مرمت محافظه‌کارانه‌، توان اقناع کاربران امروزی را ندارد

محسن عباسی هرفته در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: در حال حاضر مرمت در یزد و حتی در کشور، در وجه غالب در بازسازی وضع موجود خلاصه می‌شود که این مرمت را می‌توان "مرمت محافظه‌کارانه" نام گذاشت ولی در مقابل این مرمت، مرمتی را می‌توان مطرح کرد که در امتداد ادبیات بنا، ارزش افزوده‌ای را به آن اضافه می‌کند که این نوع مرمت را باید "مرمت ارزش افزا" خواند.

وی تاکید کرد: به نظر می رسد که ما در بناهایی که قدمت و نفاست کمتری دارند، حق داریم با رعایت اصول مرمتی این گونه مداخلات را انجام دهیم و بنا را برای کاربران امروزی آن مناسب‌تر و کاراتر کنیم. البته "مرمت ارزش افزا" مستلزم فکر و اندیشه طراحانه و صرف زمان است که دشواری های آن، بعضاً ما را متاسفانه به سمت مرمت تقلیدی و کلیشه‌ای می‌برد.

عباسی افزود: سال‌هاست مرمت بناهای تاریخی در دنیا با مداخلات طراحانه و خلاقانه‌ای همراه است که بناهای تاریخی را به زیباترین و جذاب‌ترین مکان‌های زندگی تبدیل کرده است.

مسئول دفتر فنی دانشکده هنر و معماری یزد در همین رابطه با مرمت خانه تاریخی علیین در دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد اشاره کرد و گفت: ما در این طرح با این چشم‌انداز شروع کردیم و سعی شد تا حدی این مهم را محقق کنیم. با توجه به نبود منابع مالی برای بهره‌گرفتن از مشاوران حرفه ای، با مدیریت توانمند دانشجویی و فارغ‌التحصیلان جوان دانشکده، طرح مرمت و احیاء این بنا، تهیه و با کمک آنها نیز فرآیند نظارت بر حسن اجرای طرح صورت گرفت.

مدیر طرح مرمت خانه تاریخی علیین ادامه داد: این طرح از قدم‌های آغازین در راستای افقی است که دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد برای ارتقاء و پوست‌اندازی مرمت به سمت آینده‌ای بهتر از امروز در نظر دارد و مطمئنا راه درازی در پیش است ولی آنچه اهمیت دارد، شروع حرکت و جهت حرکت است که به نظر می‌رسد امیدوار کننده باشد.

وی در مورد خانه تاریخی علیین نیز گفت: این خانه‌ی تاریخی دارای دو حیاط بیرونی و اندرونی است و در زمینی به مساحت 500 مترمربع در محله سهل ابن علی یزد واقع شده است و جزء املاک دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد محسوب می‌شود. این خانه به واسطه مداخلات دوره پهلوی و به خصوص اواخر این دوره، در آغاز طرح احیاء در وضعیت مناسبی به سر نمی‌برد و دخل و تصرف‌های نابجایی در آن صورت گرفته است.

عباسی در مورد قدمت دقیق این خانه تاریخی نیز اظهار کرد: ابتدا تصور می‌شد تاریخ ساخت این خانه تاریخی به دوره پهلوی اول بازمی‌گردد اما در حین عملیات پاک‌سازی الحاقات بی‌ارزش، آثاری از معماری اصیل بنا هویدا شد که قدمت بنا را تا اوایل دوره قاجار عقب برد.

این عضو هیات علمی دانشگاه عنوان کرد: با توجه به نیاز دانشکده به مکانی برای رستوران دانشجویی، طرح تغییر کاربری حیاط بیرونی این خانه از طرف هیئت رئیسه دانشکده به دفتر فنی دانشکده  محول شد که پس از طراحی اولیه، عملیات اجرایی این طرح آغاز شد و در کل فرآیند طراحی و اجرا حدود شش ماه به طول انجامید که با اعتباری نزدیک به 700 میلیون ریال اجرایی شد.

عباسی در مورد نحوه عملیات مرمت این بنا بیان کرد: نظر به وضعیت نابسامان این خانه تاریخی ابتدا حذف الحاقات نامناسب و زدودن آلودگی‌های کالبدی در دستور کار طراحی قرار گرفت و در ادامه سعی شد تا با محوریت افزایش کارایی خانه در قامت کاربری جدید و برای ارتقای جذابیت و کیفیت فضایی و همین طور روزآمدی بنا، مداخلاتی طراحانه صورت گیرد.