شاید زمانی که سفارت آمریکا در بغداد و دفتر فرهنگی وزارت امور خارجه این کشور به‌طور محرمانه و به دور از مانور رسانه‌ای پروژه‌ای موسوم به «Iraqi Young Leaders Exchange Program» (برنامه آموزشی رهبران جوان عراقی) را با عنوان اختصاری «IYLEP» (آیلپ) کلید زدند، کمتر کسی تصور می‌کرد از درون یک دوره آموزشی ساده با بن‌مایه تفریحی، آموزشی و اجتماعی افرادی بیرون بیایند که این روزها خط‌دهی آشوب‌ها و اغتشاشات را با تحریک مردم به ماندن در خیابان‌ها و سر دادن شعارهای ضد دولتی برعهده بگیرند.
اخبار بین الملل - برگزاری دوره‌ها که با حمایت‌های سازمان یادگیری جهانی (world Learning) برگزار می‌شود، به صورتی است که جوانان عراقی با مراجعه به وب‌سایت سفارت آمریکا ، از طریق کانال‌های معرفی‌شده به‌وسیله این سفارتخانه یا جذب به‌وسیله عاملان سفارت آمریکا در بغداد و سایر نقاط این کشور وارد فرایندی چند ماهه و چند ساله می‌شوند که بخشی از این فرایند، برگزاری دوره‌های آموزشی ماهانه (چهار هفته‌ای) در آمریکا و سفر به‌ظاهر تفریحی به واشنگتن است که معمولاً ماه‌های ژوئیه و آگوست هر سال برگزار می‌شود.
سرشاخه‌های آیلپ چگونه انتخاب می‌شوند؟
نکته قابل توجه در ارزیابی و جذب جوانان عراقی تسلط آنها بر زبان انگلیسی است که بتوانند در مواقع لزوم (البته با ادعای ارتباط با مسئولان غربی آیلپ) با خط‌دهی‌های جریانی که از سوی آمریکا هدایت می‌شود، هماهنگ شوند. گرایش ذاتی به مدیر بودن، ریاست کردن و حس کار گروهی و جریان‌سازی ازجمله مواردی است که جوانان عراقی را می‌تواند به‌عنوان یک سرشاخه در مجموعه آیلپ ارتقا دهد. آنها در پوشش آموزش و ارائه خدمات اجتماعی جوانان عراقی را جذب می‌کنند و به نقاط مختلف کشور می‌برند تا با جغرافیای شهرهای دیگر آشنا شوند.
یکی از سرشاخه‌های آیلپ در حال آموزش جوانان عراقی
عمده تمرکز آیلپ روی جوانان ۱۵ تا ۱۷ ساله عراقی است و میزان جذب آنها از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۹ رشد قابل توجهی داشته است؛ چه اینکه در آخرین دوره آموزشی بیش از ۲ هزار و ۵۰۰ نوجوان عراقی ثبت نام کردند و آموزش‌های خود را در واشنگتن زیر نظر سرشاخه‌هایی دیدند که پیش‌تر در این مجموعه به وسیله مربیان آمریکایی آموزش دیده و توجیه شده بودند. طبق آمار، در دوره ۲۰۱۸ حدوداً ۶۰ درصد نوجوانان دختر مشارکت کردند که حدود ۵۰ درصدشان از استان‌های شیعه‌نشین عراق بوده‌اند.
عمده جوانانی که در این برنامه شرکت می‌کنند در فضای مجازی فعالیت گسترده دارند و فعالیت‌هایشان نیز عمدتاً حول موضوعات اجتماعی و تحولات روز عراق انجام می‌شود. به‌عنوان نمونه یکی از کسانی که در این برنامه حضور داشت در بصره شبکه‌ای از داوطلبان را برای کمک به پناهندگان و آوارگان این استان ایجاد کرده بود. اعضای این شبکه برای بیش از ۳۰۰ خانواده پول، لباس، غذا و دارو تهیه می‌کردند. این گروه با داشتن بیش از ۴ هزار دنبال‌کننده در فیس‌بوک، حضور مؤثری در رسانه‌های اجتماعی دارد و این موضوع زمینه‌های جریان‌سازی‌های مدنظر دولت آمریکا را در عراق فراهم می‌کند.
جذب جوانان در بغداد؛ دوره آموزشی در واشنگتن، جریان‌سازی در اربیل
گرچه ماهیت این‌گونه اقدامات آموزشی معرفی شده است، ولی گزارش‌های موجود از نحوه آموزش جوانان عراقی نشان می‌دهد تمایل زیادی برای عکسبرداری از مکان‌های حساس شهری، بانک‌ها، مقرهای نظامی و ... دارند و کلاس‌های خود را به صورت زوج (یک دختر و یک پسر) در پوشش روابط خانوادگی برگزار می‌کنند! نکته قابل تأمل و مبهم کلاس‌ها و روند جذب در این است که آمریکایی‌ها جوانان عراقی را با تسلط به زبان انگلیسی جذب می‌کنند، ولی کلاس‌ها یا دوره یک‌ماهه در واشنگتن به زبان عربی برگزار می‌شود. علاوه بر این، معمولاً ۶ ماه بعد از پایان هر سفر نشست مشترکی در اربیل عراق برگزار می‌شود که در آن همه شرکت‌کنندگان گرد هم جمع می‌شوند و آموزش‌های نهایی و در واقع شیوه جریان‌سازی را فرا می‌گیرند.
جوانان عضو آیلپ
وزارت امور خارجه آمریکا همچنین تقبل کرده است زمینه‌های سفر به واشنگتن جوانانی را که به کمپین‌های مختلف مؤسسه بپیوندند، رایگان فراهم کند تا تنها دغدغه آنها «موضوعات آموزشی» باشد. جوانان عراقی در قبال عضویت در آیلپ تحت پوشش خدمات رفاهی قرار می‌گیرند، تردد رایگان در واشنگتن، خدمات بهداشتی و درمانی و حتی کمک هزینه‌ای برای دوره‌هایشان پرداخت می‌شود. طبعاً وجود چنین امکانات و خدماتی هر جوان عراقی را وسوسه می‌کند تا برای جدا شدن از مشکلات اقتصادی داخلی کشورش، فریب ظاهر آموزشی این مؤسسه آمریکایی را بخورد و در برابر خط‌دهی‌های آنها که عمدتاً ضد دولتی و خلاف منافع ملی عراق است، سکوت کنند.
در پروتکل ادعایی که وزارت امور خارجه آمریکا برای اهداف آموزشی آیلپ تعریف کرده است، موارد زیر وجود دارد:
- تقویت تفاهم متقابل میان مردم آمریکا و عراق
- آموزش و تقویت مشارکت‌های مدنی به جوانان عراقی
- آشنایی شرکت‌کنندگان با حقوق شهروندی و مسئولیت‌های اجتماعی
- تقویت مهارت‌های رهبری جوانان عراقی
- تربیت کادر دارای احساس مسئولیت از جوانان عراقی
هدف اصلی سرمایه‌گذاری آمریکا برای روی جوانان عراقی
با توجه به این پروتکل، دو بند آخر را می‌توان هدف اصلی سرمایه‌گذاری آمریکا روی جوانان عراقی عنوان کرد تا علاوه بر شستشوی مغزی، آنها را برای تحریک به تظاهرات ضد دولتی، آشوب و ناامنی و در نهایت ایجاد اغتشاش و حمله به مراکز و پایگاه‌های دینی آماده کنند.
هاشم الموسوی، سخنگوی سابق مقاومت اسلامی نجباء پیش‌تر در اظهاراتی درباره وجود چنین تشکل‌هایی در عراق هشدار داده و گفته بود: سفارت آمریکا در تلاش است تا ایده‌های متفاوتی را برای هدف قرار دادن ارزش‌های اسلامی و انسانی در عراق ارائه دهد و از همه امکانات برای ایجاد شکاف میان بخش‌های جامعه عراق استفاده می‌کند.
هاشم الموسوی، سخنگوی سابق مقاومت اسلامی نجباء
وی افزود: هدف سفارت از برنامه آیلپ تجهیز ارتش‌های سایبری و اعزام آنها به آمریکا برای ورود به دوره‌های آموزشی به بهانه برنامه‌های تقویت توانمندی و استعدادهاست، اما در واقع هدف واشنگتن تربیت افرادی به عنوان تحلیلگران سیاسی است که بعدها در صفحه‌های تلویزیون ظاهر شوند و «اسلام سیاسی» را هدف قرار دهند و این توهم را ایجاد کنند که اسلام سیاسی شکست خورده است و باید جنبشی مدنی سکانداری عراق را برعهده بگیرد.
سفارت آمریکا در بغداد این روزها در حال تبلیغ آیلپ ۲۰۲۰ است؛ برنامه‌های که قرار است تابستان ۲۰۲۰ برگزار شود و با توجه به آشکار شدن نقش این‌گونه برنامه‌ها در آشوب‌ها و اغتشاشات اخیر عراق باید منتظر ماند و دید مقامات ارشد عراقی اجازه ادامه چنین تحرکاتی را خواهند داد یا خیر؟
