متاسفانه نقشش کمرنگ شد. بنابراین همه چیزی که مدنظرم بوده، وارد شخصیتش نشده است. او دختری است که به دلیل یک عشق ناکام قدیمی، ازدواج نکرده و همچنان در خانه مانده است. او ویژگی‌هایی چون جنم مدیریتی و گره‌گشایی و کار راه‌اندازی دارد و این ویژگی‌ها از شخصیت خودم هم دور نیست.

در مقایسه با دیگر شخصیتهای سریال، به نظر میرسد انگار مریم

گم شده است، نقشی منفعل دارد و در مقایسه با دیگر بازیگران هم کمتر دیده میشود. این قضیه صرفا به دلیل همان کمرنگ شدن نقشش است؟

بخشی از تفاوت به این قضیه برمی‌گردد که مریم تنها دختر ساختمان است و برخلاف بقیه که همسر و فرزند دارند، این شخصیت به نوعی مستقل است. شاید این اصلی‌ترین دلیل جدا افتادنش باشد.

تعامل میان بازیگران مجموعه چطور بود؟ با هم راحت بودید؟

واقعا خدا را شکر می‌کنم که گروه جذاب و قابل احترامی داشتم. ما خانم‌های مجموعه عاشقانه کنار هم قرار گرفتیم و در پشت صحنه هم خبری از فضاهای مسموم مرسوم نبود.

خودتان این زنان را چقدر شبیه زنان واقعی سطح جامعه میدانید؟ به نظرتان شخصیتهای مجموعه توانستهاند از تیپ و کلیشهای شدن فاصله بگیرند و برای مخاطبان باورپذیر باشند؟

به نظرم شبیه هستند و همه‌شان شباهت‌هایی به زنان سطح جامعه دارند.

بازخوردهایی که این روزها در جامعه از حضور دوبارهتان و بازی در این مجموعه میبینید، چگونه است؟ راضی هستید؟

به نظرم هیات مدیره سریالی متین و آبرومند است که ساختار آن با دیگر تولیدات نمایشی تلویزیون فاصله دارد. در این سریال ساختاری سینمایی به چشم می‌خورد و به لحاظ بازی‌ها، میزانسن و طراحی فضا و دیگر بخش‌ها زحمت کشیده شده و همه چیز با فکر شکل گرفته است. از دید من هیات مدیره سریال شریفی است و تنها نقدی که خودم به آن دارم، زمان پخشش است.

چرا؟ معمولا به دلیل فراغت بیشتر مخاطبان در طول تعطیلات نوروز، همه تمایل دارند اثرشان در این بازه روی آنتن برود.

بله؛ ولی وقتی شروع به ساخت

هیات مدیره کردیم و برایش قرارداد بستیم، بنا بود مجموعه در ایام تابستان روی آنتن برود. تصمیم برای پخش نوروزی‌اش ناگهان گرفته شد و به نظرم باعث شد کار کمتر دیده بشود.

و به بحث بازخوردها برگردیم. واکنشهای مردم را نسبت به مجموعه چطور دیدید؟

مردم و مخاطبان به من لطف دارند و همیشه آن‌قدر توجه داشته‌اند که واقعا در انتخاب‌هایم به کمتر یا بیشتر بودن مخاطبان فکر نمی‌کنم. حتی به‌رغم این‌که این‌قدر کم کار می‌کنم و عموما از فضای بازیگری دورم، باز آنقدر عشق و توجه دریافت می‌کنم که همین برایم کافی است.

و در این دوران تازه فعالیتتان بیشتر به دنبال چه نوع نقشهایی هستید؟ ملاکهایتان برای انتخاب نقشها چیست؟

همیشه دوست دارم نقش‌هایی را بازی کنم که مابه‌ازایشان در زنان جامعه‌ام وجود داشته باشد. من برگرفته از همین جامعه هستم و نقش‌هایم را هم از زنان جامعه می‌گیرم. بر این اساس امیدوارم بعد از این چشم‌اندازهای بیشتری مقابلم وجود داشته باشد و اتفاق‌های بهتری برایم رقم بخورد.

شما بهرغم نقشهای مختلف و متفاوتی که در این سالها بازی کردهاید، همیشه انگار آرامشی خاص در بازیها و نقشهایتان وجود دارد که به ما مخاطبان هم منتقل میشود. این آرامش از کجا ناشی میشود؟

من همواره تلاش کرده‌ام در انجام وظیفه‌ام صادق باشم. هرکس وظیفه‌ای دارد و بازیگری هم گرچه یک هنر است، در عین حال شغل محسوب می‌شود. من همیشه تلاش کرده‌ام در حرفه‌ام صداقت داشته باشم و معتقدم باید نانم حلال باشد. شاید دلیل این آرامش هم همین باشد؛ نمی‌دانم. همیشه سعی کرده‌ام خودم باشم، ادا درنیاورم و دروغ و ریا در بازی‌ام وجود نداشته باشد. تلاشم این بوده و با این حال من هم در این سال‌ها مثل تمام آدم‌ها اشتباهاتی داشته‌ام.