موانع بازگشت نخبگان مقیم خارج به کشور

جمعی از نخبگان کشور با مقام معظم رهبری دیدار داشتند که مشروح سخنان سیدرضا کاظمی دانش‌‎آموختۀ کارشناسی‌ارشد فلسفه و محمدامین صادقی دانش‌آموختۀ دکتری کامپیوتر و برندۀ مدال برنز جهانی المپیاد کامپیوتر را در زیر می خوانید.

دانش‌‎آموختۀ کارشناسی‌ارشد فلسفه در دیدار با مقام معظم رهبری مطرح کرد:

لزوم تغییر الگوهای حاکم بر هدایت افکار عمومی

سیدرضا کاظمی؛ دانش‌‎آموختۀ کارشناسی‌ارشد فلسفه در مراسم دیدار نخبگان با مقام‌معظم‌رهبری با اشاره به سخنان ایشان در دیدار با فعالان فرهنگی و رسانه‌ای در سال 1392، گفت: در آن دیدار رهبر انقلاب فرمودند: «شهید باقری ابتدا در روزنامه جمهوری مشغول بود و از جنگ چیزی نمی‌دانست. در هر جای دنیا گفته شود این جوان استراتژیست نظامی تبدیل شد، باور نمی‌کنند که سرباز صفر در عرض یک‌سال و چندماه به فرماندۀ موفق نظامی تبدیل شود. اگر در جنگ این اتفاق رخ می‌دهد چرا در رسانه و سیاست و عرصه‌های دیگر این کار را نکنیم.»

وی افزود: از همان روز برای رسیدن به الگوی شبیه به امر شما کمر همت بستیم که حاصل آن، مرکز نوآوری فرهنگی است که دو سال از تأسیس آن می‌گذرد تا به الگوی جدید از فعالیت دانش‌بنیان مبتنی بر لوازم و اقتضائات فرهنگی و رسانه‌ای دست یابیم.

کاظمی ادامه داد: شناسایی هسته‌های انقلابی و گروه‌های فرهنگی رسانه‌ای خودجوش مردمی و توانمندسازی و شبکه‌سازی آنها از اهداف این مرکز است. این گروه‌ها در فرایند شتاب‌دهی یک‌ساله با سرمایه‌گذاری مرکز، اقدام به تجاری‌سازی ایده‌های نوآورانه خود در حوزۀ محصولات و خدمات مؤثر چندرسانه‌ای می‌کنند. در پایان این فرایند، مؤسساتی مستقل، پایدار و با محتوا شکل می‌گیرند که می‌توانند مسیر خود را در فعالیت‌های دانش‌بنیان تعریف کنند.

کسب‌وکار زودبازده از موضوعات مهم دانش‌بنیان کشور

دانش‌‎آموختۀ کارشناسی‌ارشد فلسفه اضافه کرد: کسب‌وکار زودبازده و بنگاه‌ها و شرکت‌های نوپا از موضوعات مهم در ادبیات فضای نخبگانی و دانش‌بنیان کشور است که خروجی آن، پیرو روند جهانی، بیشتر در حوزۀ فناوری اطلاعات و ارتباطات و نیازهای روزمره مردم و با بدنۀ مخاطب میلیونی مواجه است و به همین دلیل اثرات فرهنگی زیادی بر زندگی مردم دارند.

وی با بیان اینکه امروزه حوزۀ فرهنگ و ساحت‌های جدید فرهنگ در بستر فضای مجازی در حال شکل‌گیری است، تأکید کرد: چالش اساسی کشور، خلاء محتوا و توجه به حوزۀ محتوا یعنی تربیت خالقان محتوای انقلابی است. در 15 سال گذشته، سرمایه‌گذاری بسیاری در زیرساخت‌های و سرویس‌های اینترنتی و افزایش پهنای باند، فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، تلویزیون‌های تعاملی در دو فصل اساسیِ زیرساخت‌ اپراتورهای داخل و نیز بازار سرمایه‌های کاربر محور صورت گرفته است اما توجه و سرمایه‌گذاری کافی در حوزۀ محتوا که بناست سوار بر بستر سرویس‌ها باشد، به طور مناسب انجام نشده و پدیده‌هایی مانند قاچاق محتوا یا واردات محتوا رخ داده است.

کاظمی با بیان اینکه سرعت نهادهای حاکمیتی مانند  شورای عالی و مرکز ملی فضای مجازی، وزارت ارشاد و وزارت ارتباطات در تنظیم‌گری محتوا، با سرعت و شتاب فزایندۀ مجموعه محتوای وارداتی برابر نیست، گفت: با ادامۀ روند کنونی، نه‌تنها پس از چشم‌انداز 1404 پیشتاز منطقه نخواهیم بود، بلکه در داخل نیز به مرور و در میان‌مدت، هدایت افکار عمومی و شئون زندگی ایرانیان از دست حاکمیت و جریان انقلابی خارج می‌شود.

اعتقاد اکثر مدیران کشور به مدل پیشرفت غربی

وی افزود: ورود نهادهای حاکمیتی عموماً شکلی، تصدی‌گرایانه، بدون پشتوانۀ محتوایی و فاقد الگوی بومی است که متأسفانه این موضوع ناشی از اعتقاد اکثر مدیران کشور به جریان‌های گوناگون سیاسی، مدل پیشرفت غربی و کپی‌برداری و پیاده‌سازی آنها در داخل است.

کاظمی ادامه داد: امروزه شاهد توسعۀ روزافزون سرمایه‌گذاری خارجی در حوزۀ سرویس‌های خدمات کاربر محور هستیم. تنها یک نمونه از این سرمایه‌گذاری که یک شرکت خارجی در حال انجام آن است، مبلغی معادل یک میلیارد دلار  و منطقی بوده که این میزان سرمایه‌گذاری برای تولید محتوا و محصول متناسب با اهداف شرکت مذکور است.

دانش‌‎آموختۀ کارشناسی‌ارشد فلسفه تصریح کرد: این روند در چارچوب برنامۀ دشمن برای ورود به حوزه‌های فناوری و اقتصاد مؤثر و همچنین سبک زندگی و ذهنیت مردم خاصه نسل‌آینده و با تمرکز بر کارآفرینان، زنان و جوانان در حال شکل‌گیری است و بعید نیست در آینده، شاهد حباب کارآفرینی و سرمایه‌گذاری خارجی در این حوزه باشیم.

لزوم تدوین جایگاه رسانه در اسناد بالادستی

کاظمی اظهار کرد: برای پیشبرد انقلاب در برابر این چالش‌ها، نیاز است آرایش فرهنگی و رسانه‌ای کشور و الگوهای حاکم بر هدایت افکار عمومی تغییر یابد. دیگر نمی‌توان به صرف داشتن پیوست فرهنگی و رسانه‌ای برای برنامه‌های کلان اکتفا کرد. لازم است جایگاه رسانه در اسناد بالادستی تبیین و اندیشه راهبردی در این حوزه توسط اندیشکده‌های تخصصی و ترجیحاً خصوصی تدوین شود.

وی اضافه کرد: فرهنگ را باید امری عمومی و مردمی دانست اما این موضوع به معنای بی‌ضابطه بودن نیست؛ بلکه باید با مهندسی دقیق و عملیاتی، با تعریف نظام اولویتی مشخص و رفع اختلافات موجود در قرارگا‌ه‌های فرهنگی به آن پرداخته شود. برای رسیدن به این مطلوب، باید از حرکت مجموعه‌های فرهنگی خودجوش و مردمی حمایت شود اما نه حمایتی قلک‌گونه؛ بلکه حمایتی هوشمند برای استقرار و پایداری مجموعه‌ها.

ایجاد صندوق سرمایه گذاری برای حمایت از تولید محتوای مجازی

کاظمی خاطرنشان کرد: باید ایجاد صندوق سرمایه‌گذاری و حمایت از تولید محتوای فضای مجازی برای حمایت هدفمند و سرمایه‌گذاری خطرپذیر در این حوزه به کمک بخش‌خصوصی با همکاری نهادهای مربوط انجام شود. گسترش الگوی حمایتی و تربیتی تجربه‌شده و موفق موجود در قالب مراکز آموزش نوآوری و مجموعه‌های مشابه در جهت فعال‌کردن زیرساخت‌های موجود و معطل‌مانده انسانی با رویکرد تمرکز زدایی از پایتخت و توسعه شهرستان‌ها و توجه به رسانه‌های قشری و محلی، یکی دیگر از راه‌های برون‌رفت از وضعیت فعلی است.

دانش‌‎آموختۀ کارشناسی‌ارشد فلسفه ادامه داد: چالش‌های پیشروی شرکت‌های دانش‌بنیان و کمبود قوانین تسهیلگر برای تقویت مجموعه‌های کوچک برای راه‌اندازی کسب‌وکار نوپا، ضعف در قوانین مالکیت معنوی، فرآیند پیچیده و زمان‌بر ثبت‌ شرکت، به‌روز رسانی نشدن قوانین تجارت، سختگیری در قوانین مالیات، کار و تأمین‌اجتماعی برای شرکت‌های نوپا، از دیگر مشکلات موجود است که لازم است برای رفع آنها، رویداد کارآفرینی و سرمایه‌گذاری خطرپذیر تدوین شود تا زیست‌بوم اقتصاد دانش‌بنیان مطلوب ایجاد شود.

به غرب اعم از آمریکا و اروپا نمی توان اعتماد کرد

وی در بخش صحبت‌های خود به موضع‌گیری اخیر رئیس‌جمهور آمریکا اشاره کرد و گفت: ترامپ، به عنوان نماد فرهنگ غرب و فرهنگ غربی، بار دیگر لب به یاوه‌گویی باز کرد و یک‌بار دیگر برای ملت و مسئولان ایران مشخص شد که نمی‌شود به غرب اعم از آمریکا و اروپا اعتماد و اتکا کرد. حال که این اجماع در کشور حاصل شده، فرصت خوبی است برای یادآوری این موضوع که علاوه بر تعهدات و وعده‌های غرب، به سرمایه، مدل پیشرفت و سبک القایی علم و فناوری غربی نیز نمی‌توان اتکا کرد.

کاظمی یادآور شد: امروز، وقت رجوع به داخل و سرمایه‌های داخل و کنار گذاشتن مدل ضدپیشرفت غربی است که متأسفانه عموم صف‌اول‌نشینان معتقد به آن هستند اما امروز بار دیگر از این حسینه و در جمع علمی و نخبگانی، مشت محکمی بر دهان یاوه‌گویان می‌زنیم و فریاد مرگ بر آمریکا را طنین‌انداز می‌کنیم.

ما نسل‌سوم انقلاب در صحنه هستیم

دانش‌‎آموختۀ کارشناسی‌ارشد فلسفه در پایان با مخطاب‌ قراردادن رهبر معظم انقلاب، گفت: آقاجان، از اعتماد و اطمینانی که شما به ما هدیه کردید، بگویم که خاطرتان آرام باشد. ما نسل‌سوم انقلاب در صحنه هستیم و ان‌شاءالله به اتکاری نیروی الهی، عنایت حضرت صاحب‌الامر (عج) و هدایت حضرتعالی، بزودی کارهای بزرگی در کشور برای انقلاب اسلامی خود رقم خواهیم زد. ای آسمان چشمانت تا بیکرانه/ ابری نگردد این چشم شاعرانه/ پا در رکاب امرتان بودیم و هستیم/ در جنگ نرمی که نباشد عادلانه/ دست علم‌گیر شما روی سر ما/ تا صبح موعود و ظهور جاودانه.

در ادامه دانش‌آموختۀ دکتری کامپیوتر در دیدار با مقام معظم رهبری مطرح کرد:

 محمدامین صادقی دانش‌آموختۀ دکتری کامپیوتر و برندۀ مدال برنز جهانی المپیاد کامپیوتر در مراسم دیدار نخبگان با مقام‌معظم‌رهبری با اشاره به اینکه 12 سال پیش در قالب تیم ملی المپیاد کامپیوتر ایران در رقابت‌های جهانی به موفقیت رسیده است، گفت: بسیار خوشحالم که هر 4 نفر عضو آن تیم، با افتخار ایران را برای ادامۀ زندگی خود انتخاب کرده‌اند.

وی افزود: در یکی از پنج دانشگاه‌ها برتر آمریکا تحصیل کردم و سابقۀ کار در شرکت‌هایی مانند گوگل را نیز در کارنامه دارم اما علی‌رغم اینکه دولت آمریکا حدود دو میلیارد تومان برای تحصیل من هزینه کرده‌ بود، پس از پایان تحصیل به کشور بازگشتم و در دانشگاه تهران مشغول شدم و چند درس جدید را در قالب دروس دانشگاهی تدریس کردم و در حوزه فناوری هر آنچه را آموخته بودم به صدها دانشجوی کشور انتقال دادم.

صادقی ادامه داد: یکی از حوزه‌های فعالیتی دیگر، حضور فعال در صنعت بود. با راه‌اندازی سامانه اینترنتی که مردم را به نیروهای خدماتی مورد نیازشان وصل کند، توانستیم 20 هزار مشتری و هزار نیروی متخصص جذب کنیم.

 اشکالات موجود در فضای کسب‌وکار مانع بازگشت نخبگان به کشور

دانش‌آموختۀ دکتری کامپیوتر اضافه کرد: غالب شرکت‌های آن‌لاین تاکسی و خدماتی، توسط افرادی تأسیس شده است که در خارج از کشور تحصیل کرده‌اند. این افراد در عرض یکی‌دو سال و با کمترین بودجه، سفره‌ای را پهن کرده‌اند که امروزه حدود یک میلیون نفر از آن ارتزاق می‌کنند. این در حالی است که دولت‌ها برای ایجاد اشتغال باید چند ده هزار میلیارد هزینه کنند. با این حال، اشتغال‌زایی اینترنتی تاکسی و غیره شاملا تسهیلات نمی‌شود.

وی تصریح کرد: بر خلاف اقدامات منفی ژورنالیستی و براساس تحقیقاتی که تیم ما انجام داد، اکثر دانشمندان و متخصصان ایرانی مقیم در خارج از کشور، علاقمند بازگشت هستند اما یکی از موانع این اتفاق، اشکالات موجود در فضای کسب‌وکار است.

اصلاح فضای کسب‌وکار، نیازمند سیاست‌گذاری مدبرانه است

برندۀ مدال برنز جهانی المپیاد کامپیوتر خاطرنشان کرد: اصلاح فضاسی کسب‌وکار، نیازمند سیاست‌گذاری مدبرانه است. برای این منظور نیاز است، ارتباط خوبی بین سیاست‌گذاران و تحصیلکرده های اقتصاد وجود داشته باشد. در میان تحصیلکرده های خارج از کشور، عدۀ بسیاری متخصص این فن هستند که باید مورد توجه قرار گیرند.

بیشتر مشکلات کلان و اساسی از جمله محیط‌زیست و کم‌آبی، بدهی دولت، بیکاری، بحران‌های صندوق‌های بازنشستگی و بانک‌ها، همگی ناشی از ساختار اشتباه انگیزشی در گذشته است. در ساختار انگیزشی صحیح، منافع نهادهای عمومی و خصوصی در راستای منافع کشور و منافع کشور در راستای منافع نهادهای عمومی و خصوصی تعریف می‌شود. نخبگان متدین و خیرخواهی در کشور وجود دارند که می‌توانند برای عبور از این بحران‌ها حفیظ و علیم باشند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: از تمام توجه رهبر گرانقدر و مسؤولانی که واقعاً به دنبال پیشرفت کشور هستند، عمیقاً تشکر می‌کنم و برای همۀ دست‌اندرکاران آرزوی توفیق دارم.