در این روز بسیاری از فروشندگان در سراسر جهان، محصولات خود را با تخفیف‌های استثنایی تا ۹۰% که فقط یک بار به فروش می رسانند. در روز جمعه سیاه بسیاری از مردم جهان در صف های خرید طولانی منتظر می‌مانند و کالای مورد نیاز خود را حتی تا یک دهم قیمت واقعی آن خریداری می کنند.
در گذشته هدف از برگزاری حراجی جمعه سیاه این بود که فروشندگان انبارهای خود را قبل از شروع سال میلادی جدید تخلیه کنند تا بتوانند کالاهای شب عید کریسمس را تهیه بکنند اما امروزه با تبدیل شدن حراجی جمعه سیاه به فرهنگی فراگیر، فروشگاه‌های بزرگی همچون آمازون، محصولات دیجیتال را نیز در بلک فرایدی با تخفیفات ویژه به فروش میرسانند
چرا جمعه سیاه؟
برخی باور دارند حضور زیاد مردم در خیابان‌ها و فروشگاه‌ها و تشکیل صف‌های طولانی، شهر را سیاه رنگ می کرده است.
گروهی دیگر باور دارند در این روز مردم آن قدر خرید می کردند که دست‌هایشان بر اثر شمردن زیاد پول‌ها سیاه و کثیف می شد.
عده‌ای هم علت این نامگذاری را رفتار‌های خشونت‌آمیز خریداران حین خرید کالاهای رو به اتمام می دانند.
اما امروزه با وجود امکان خرید آنلاین نه تنها دیگر خبری از صف‌های طولانی و دست‌های کثیف نیست؛ بلکه مردم می‌توانند با خرید محصولات دیجیتال در کاهش ترافیک و آلودگی هوا نیز سهمی داشته باشند.
بلک فرایدی در جهان یا جمعه سیاه در ایران؟
حراجی بلک فرایدی برای اولین بار در آمریکا آغاز شد. در کشور آمریکا تقریبا همه فروشگاه‌ها محصولات خود را در جمعه سیاه با تخفیف ویژه می فروشند. بسیاری از فروشگاه‌های کشورهای دیگر همچون کانادا، بریتانیا، فرانسه و روسیه نیز در این روز تخفیف‌های استثنایی به مشتریان خود می دهند. کم‌کم با توسعه اینترنت و همگانی شدن خرید آنلاین، فروشگاه‌های بزرگی مثل آمازون، ای بی و علی بابا توانستند بازار بلک فرایدی را به چنگ آورند.
جمعه سیاه در ایران، چهار سال پیش توسط بامیلو مطرح شد و پس از آن دیجیکالا هم به جمع فروشندگان جمعه سیاه پیوست. با وجود شرایط نامساعد اقتصادی فعلی، ارائه تخفیف های استثنایی در جمعه سیاه می‌تواند یک فرصت مناسب برای فروشندگان و خریداران ایرانی باشد تا هم خریداران کالاهای مورد نیاز خود را با پرداخت مبلغ کمتری بخرند و هم فروشندگان درآمد خود را افزایش دهند. اما این نیازمند شفاف‌سازی قیمت‌ها و نظارت درست بر آنهاست.
در ادامه به این سوال که آیا حراجی جمعه در ایران به درستی انجام می شود یا نه پاسخ دهیم...
در مورد اصناف سنتی شاهد هستیم که موقعی که واحد صنفی بخواهد دست به حراج بزند می بایست از اتحادیه مربوط خود مجوز لازم را اخذ نماید اما در این فروشگاه های اینترنتی هیچ نظارتی نیست که آیا این حراج به قیمت واقعی صورت گرفته و یا بعد از افزایش قیمت بر آن تخفیف 40٪ اعمال گردیده است. اما اخیرا دو مجموعه متولی این سایت ها و فروشگاه های اینترنتی در جدال هستند و مردم متضرر از این اختلافات بین تشکلی.
مورد دیگر اینکه زمان بلک فرایدی به فرهنگ خرید ما ایرانی ها نمیخورد چرا که ایرانی ها دوست دارند با نزدیک شدن به سال جدید شمسی خرید خود را نهایی کنند و تا قبل از آن گویی تب و تاب خرید به آنها مستولی نمیگردد.
اما مورد بسیار مهم اینکه بسیاری از کاربران و کسانی که تجربه خرید را داشته اند اظهار دارند که بیشتر این اجناس از قیمت واقعی آنها تخفیف نخورده است و دیگر اینکه خریداری اظهار داشته بود لوازم آرایشی را از سایتی خریداری کرده بود اما به دلیل ماندن بسیار در انبار قابل استفاده نبود. و دیگری از ارسال دیر هنگام گله مند بودند.
مورد دیگر نبود آمادگی زیرساخت و سرورهای این سایتها در مقابل این حجم مراجعه به سایت و عدم توانایی ارسال در صورت خرید میباشد.
در پایان یاداور میشوم که این حراجها در صورتی مفید خواهد بود که به نفع مصرف کنندگان باشد و به سبد خانوار در این شرایط بد اقتصادی کمک کند و نه فقط بالابردن تعداد فروش سایتها و خالی کردن انبارها از اجناس بنجل و نا مرغوب.
سعید اشتیاقی
