یکی از چیز هایی که در آیات و روایات روی آن تأکید و توجه بسیاری شده است. مساله حب و بغض در زندگی می باشد. دوست داشتن برای خدا و دشمن داشتن برای خدا یکی از آداب مهم در سبک زندگی اسلامی می باشد، که تاثیر آن بر زندگی غیر قابل انکار می باشد. حقیقتاً در دنیایی زندگی می کنیم که هر یک از ما انسانها درگیر این مساله یعنی حب و بغض در زندگی می باشیم. یا از چیزی خوشمان می آید و از آن استقبال می کنیم، و یا این که احساس انزجار و نفرت و کراهت نسبت به چیزی در وجود خودمان احساس می کنیم. اگر کسی خارج از این دو حالت باشد، یعنی در دنیایی که مملو از زشتی ها و خوبی ها هست؛ خود را کنار نگهداشته و همانند یک موجود خنثی در مقابل این زشتی ها و خوبی ها عبور کند. یقنیاً از حیث سلامت روانی و روحی در وضعیت مناسبی به سر نمی برد. باید برای بهبود حال خود کاری انجام دهد.
اهمیت حب و بعض در قرآن
وقتی که با آیات کلام الله مجید مأنوس و همراه می شویم، به زیبایی می شود جایگاه حب و بغض و اهمیت این موضوع را از کلام الله بدست آورد. برای نمونه، آیاتی که انسان را دعوت به دوستی و محبت نسبت به اولیای الهی می کند.
آیات محبت ورزیدن در زندگی
« قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى [شوری/23] بگو: «من هیچ پاداشى از شما بر رسالتم درخواست نمى‌کنم جز دوست‌داشتن نزدیکانم [اهل بیتم] »
این آیه به زیبایی، گواه بر جایگاه والا و ارزشمند محبت درکلام الهی می باشد. وقتی حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و اله و سلم) در مقابل این همه مرارتها و مشقت هایی که در راه دین و رسالت و سعادت مردم تحمل می کنند و در نهایت می فرمایند: چیزی جز محبت شما را خواستار نیستم؛ ارزش و جایگاه رفیع این شاخصه ی اخلاقی زیبا را در زندگی اسلامی مشخص و معین می شود، «الَّذِینَ جَاؤُوا مِن بَعْدِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالْإِیمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلًّا لِّلَّذِینَ آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّکَ رَؤُوفٌ رَّحِیمٌ[الحشر/ 10]کسانی که از پس ایشان آمده اند ، می گویند : ای پروردگار ما ، ما و، برادران ما را که پیش از ما ایمان آورده اند بیامرز و کینه کسانی را که ایمان آورده اند ، در دل ما جای مده ای پروردگار ما ، تو مشفق و مهربان هستی»
چه قدر زیبا این آیه تکلیف ما را روشن کرده است، واقعاً کسی بهانه ای برای کینه توزی و دشمنی و حسادت به برادر ایمانی و دینی خود به واسطه این آیه نورانی نخواهد داشت، چه بسیاری از مشکلات که ما انسانها به خاطر عدم دوستی و محبت بر خودمان تحمیل کرده ایم.«وَنَزَعْنَا مَا فِی صُدُورِهِم مِّنْ غِلٍّ إِخْوَانًا عَلَى سُرُرٍ مُّتَقَابِلِینَ[الحجر/47]هر کینه ای را از دلشان برکنده ایم ، همه برادرند ، بر تختها روبه روی همند»
دین اسلام دین محبت و دوستی و برادری و برابری و مساوات و نوع دوستی است، روایات متعدد سفارش به محبت و احسان و اکرام به دیگران و هم نوعان دارد، شاید بدون اغراق در هیچ دینی به این اندازه در این خصوص سفارش نشده باشد.
آثار مثبت محبت در سبک زندگی
1-تقویت اشتیاق به خوبی ها
محبت و دوستی نسبت به خوبان و خوبیها همانند یک نیروی محرک انسان را در جهت رسیدن به مقامات عالی و الهی کمک می کند و باعث ایجاد انگیزه و شوق برای رسیدن به مقصود می شود. در واقع بسیار از موارد که انسان از راه می ماند و نمی تواند کار را به اتمام برساند به خاطر نقص و کاستی و در شوق و محبت می باشد. چه بسیار افرادی که به واسطه داشتن محبت درست وصحیح، مشکلات و سختی ها را به جان میخرند ودر مسیر الهی شدن و رسیدن به سعادت ذره ای به خود تردید راه نمیدهد.
2-تقویت ارتباط ها
یکی دیگر از آثار ارزشمند محبت در زندگی حفظ و استحکام بخشیدن به ارتباط های سالم و دینی در بین خانواده و اجتماع می باشد. چه بسیار خانواده هایی که به خاطر وجود همین عنصر در زندگی خودشان توانسته اند زندگی صمیمانه و توأم با آرامش را فراهم کنند. بسیار از طلاق ها و جنگ اعصاب ها به خاطر فقدان این نیروی ارزشمند در زندگی می باشد. یقیناً با تقویت و بهبود بخشیدن به این عنصر این مشکلات رخ نخواهد داد.
آثار منفی محبت
محبت به خوبی ها و خوبان هرچند بسیار زیبا و مورد سفارش و تأکید آیات و روایات می باشد، ولی این محبت اگر در چار چوب اعتدال و میانه روی نباشد، انسان را به هلاکت و نابوی سوق می دهد. بهترین اشاره را در این خصوص، مولی الموحدین حضرت علی علیه السلام می فرمایند: هلک فی رجلان: محب غال و مبغض قال دو تن به خاطر من به هلاکت رسیدند: دوست افراط کننده، و دشمن دشنام دهنده.»
بغض در زندگی
یکی از شاخصه های بسیار زیبا و ارزشمند در دین مبین اسلام ابراز تنفر و دوری از آلودگی و پلیدی می باشد. در واقع اگر انسانی نسبت به فعل حرامی بغض و تنفر و انزجار نداشته باشد، همین عدم بغض و تنفر چه بسا در مواردی موجب جلب و جذب این افراد به پلیدی شود. به خاطر این که عدم وجود نیروی باز دارنده در زندگی می تواند انسان را بسیار سست و ضربه پذیر کند. در واقع بغض و تنفر به عنوان یکی از نیروی های باز دارنده می تواند انسان را از ارتکاب محارم و معاصی نگه دارد؛ لذا می بنیم که یکی از احکام امر به معروف و نهی از منکر در یکی از مراحل آن ابراز انزجار و تنفر و از پلیدی و آلوگی می باشد.«یَا وَیْلَتَى لَیْتَنِی لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِیلًا[الفرقان 28/]وای بر من ، کاش فلان را دوست نمی گرفتم»«بَراءَةٌ مِنَ اللَّهِ وَ رَسُولِهِ إِلَى الَّذینَ عاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِکینَ[توبه /1](این، اعلام) بیزارى از سوى خدا و پیامبر او، به کسانى از مشرکان است که با آنها عهد بسته اید!»
سخن آخر:
بر اهل علم و نظر و تحقیق، پوشیده نیست، که محبت و نفرت دو عنصر ارزشمند و کارآمد در سبک زندگی اسلامی می باشد، تنها چیزی که می بایست در کنار این دو عنصر ارزشمند وجود داشته باشد تا این ارزش تداوم و ثبات خود را حفظ کند، اعتدال و قرار دادن این دو عنصر در مسیر عقل و شرع می باشد. اگر محبت و نفرت از دایره ی عقل و شرع تجاوز نکنند، یقیناً بسیار مفید و سازنده خواهد بود.
